|
BİZE GÖRE
Serbest bölgelerde yabancı para biriminde
kayıt tutma
Veysi Seviğ - 16 Mayıs 2005 Pazartesi - Dünya
Serbest Bölgeler Yasası'nın 6'ncı maddesi uyarınca "Serbest bölgeler gümrük
bölgesi dışında sayılır."
Yasal düzenleme gereği "Bu bölgelerde gümrük ve kambiyo mükellefiyetine dair
mevzuat hükümleri uygulanmaz."
Bu bölgelerde faaliyet gösterenlerin tutmak zorunda oldukları defterler ile
düzenleyecekleri belgelere ilişkin olarak Vergi Usul Yasası hükümlerine bağımlı
olmaksızın düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
Maliye Bakanlığı tarafından konuya ilişkin olarak kurumlar vergisi 85 seri
numaralı genel tebliği ile yapılan açıklamalar gereği olarak "Serbest bölgelerde
faaliyet gösteren mükelleflerin Vergi Usul Kanunu'nun defter tutma ve belge
düzerine ilişkin hükümlerine uyma zorunluluğu" vardır.
Ancak; serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin Serbest Bölgeler
Uygulama Yönetmeliği'nin 23. maddesi uyarınca bölge müdürlüklerine onaylatmış
bulundukları defter belgelerin 31.12.2004 tarihine kadar kullanabilecekleri
hususu uygun görülmüştür.
Söz konusu tebliğde yapılan açıklamalar çerçevesinde serbest bölgeler faaliyet
gösterenlerin Vergi Usul Yasası hükümleri çerçevesinde defter tutmaları ve belge
düzenine uymaları gerekmektedir. Bu bağlamda serbest bölgeler tutulacak
defterlerin bölge müdürlüklerine tasdik ettirilmesi öngörülmüştür.
Maliye Bakanlığı Serbest Bölgeler Yasası'nın vermiş olduğu yetkiyi kullanarak
"...tam mükellefiyete tabi gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin (adi
ortaklıklar, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) serbest bölgelerde
faaliyette bulunan şubeleri ile serbest bölgelerde faaliyette bulunan gerçek ve
tüzel kişilerin serbest bölge dışında ancak Türkiye sınırları içerisinde
faaliyette bulunan şubeleri hariç olmak üzere, serbest bölgede faaliyet gösteren
gerçek veya tüzel kişilerden isteyenlerin, defter kayıtlarını Tür para birimi
dışında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından kuru günlük olarak
belirlenen herhangi bir yabancı para birimi ile de yapabilmelerini uygun
bulmuştur.
Maliye Bakanlığı tarafından 348 sıra numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliği
ile yapılan bu yönlendirme gereği bundan böyle;
. Tam mükellefiyete tabi gelir ve kurumlar vergisi yükümlülerinin serbest
bölgede faaliyette bulunan şubeleri,
. Türkiye sınırları içersinde şubeleri hariç olmak üzere, serbest bölgede
faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilerden;
isteyenler defter kayıtlarını yabancı para birimine göre tutabileceklerdir.
Tebliğ ile yapılan düzenleme gereği "serbest bölgede faaliyet gösteren söz
konusu mükellefler, Türk para birimiyle veya başka bir yabancı para birimiyle
yapılan işlemlerini, işlemin gerçekleştiği günün Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankası döviz alış kuruyla ilgili para birimine çevirecekler, iktisadi işletmeye
dahil kıymetlerin değerleri ile vergi matrahlarını kayıt yapılan para birimine
göre tespit edecekler, ancak beyannamelerini verilmesi gereken ayın ilk gününün
kuruyla Türk parasına çevirerek düzenleyeceklerdir.
Defter kayıtlarına esas alınan yabancı para biriminden ilk kayıt yapılan hesap
dönemi dahil beşinci hesap döneminin sonuna kadar Türk Lirası'na göre kayıt
düzenine dönülemeyecektir.
Tarh ve tahakkuk eden vergilerin ödenmesi, mahsubu ve iadesi işlemlerinde de
Türk Para birimi esas alınacaktır.
Öngörülen yeni uygulamaya göre serbest bölgelerde faaliyette bulunan
mükelleflerin, istemeleri halinde defterlerini Türk para birimine göre
düzenlemeleri mümkün bulunmaktadır.
Maliye Bakanlığı tebliğ ile yapmış olduğu yönlendirme gereği olarak serbest
bölgelerde faaliyet gösteren yükümlüler dilerlerse kayıtlarını sadece Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından kuru günlük olarak belirlenen para
birimlerine göre kayıtlarını tutmaları mümkün bulunmaktadır. Bu seçimlik hakkını
kullanan mükellefler ilk kayıt yapılan hesap dönemini de dahil olmak üzere
beşinci hesap döneminin sonuna göre bu sistemden dönemeyeceklerdir.
Bilindiği üzere Vergi Usul Yasası'nın 215'inci maddesi uyarınca yükümlüler ülke
içersinde de belli ilkeler çerçevesinde Türkçe kayıtlar bulunması koşuluyla
defterlerine yabancı para birimine göre kayıt yapma hakkına sahip
bulunmaktadırlar.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|