Türkiye'de mükelleflerin kümelenmeleri

15.05.2010

Arşiv Arama

Önceki Sayfa

Türkiye'de mükelleflerin kümelenmeleri

Veysi Seviğ - 15 Mayıs 2010 Cumartesi - Referans

Vergi Usul Yasası'nın 8'inci maddesinde yer alan tanımlamaya göre mükellef ‘vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüb eden gerçek veya tüzelkişi'dir. Ülkemizde gelir ve kazançlar üzerinden alınan vergiler açısından faal mükellef sayısı 4.103.569'dur. Söz konusu mükellefler yapıları açısından aşağıda rakamsal olarak gösterilmiştir.

Bir başka açıdan 2009 yılı sonu itibariyle ülkemizde mükellefler; Gelir Vergisi açısından 1.695.448, Kurumlar Vergisi açısından 559.914, diğerleri 1.884.207 olmak üzere toplam 4.103.569 olmaktadır.
Gelir Vergisi açısından en fazal mükellef sayısına sahip ilk on il 2009 yılı itibariyle mükellef sayıları ve toplam Gelir Vergisi mükellefleri içindeki oransal payı aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere ülkemizde Gelir Vergisi mükelleflerinin yüzde 56,13'ü on ilimizde faaliyet göstermektedir.
Olayı Kurumlar Vergisi mükellefleri açısından inceleyecek olursak mükellef sayısı yoğun olan ilk on ilimizde faaliyet gösteren mükellefler ve bunların Kurumlar Vergisi mükellefleri içindeki payları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Ülkemizde on ilde Kurumlar Vergisi mükelleflerinin yüzde 73,71'i faaliyet göstermektedir.
Mükelleflerin belli illerde kümelenmesi vergi denetimlerinin bu illerde yoğunlaşması halinde vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesi ve izlenmesi açısından kolaylık sağlayacak bir durumdur.
Son beş yılda toplam mükellef sayısında ortaya çıkan değişim ise aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
 

Yaşanan gelişmelerden de anlaşılacağı üzere 2005 yılından 2009 yılına kadar mükellef sayısında ortaya çıkan artış oranı yaklaşık yüzde 5,85'tir.

Türkiye ekonomisinde son beş yılda ortaya çıkan değişim ve gelişme dikkate alındığında mükellef sayısının bu değişime paralel artmadığı gözlenmektedir.

Vergi kayıp ve kaçaklarının azaltılabilmesi için yapılanması gereken, mükellef sayısını artırmaktır. Ülkemizde yıllar itibariyle gösterilen tüm çabalara rağmen mükellef sayısında yeterli bir artış sağlanmadığı gibi mükelleflerin belli illerde yoğunlaştığı gözlenmektedir.

Vergi mükelleflerinin belli illerde yoğunlaşması gelir dağılımını da olumsuz etkilemektedir. Bu durum iç göçe neden olmaktadır.

Zaman zaman mükellef sayısı az bölgelere sağlanan vergisel teşvikler bugüne kadar bekleneni vermemiştir.

Söz konusu bölgelerin özelliklerine uygun olarak sağlanması gereken teşviklerin iller bazında düşünülmemesi, yaşanan sorunları giderek artırmaktadır.

Kanımızca özellikle mükellef sayısının düşük olduğu illere, söz konusu illerin özellikleri dikkate alınarak sağlanacak teşvikler, bu illerin ekonomisine katkı sağlayabilir.

Konunun bu açıdan dikkate alınması ve değerlendirilmesi gerekmektedir.

Son yıllarda mükellef sayısı itibariyle ilk onda yer alan illerde de mükellefiyeti terk işlemlerinin arttığı gözlenmektedir

İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz.

Veysi Seviğ

Okunma: 611

Diğer Yazıları

Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı