|
BİZE GÖRE
Kurumsal yönetim ve denetim
Veysi Seviğ - 26 Nisan 2005 Salı - Dünya
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından düzenlenen I.
Uluslararası Muhasebe Denetimi Sempozyumu ile VII. Türkiye Muhasebe Denetim
Sempozyumu 20-24 Nisan tarihleri arasında yapılmıştır.
Sempozyumun açılış konuşmalarından sonra birinci oturumda IFAC (International
Federation of Accountants) Genel Başkanı'nın "Dünyanın her yerinde ekonomik
büyüme ve istikrar için muhasebe mesleği ile ilgili uluslararası sorunlar ve son
gelişmeler" başlıklı ilginç tebliği sempozyum konularının önemini vurgulama ve
açıklığa kavuşturma açısından önem arz etmektedir. Bu bağlamda IFAC Genel
Başkanı'nın bizzat tebliğ sunmuş olması Türkiye'ye ve Türkiye'de muhasebe ve
denetim mesleğine verilen önemin ayrı ve özel nitelikte bir göstergesi olarak
kabul edilmelidir.
Sempozyumda açılış konuşmalarından sonra altı ayrı oturum ve altı ayrı konu,
uzmanları tarafından tartışmaya açılmıştır. Oturum konuları;
. Dünyanın her yerinde ekonomik büyüme ve istikrar için muhasebe mesleği ile
ilgili uluslararası sorunlar ve son gelişmeler ile ekonomik kalkınmada muhasebe
denetiminin rolü,
. Kurumsal yönetim (Corporate governance),
. Finansal raporlama ve kamu çıkarlarının korunması,
. Risk yönetimi,
. Bilgi teknolojisinin getirdikleri,
. Muhasebe denetimi ve etik,
. Ticaret hukuku uygulamaları ve profesyonel muhasebe mesleği,
olarak belirlenmiş, sempozyum "Ekonomik kalkınma için muhasebe denetimi mesleği"
başlıklı panel ile sona ermiştir.
Son on beş yıldır özellikle çok ortaklı şirketlerde başta pay sahipleri olmak
üzere, tüm ilgililerin ve kamunun ideal düzeyde menfaatlerini korumaya yönelik
hukuksal nitelikteki arayışlar giderek artmıştır. Bu arayışların başarılı
olabilmesi için öncelikle muhasebe olgusunun güvence altına alınması
gerekmektedir.
Uluslararası alanda "corporate governance" terimi ile anılan kuralların çok
ortaklı şirketler için belirlendiği görülmektedir. Ancak kısa bir zaman
aralığında bu kuralların diğer kurum ve kuruluşları ve hatta kamusal yönetimler
için de geçerli olabileceği kabul edilmiştir. Hukuk ve işletme politikalarını ve
öğretilerini de doğrudan doğruya etkileyen bu dinamik ülkemiz açısından önemli
hale gelmiştir.
Kamusal yönetim kavramı şirketlerin şeffaflık, adil olma, hesap verilebilirlilik
ve sorumluluk ilkeleri çerçevesinde faaliyet gösterebilmelerini sağlamaya
yönelik ve özellikle ABD'de yaşanan şirket skandalları sonrasında tüm dünya
gündemine gelen bir kavramdır. (Gürbüz, A. Osman, "Kurumsal Yönetim, Ülkemizdeki
Düzeyine İlişkin Değerlendirmeler" Tebliğ Sf: 1)
Adillik, şeffaflık terimleri temelinde iyi yönetim ve denetimle, menfaatlerin
ideal noktada uyumlaştırılması gerekliliği şeklinde özetnebilmektedir. "Hesap
verilebilirlilik ise yönetimin, şeffaflığına, doğruluğuna, kararların
açıklanabilirliliğine, kararların bir haklı sebebi, adil temeli olduğuna ve
profesyonel niteliğine gönderme yapmaktadır. Sorumluluk ise gerevden kaynaklanan
yükümlülüklere tam bağlılık, bunları gereği gibi bilinçle, hesap
verilebilirlilik bağlamında yerine getirme anlamındadır. (Türk Ticaret Yasa
Tasarısı Adalet Bakanlığı Ankara 2005, sf: 360)
Kurumsal yönetim yeni bir kavram olmasına karşın akademik çevrelerde üzerinde en
çok araştırma yapılan ve halen, bu çalışmaların devam ettiği bir sahayı
oluşturmaktadır. Ayrıca kavram dünya çapındaki kurumsal yönetimi iyileştirme
çalışmalarının yoğunluğu nedeniyle hükümetlerin, uluslararası örgütlerin ve iş
dünyasının öncelikli gündem maddelerinden biri olmaya devam etmektedir.
