|
BİZE GÖRE
Reysen vergi tarhı
Veysi Seviğ - 17 Haziran 2005 Cuma - Dünya
Vergi matrahının, defter kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak
tespit edilmesi halinde, beyan üzerinden veya ikmalen tarhiyat yapılır. (Özbalcı,
Yılmaz "Vergi Usul Kanunu Yorum ve Açıklamaları" Ocak 2003 Sf: 213) Buna
karşılık vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya
kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde re'sen tespit
edilmesi mümkün bulunmaktadır.
Yasal düzenleme gereği aşağıdaki hallerden herhangi birinin bulunması durumunda,
vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni
ölçülere dayanılarak tespitinin mümkün olmadığı kabul edilir.
. Vergi beyannamesi kanuni süresi geçtiği halde verilmemişse,
. Vergi beyannamesi kanuni veya ek süreler içinde verilmekle beraber beyannamede
vergi matrahına ilişkin bilgiler gösterilmemiş bulunursa,
. Tutulması zorunlu olan defterlerin hepsi veya bir kısmı tutulmamış veya tasdik
ettirilmemiş olursa veya vergi incelemesi yapmaya yetkiyi olanlara herhangi bir
sebeple ibraz edilmezse,
. Defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikalar, vergi matrahının doğru ve kesin
olarak tespitine imkan vermeyecek derecede noksan usulsüz ve karışık olması
dolayısıyla ihticaca salih bulunmazsa,
. Tutulması zorunlu olan defterlerin veya verilen beyannamelerin gerçek durumu
yansıtmadığına dair delil bulunuyorsa,
. 3568 sayılı yasaya göre, yetki almış bulunan meslek mensuplarına imzalattırma
mecburiyeti getirilen beyanname ve ekleri imzalattırılmazsa veya tasdik
kapsamına alınan konularda yeminli mali müşavir tasdik raporu zamanında ibraz
edilmezse,
Matrahın Takdir Komisyonu tarafından re'sen takdir edilmesi gerekmektedir. Ancak
vergi beyannamesinin kanuni ve ek süreler içinde verilmemiş bulunması halinde,
Takdir Komisyonu tarafından 15 günden az olmamak üzere yükümlülere bir süre
verilmektedir. Bu süre on beş günden az olamaz.
Ek süre içersinde yükümlü istenilen bilgileri vermek zorundadır. Bu süre içinde
yükümlü istenilen bilgileri verir ve kanuni defterlerini ibraz ederse, defter ve
vesikalar ihticaca salih bulunmak koşuluyla, yükümlüye takdir olunacak matrah
defter ve belgelere ve kayıtlara göre tespit olunacak miktardan fazla olamaz.
".... beyannamenin yasal süresi içersinde verilmemiş halinin re'sen takdir
sebepleri arasında sayılması... Takdir Komisyonu kararlarında takdirin
müstenidatı ve takdir hakkında izahatın bulunması gerektiğinin hükme
bağlanması... beyannamenin yasal süresi içinde verilmemesi nedeniyle takdir
sebebinin açık olması, ancak takdir Komisyonu'nca matrah takdir edilirken, ne
kadar gelir elde edildiği yolunda bir araştırma ve tespit yapılmadan, kendi
beyanları dikkate alınmadan soyut ve varsayıma dayalı olarak takdir edilen
matrah üzerinden yapılan... tarhiyatta hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Danıştay
3. Daire E. No: 2003/1190, K. No: 2004/2636)
Vergi beyannamesinin kanuni süresi geçtikten sonra vermemiş olanlara bu
beyannamede gösterdikleri matrah üzerinden re'sen gerekli tarhiyat yapılır ve bu
beyannameler re'sen takdir için Takdir Komisyonu'na sevk edilmez. Ancak, vergi
incelemesine başlanılmasından veya takdir Komisyonu'na sevk edilmesinden sonra
kendiliğinden verilen bu beyannameler için aynı işlemin yapılması mümkün
değildir.
Yasal düzenleme gereği olarak re'sen takdir bir sebep yanında ikmalen vergi
tarhını da lüzumlu kılan bir durum mevcut ise re'sen takdir sonucu
beklenmeksizin gerekli ikmal tarhiyatı yapılır. Bu bağlamda eğer re'sen takdir
sırasında ikmal tarhiyatına dayanak teşkil eden matrah farkı nazara alınmışsa
vergi tarhı sırasında daha önce tarh edilmiş olan vergi indirim konusu yapılır.
Oluşan bir yargı kararına göre de "Vergi Usul Yasası'nın 30'uncu maddesinde yer
alan düzenlemeye göre, beyannamenin kanuni veya ek süreler içinde verilmekle
beraber, beyannamelerde vergi matrahına ilişkin bilgilerin gösterilmemesi
halinde takdir komisyonlarının matrah takdirinden önce mükellefe süre vererek
defter ve belgelerin ibrazını istemek zorunda oldukları, beyannamenin kanuni
süresi geçtiği halde verilmemesi halinde ise böyle bir zorunluluğun olmadığı;
beyannamelerini vermeyen yükümlülerin, beyannamesi verilmeyen dönemlerle sınırlı
olmak üzere katma değer vergisi indiriminden yararlanamayacağı" sonucuna
varılmıştır. (Danıştay 7. Dairesi E. No: 2002/3186, K. No: 2004/913 Kızılot,
Şükrü "Danıştay Kararları ve Özelgeler Cilt 7 Sf: 707)
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|