|
Eurobond gelirlerinin vergilendirilmesi
BİZE GÖRE
Eurobond gelirlerinin vergilendirilmesi
Veysi Seviğ - 14 Mart 2006 Salı - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesi hükmü gereği olarak 31.12.2007
tarihine kadar 26.07.2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen devlet
tahlilleri ve Hazine bonolarının faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından
sağlanan diğer kazançlar toplamının 2005 yılında 174.033.88 YTL gelir
vergisinden müstesnadır.
Vergiden istisna tutulması öngörülen miktar yasal düzenleme gereği 2001 yılı
için 50 milyar lira olarak belirlenmiş olup, bu miktar her yıl yeniden değerleme
oranında artırılmak suretiyle uygulanmaktadır.
Diğer yandan Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesi ile yapılan
düzenlemeler uyarınca 01.01.2006 tarihinden itibaren ihraç edilen devlet tahvili
ve Hazine bonosu faizleri ile bu tür menkul kıymetlerin elden çıkartılmasından
sağlanan diğer kazançların ayrım yapılmaksızın yüzde 15 oranında tevkifata tabi
tutulması öngörülmüş bulunmaktadır.
Ancak Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesi hükmü gereği olarak;
. Sermaye Piyasası Yasası'na göre kurulan menkul kıymetler yatırım fonlarının
(borsa yatırım fonları hariç) katılma belgelerinin ilgili olduğu fona iadesinden
elde edilen gelirler,
. Menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinin alım-satımından
elde edilen gelirler,
. Hazine tarafından yurtdışına ihraç edilen menkul kıymetlerin alım-satımı,
itfası sırasında elde edilen gelirler ve bunların dönemsel getirileri,
. Hisse senetleri kâr payları,
. Tam yükümlü kurumlara ait olup, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem
gören ve bir yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetlerinin elden
çıkarılmasından sağlanan gelirler, tevkifat kapsamında olmayacaktır.
Devlet iç borçlanma senetlerine getirilen ve 31.12.2005 tarihine kadar ihraç
edilmiş bulunan mevcut vergisel kolaylıklardan, dış borçlanma senedi olan
eurobondlardan elde edilen faiz gelirleri ve eurobondların alım-satımından elde
edilen kazançlar da yararlandırılmaktadır.
Eurobond, Bütçe Yasası'na dayanarak dış borçlanma kapsamında çıkarılan döviz
cinsinden menkul kıymet olarak tanımlanmaktadır. "Bir başka ifade ile eurobond,
yurtdışı piyasalardan borç para temin edebilmek için yabancı para cinsinden
ihraç edilen genellikle uzun vadeli borçlanma araçları olarak tanımlanabilir.
Eurobondların, banka aracılığı ile yurtdışında bu kağıtları pazarlayan bankadan
temin edilebildiği gibi iç piyasadan da satın alınması mümkündür. Söz konusu
tahvilleri Türkiye'de yaşayan gerçek kişiler de satın alabilmektedir.
Gerçek kişilerce satın alınan eurobondlar, devlet tahvili ve Hazine bonosu
kapsamında olup, bunların 26.07.2001 (bu tarih dahil) tarihinden sonra ihraç
edilmiş olması halinde 174.033.88 YTL'lik istisna uygulanacaktır. Ancak bu
tahviller yabancı para cinsinden ihraç edildiği için sadece istisna uygulanacak
olup, indirim oranının uygulanması söz konusu değildir. Dolayısıyla, bu
kağıtların ihraç tarihi 26.07.2001-31.12.2005 dönemi arasındaki bir tarihi
taşıyorsa sadece istisna uygulanacak olup, kalan tutar 15 bin YTL'yi aşıyorsa
beyan edilecektir. (Sargın, Melek-Doğan Şerife "Gelir vergisi beyanname
düzenleme rehberi" Mali Pusula Dergisi eki)
Bir başka anlatımla Gelir Vergisi Yasası'nın 75/5'inci maddesi gereğince menkul
sermaye iradı olarak gelir vergisine tabi olan eurobond faiz gelirleri üzerinden
diğer devlet tahvili ve Hazine bonolarında olduğu gibi Gelir Vergisi Yasası'nın
94'üncü maddesine göre -0- (sıfır) oranında gelir vergisi tevkifatı
yapılmaktadır.
Hazine Müşteşarlığı tarafından dış borçlanma programı çerçevesinde yabancı para
cinsinden ihraç edilen eurobondlardan elde edilen faiz gelirleri için bunlar
döviz cinsinden ihraç edildiklerinden Gelir Vergisi Yasası'nın 76/2'nci
maddesindeki yüzde 53.7 olan indirim uygulanmayacaktır.
Gerçekte; Gelir İdaresi'nin 11.12.2001 tarih ve 560-66321 sayılı özelgesine göre
eurobondların faiz geliri ile elden çıkarma dolayısıyla elde edilen kazançları
toplamına Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesinde bulunan 2005 yılı
gelirleri için "174.033.88 YTL'lik istisna"nın uygulanması söz konusu
olmaktadır. Ancak bir başka görüşe göre eurobondlardan sağlanan gelirlerin Gelir
Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesinde yer alan istisna tutarından
yararlanamayacağı, ayrıca eurobondlardan 31.12.2005 tarihine kadar elde edilen
faiz gelirlerinin de gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerektiği ifade
edilmekte olup, bu görüş hukuki dayanakları itibariyle doğrudur. Buna karşılık
idarenin geçmişte yapmış olduğu yönlendirme tartışmalıdır. (Daha fazla bilgi
için bakınız: Dakın, Mustafa "Eurobondlarda Vergi Tevkifatı" Vergi Dünyası,
Kasım/2005, sayı: 291 sf: 101-108, Ağustos/2004 sayı: 276, sf: 80)
Eurobondların iç borçlanma senedi olmadığı görüşünden hareketle Gelir Vergisi
Yasası'nın geçici 59'uncu maddesinde belirtilen istisnadan yararlanılamayacağı,
yine aynı nedenden dolayı 31.12.2005 tarihine kadar elde edilen faiz
gelirlerinin ise vergi tevkifatına tabi tutulması görüşü, mevcut yasal
düzenlemelerle de örtüşmektedir.
Ancak; Gelir İdaresi'nin 11.12.2001 gün ve 560-66321 sayılı özelgesine göre,
eurobandların faiz gelirleri ile elden çıkarma dolayısıyla elde edilen
kazançların toplamına Gelir Vergisi Yasası'nın 59'uncu maddesinde yer alan
174.033.88 YTL'lik istisna uygulanabilecektir.
Konu ileride sorun yaratabilecek gelişmelere neden olabilecek bir özellik
arzetmektedir. Bu konuda uzmanların yapmış oldukları açıklamalar ve
yönlendirmeler idarenin görüşü yönündedir. Ancak olayın mevcut yasal
düzenlemeler çerçevesinde değerlendirilmesi, hiç değilse idarenin görüşünü
yayımlayacağı bir tebliğ ile belirlemesi kanımızca daha doğru olacaktır. Aksi
takdirde verilen muktezaların (özelgelerin) sadece olaya ve başvuru sahibine
yönelik olması dikkate alındığında, sorun kaynağı olması, görüşlerin zaman
içersinde değişmesi mümkündür.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
