|
BİZE GÖRE
Reel olmayan finansman maliyeti sorunu
Veysi Seviğ - 18 Mayıs 2005 Çarşamba
Vergi Usul Yasası'nın geçici 25'inci maddesi uyarınca maddi duran varlıklar
maliyet bedeli, mali duran varlıklar ise alış bedeli üzerinden enflasyon
düzeltmesine tabi tutulmuştur.
Ancak yasal düzenleme gereği olarak maddi duran varlıklar, mali duran varlıklar
ve özel tükenmeye tabi varlıklar ile stokların maliyet ve alış bedelleri
içerisinde yer alan ve kanıtlanabilen reel olmayan finansman maliyetinin ilgili
varlığın maliyet ve alış bedelinden indirim konusu yapılmış olması
gerekmektedir. Bu bağlamda da yine yasal düzenleme gereği olarak yükümlülerin
reel olmayan finansman maliyetini kanıtlayamamaları halinde;
. Son beş hesap dönemi içinde aktife giren kıymetlerin maliyet bedeline dahil
edilen finansman giderlerinin reel olmayan kısımları; toplam finansman
maliyetlerine, ilgili döneme ait TEFE artış oranının dönem ortalama ticari kredi
faiz oranına bölünmesi sonucunda belirlenen oranlar uygulanmak suretiyle bulunan
tutar, maliyet ve alış bedelinden düşülmüştür.
. Söz konusu beş hesap döneminden önce aktife giren kıymetlerin maliyet bedeline
dahil edilen finansman giderleri ise maliyet ve alış bedelinden yasal düzenleme
gereği olarak indirim konusu yapılmamış bulunmaktadır.
Enflasyon düzeltmesi ile ilgili 328 sıra numaralı Vergi Usul Yasası Genel
Tebliği'nde yer alan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere "Reel olmayan
finansman maliyeti (ROFM); her türlü borçlanmada, borç tutarlarına borcun
kullanıldığı döneme ait TEFE artış oranının uygulanması suretiyle bulunan tutarı
ifade etmektedir. "Bu bağlamda yabancı para üzerinden borçlanmalarda borcun
kullanıldığı döneme ait TEFE artış oranı, borcun kapatıldığı hesap dönemi
sonundaki Türk Lirası karşılıklarına uygulanmıştır.
Mevcut yasal düzenleme çerçevesinde reel olmayan finansman gideri ihtiva eden
(içeren) parasal olmayan varlıklar şunlardır:
. Stoklar,
. Maddi duran varlıklar,
. Mali duran varlıklar,
. Özel tükenmeye tabi varlıklar.
328 sıra numaralı Vergi Usul Yasası genel tebliğinde reel olmayan finansman
giderinin hesaplanabilmesi için bir formül yer almaktadır. Bu formüle göre reel
olmayan finansman gideri aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.
İlgili hesap dönemi
TEFE artış oranı
ROFM= Toplam finansman maliyeti x -----------------------------------
İlgili hesap dönemine ait ortalama ticari kredi faiz oranı
Formülün uygulanışı ile ilgili olarak söz konusu tebliğin dipnotunda açıklama
yapılmış olmasına karşılık zaman içersinde ortaya çıkan sorunlar giderek
yoğunluk kazanmış olup, bu formülün uygulanışında ortaya çıkacak rakamın (1)'den
büyük olması halinde nasıl bir işlem yapılacağı konusu şifahi oluşan bazı
görüşler dışında resmiyete kavuşmamıştır.
Maliye Bakanlığı tarafından 12.05.2005 günü yayımlanan 348 sıra numaralı Vergi
Usul Yasası Genel Tebliğ ile yapılan açıklamada mevcut duraksamaların
giderilmesine çalışılmıştır. Şöyle ki;
"Normal şartlar altında, söz konusu formüldeki oranın (0) ile (1) arasında
gerçekleşmesi gerekir. Oranın (1)'den büyük çıkması, bankacılık sektörünün
öngörüler ile belirlediği kredi faiz oranlarının, gerçekleşen TEFE artış
oranlarının gerisinde kaldığını ifade etmektedir.
Bu durumda, formüldeki oran (1) olarak alınacak ve toplam maliyetinin tamamının
reel olmadığı kabul edilecektir."
Yukarıda da belirttiğimiz gibi söz konusu tebliğ 12.05.2005 tarihinde Resmi
Gazetede yayımlanmış bulunmaktadır. (Resmi Gazete No: 25813)
Yıllık beyanname verme süresinden sonra bu açıklamanın yapılmış olması mevcut
duraksamaların önemini göstermektedir.
Enflasyon düzeltmesi çalışmaları yükümlüleri ve meslek elemanlarını tam anlamı
ile zora sokmuş bulunmaktadır. Bu bağlamda düzeltmeli olarak yapılan beyanların
önemli bölümünde ortaya çıkan duraksamaların giderilmesine yönelik olarak
yükümlülerin ve meslek elemanlarının göstermiş bulundukları çaba ve özveriye
karşılık zamanında gereken açıklamaların yapılmamış olmasından dolayı ortaya
çıkan risk kanımızca yapılacak yeni bir düzenleme ile ortadan kaldırılmalıdır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|