|
BİZE GÖRE
Menkul sermaye iratlarında gelecek yıl
Veysi Seviğ - 15 Nisan 2005 cuma - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesi uyarınca bazı menkul sermaye
iratlarının elde edilmesinden ve elden çıkartılmasından sağlanan gelirlerin
vergilendirilme biçimi 01.01.2006 tarihinden geçerli olmak üzere
değiştirilmektedir. Bu yazımızda sadece bazı menkul kıymet gelirlerinin
vergilendirilmesiyle ilgili değişikliklerin bir bölümü üzerinde duracağız. Şöyle
ki;
. Gelir Vergisi Yasası'nın 75'inci maddesinin (5) numaralı bendi uyarınca, "Her
nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı
İdaresi ve Özelleştirme İdaresi'nce çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan
gelirler menkul sermaye iradı olarak kabul edilmiş olup, yasal düzenleme gereği
'Döviz cinsinden yahut dövize/altına veya başka bir değere endeksli menkul
kıymetlerin itfası sırasında oluşan değer artışları' irat sayılmamaktadır."
Gelir Vergisi Yasası'nın 94/7 maddesi uyarınca "Devlet tahvili faizleri, Hazine
bonosu faizleri, Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ile Özelleştirme
İdaresi'nce çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler vergi tevkifatına
tabi olup, tevkifat oranı Bakanlar Kurulu'nca sıfır olarak belirlenmiştir.
Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca
01.01.2006 tarihinden geçerli olmak üzere bu tür "menkul semaye iratlarından,
ödemeyi yapanlarca, banka veya aracı kurumlara veya bunlar aracılığı ile diğer
gerçek ve tüzel kişilere ödenenler hariç olmak üzere yüzde 15 oranında vergi
tevkifatı" yapılacaktır. Ancak;
. Hazine tarafından yurtdışına ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen,
. Banka veya aracı kurumlara veya bunlar aracılığı ile diğer gerçek ve tüzel
kişilere yapılan ödemeler,
bu uygulamanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Diğer yandan bankalara veya aracı
kurumlara alış bedeli tevsik edilmeksizin (kanıtlanmaksızın) teslim edilmiş olan
menkul kıymet gelirlerinin ödenmesinde de ödeme yapan banka veya aracı kurumlar
aracılığı ile tevkifat yapılacaktır.
Yasal düzenleme gereği olarak "Menkul kıymetin bir banka veya aracı kurumlar
aracılığı ile yapılsa dahi tevkifat yapılacaktır. Bu bağlamda da menkul kıymetin
bir banka veya aracı kurum aracılığı ile alınmış olması durumunda tevkifata esas
alınacak miktar, bu işlemdeki itfa bedeli ile alış bedeli arasındaki fark
olacaktır."
. Aşağıdaki menkul sermaye iratlarında ise vergilendirme sadece tevkifat
şeklinde ve tek oranlı olacaktır.
- Banka mevduat faizleri, (GVK md: 75/7)
- Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payları ile kâr ve zarar ortaklığı
belgesi karşılığı ödenen kâr payları ve özel finans kurumları tarafından kâr ve
zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları, (GVK md: 75/12)
- Tahvil ve Hazine bonosu, Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve
Özelleştirme İdaresi tarafından çıkarılan menkul kıymetlerin geri alım ve satım
taahhüdü ile iktisap veya elden çıkarılması karşılığında sağlanan menfaatler
(repo gelirleri), (GVK md:75/l4)
ödemeyi yapanlarca 01.01.2006 tarihinden itibaren yüzde 15 oranında tevkifata
tabi tutulacaktır. (GVK. md: geçici 67/4)
Bu bağlamda da yasal düzenleme gereği olarak 01.01.2006 tarihinden önce
31.12.2005 tarihine dahil olmak üzere ihraç edilmiş olan "her nevi tahvil ve
Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi'nce
çıkarılan menkul kıymetlerin elde tutulması veya elden çıkarılması suretiyle
sağlanan gelirlerin verglendirilmesinde 31.12.2005 tarihi itibariyle geçerli
olan hükümler uygulanacaktır." (GVK md. geçici 67/9)
Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesinde yer alan düzenleme bazı menkul
sermaye iratları ile elden çıkartma nedeniyle elde edilen kazançları istisnai
nitelikte bir yöntemle vergilendirmeyi öngörmekte olup, bu uygulama 31.12.2015
tarihine kadar geçerli olacaktır.
Diğer yandan söz konusu irat ve kazançlar üzerinden Gelir Vergisi Yasası'nın
94'üncü maddesi ile Kurumlar Vergisi Yasası'nın 24'üncü maddesi kapsamında
ayrıca tevkifat yapılmayacaktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