(Kıyılar, Murat-Belen, Muhammet "Kurumsal yönetim Kavramı ve ilkeler")
Gelişen dünya ekonomik yapısında ve uluslararası ekonomik ilişkilerde ortaya
çıkan sorun ve tartışmaların temelinde daha çok mali tabloların güvenilir
olmaktan uzak ve bu bağlamda belgeler üzerinde yer alan rakamsal verilerin
gerçeği yansıtmadığı olgusu vardır. Bir başka anlatımla mali tabloların gerçeği
yansıtması temel ilke olarak kabul edilmelidir.
Olayı bir başka açıdan irdeleyecek olursak "Güven kaybının nedenlerini daha iyi
anlayabilmek ve bu sorunla daha iyi başa çıkabilmek için alınacak önlemlerin
belirlenebilmesi için finansal raporlama sürecinde yer alan katılımcıların ve bu
süreçte üstlendikleri rollerin belirlenmesinde fayda bulunmaktadır. (İbiş, Cemal
"Finansal Raporlama kullanıcıların beklentileri ve uygulamada bunların
karşılanma düzeyi konusunda yeniden yapılanma" sf: 9)
Dünya üzerindeki gelişmeler dikkatlice izlendiğinde kurumsal yönetimin muhasebe
olgusu ile iç içe olduğu, dolayısıyla kurumsal yönetimdeki başarının "muhasebe"
uygulamasındaki şeffaflık, adillik, hesap verilebilirlik ve sorumluluk ilkeleri
ile bütünleştiği anlaşılmaktadır.
Kurumsal yönetim uluslararası alanda ilgi görmüş, yaygınlık kazanmış, her ülke
bu nedenle de kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanma gereğini kabullenmeye
başlamıştır.
Ülkemizde değişik alanlarda yasaların yeniden yazılmasındaki amaçların arasında
kurumsal yönetim olgusunun etkisi vardır.
Bilindiği üzere ekonomik işlemlerin belirlenmiş ilkeler çerçevesinde
gruplandırılarak kayda alınması gerekmektedir. Gruplandırmaların yapılmamış
olması finansal tablolarda yer alan rakamsal verileri de etkilemektedir.
Kurumsal yönetim ilkeleri, bir başka anlatımla siyasi yapılanmanın müsaade
ettiği kadarıyla geçerli olabilecektir.
Yaşanan deneyimlerde siyasal iktidarların kurumsal yönetim ilkelerine duyarlı
oldukları gözlemlenmiştir. Bir başka açıdan siyasi yaşamın ekonomik yaşama hakim
olma isteği, kurumsal yönetimin gerekli kıldığı şeffaflığı olumsuz
etkilemektedir.
Diğer yandan denetim ilke ve kuralları, tam ve doğru bir şekilde uygulansalar
bile son teknolojik gelişmelerin yarattığı karmaşıklıklar karşısında yetersiz
kalmaktadırlar. Bu durumun nedeni teknolojik gelişmelerde yaşanan hızın, bu
teknolojik gelişmeleri denetleyecek yöntemlerin geliştirilmesinden daha yüksek
olmasıdır. (Selvi, Yakup-Türel, Ahmet-Şenyiğit, Bora "Elektronik Bilgi
Ortamlarında Muhasebe Denetimi" sf: 11)
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından düzenlenen I.
Uluslararası Muhasebe Denetimi Sempozyumu ile VII. Türkiye Muhasebe Denetimi
sempozyumunda sunulan tebliğler, bir yandan yaşanan siyasi güçlere dayalı
ekonomik skandalların nedenlerini belirlerken, denetim ve raporlama ilkelerinde
var olan özelliklerle ekonomik açıdan daha güvenilebilir bir dünyaya pencere
açmaya yönelik çalışmalar ağırlık vermiştir. Sempozyuma katılamayanlar bu
bağlamdaki bilgi ve bilgilendirme şölenini izleyememenin rahatsızlığını her
vakit hissedeceklerdir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
