Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararları |
17.11.2009 |
|
| ||
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararları
Veysi Seviğ - 17 Kasım 2009 Salı - Referans Diğer yandan "Bir davaya bakmakta olan mahkeme,
uygulanacak bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin hükümlerini anayasaya
aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi
olduğu kanısına varırsa Anayasa Mahkemesi'nin bu konuda vereceği karara kadar
davayı geri bırakır. Anayasa Mahkemesi, işin kendisine gelişinden başlamak üzere beş ay içinde kararını verir ve açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse mahkeme davayı yürürlükteki hükümlerine göre sonuçlandırır. Ancak Anayasa Mahkemesi'nin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse mahkeme davayı yürürlükteki hükümlerine göre sonuçlandırır. Ancak Anayasa Mahkemesi'nin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse mahkeme buna uymak zorundadır. Anayasa Mahkemesi'nin işin esasına girerek verdiği ret kararının Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün anayasaya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz." (Anayasa Madde: 152) Anayasa Mahkemesi'nin kararları kesindir. (Anayasa Madde: 153) Ancak iptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz. Anayasanın 153'üncü maddesi gereği olarak "Anayasa Mahkemesi bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez. Kanun, kanun hükmünde kararname veya TBMM İçtüzüğü ya da bunların hükümleri iptal kararlarının Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmi Gazete'de yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez. İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, TBMM, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun tasarı veya teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar." Anayasal buyruk gereği "İptal kararları geriye yürümez." "Anayasa Mahkemesi kararları Resmi Gazete'de
hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını,
gerçek ve tüzelkişileri bağlar." Gerçekte anayasal sistemimiz içinde, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararları anayasaya aykırılığın bir yaptırımı olarak ortaya çıkmakta ve bu yaptırımın etki alanının saptanması da bir anayasal sorun olarak belirlenmektedir. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi'nin kararlarıyla iptal edilen bir yasanın geleceğe yönelik tüm etkilerinin kaldırılması ve iptal kararına uyulması tüm devlet kuruluşlarınca kaçınılmaz bir zorunluluktur. "Anayasa Mahkemesi, anayasaya aykırı bulduğu bir kuralı iptal ederek, anayasaca kendine verilen anayasaya uygunluğu sağlama işlevini yerine getirmektedir." Mahkemenin görevi, kuşkusuz kural koymak olmayıp, anayasaya aykırılığı gidermektedir. Ancak, anayasaya aykırı bulunarak iptal edilen bir statü ya da kural işlemin yürürlükten kalkması yeni bir durum yaratır ve uygulama, bulunduğu statü içinde yürürlüğünü sürdürür. Bir başka anlatımla her iptal kararı yeni hukuksal bir sonuca neden olur. Bu durum Anayasa Mahkemesi'nin kendisini yasa koyucu yerine koyduğu anlamına gelmez. Yasama organı, iptal hükmüyle ortaya çıkan hukuksal yapıyı uygun bulmazsa, kuşkusuz anayasal sınırları içinde, yeni kural koyabilir ya da yürürlükteki kurallarda değişiklik yapabilir. Anayasal buyruk gereği yasama organı yapacağı yeni düzenlemelerde daha önce aynı konuda verilen Anayasa Mahkemesi kararlarını göz önünde bulundurmak, bu kararları etkisiz kılacak biçimde yeni yasa çıkarmamak, anayasaya aykırı bulunarak iptal edilen kuralları tekrar yasalaştırmamak yükümlülüğündedir. Bu bağlamda da yasama organı kararların yalnız sonuçları ile ilgili değil, bir bütünlük içinde gerekçeleri ile bağlıdır. Anayasa Mahkemesi'nin verdiği iptal kararının yürürlüğe girişiyle birlikte yeni bir hukuksal durum ortaya çıkmaktadır. Çünkü verilen kararla anayasaya aykırı bir hüküm ortadan kalkmıştır ve o hükmün düzenlendiği alandaki uygulama artık o hükmün bulunmadığı göz önünde tutularak işlem yapılacak ve karar verilecektir. İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
Veysi Seviğ
Okunma: 916 | |||
Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı
|