|
BİZE GÖRE
Türkiye ekonomisi ile ilgili anlamlı
göstergeler
Veysi Seviğ - 02 Ağustos 2005 Salı - Dünya
Türkiye ekonomisinde yaşanan oluşumların sağlıklı bir biçimde yorumlanabilmesi
için başvurulması gereken göstergelerden birisi de mevcut vergi yükümlüsü
sayısındaki değişimlerdir.
Bilindiği üzere ekonominin canlandığı dönemlerde işyeri sayısında ortaya çıkan
artışlar, aynı zamanda yükümlü sayısını da artırmakta olup, ekonominin belli bir
daralma sürecine girmesi halinde tam tersine yükümlü sayısında azalma
olmaktadır.
Yükümlü sayısını etkileyen bir başka unsur da ileriye yönelik beklentilerdir.
İçinde bulunulan ekonomik ortamın sorunlu olması halinde ileriye yönelik
beklentiler girişimciler ve üreticiler üzerinde etkili olmakta, onların ekonomik
yapı içersinde aktif hale gelmelerini çoğu kez olumsuz etkilemektedir.
İleriye yönelik oluşturulan yorumlar ve beklentiler özellikle yatırımcılar için
önem arz etmektedir. Olaya bu açıdan bakıldığında Devlet İstatistik Enstitüsü ve
Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen aylık tüketici eğilimi anketi sonuçları
girişimcilere daha açıkçası yatırımcılara yön verici olmaktadır.
2005 yılı Mayıs ayında 100.3 olan Tüketici Güven Endeksi, 2005 yılının Haziran
ayında mayıs ayına göre yüzde 1.29 oranında azalarak 99.1 değerine düşmüştür. Bu
bağlamda endeksin 100'den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,
100'den küçük olması ise tüketici güveninde kötümser durumu, 100 olarak
belirlenmesi halinde ne kötümser ne de iyimser bir beklenti bulunmadığını
göstermektedir.
Bir başka anlatımla yapılan resmi açıklamalardan da anlaşılacağı üzer "Güven
Endeksi'ndeki düşüş, tüketicilerin gelecek dönemlerde satın alma güçlerinin,
genel ekonomik durumun ve iş bulma olanaklarının ve içinde bulunulan dönemde
dayanıklı tüketim malı satın alma isteminin azalmasından kaynaklanmaktadır."
Söz konusu Tüketici Güven Endeksi'ne göre 2005 Mayıs itibariyle;
. Kişilerin altı ay öncesine göre satın alma gücünde olumlu bir değişiklik
olmamıştır.
. Kişilerin gelecek altı aylık dönemdeki satın alma gücü ile ilgili
beklentisinde herhangi bir değişiklik bulunmamaktadır.
. Kişilerin gelecek altı aylık dönemde Türkiye'de iş bulma beklentisinde var
olan olumsuzluk devam edecektir.
. Kişilerin gelecek altı aylık dönem içersinde kendilerinin veya hane halkının
buzdolabı, televizyon, mobilya gibi dayanıklı tüketim malları satın almak
beklentisi veyahut da arzusu yoktur.
. Kişilerin gelecek altı aylık dönem içersinde kendilerinin veya hane halkının
otomobil satın alma istemi sadece yüzde 3.2 civarındadır.
. Kişilerin gelecek 12 aylık dönem içersinde kendisinin veya hane halkının konut
satın alma ya da inşa ettirme ihtimali yüzde 0.8 civarında olup bu bağlamda
konut edinme düşüncesinde olanların oranı ise yüzde 2.4'tür.
. Kişilerin gelecek altı aylık dönem içersinde kendisinin veya hane halkının
konut tamiratına, küçük miktarlardaki harcamalar hariç, ısıtma sistemi,
badana-boya, mutfak-banyo, tamirat ve benzeri için harcama yapma olasılığı yüzde
4.5 civarındadır.
. Kişilerin gelecek üç aylık dönemde, kendisinin veya hane halkının tüketimin
finansmanı amacıyla borç kullanma olasılığı veyahut da beklentisi yüzde 6.2
oranında olup bu alanda yüzde 12.5 oranında beklenti vardır.
. Kişilerin genel ekonomik durum göz önünde bulundurulduğunda, içinde bulunulan
dönemin tasarruf yapmaya uygun olduğu düşüncesinde olanlar yüzde 27.1
oranındadır.
. Kişilerin gelecek altı aylık dönem içersinde tasarruf etme olasılığı ise yüzde
1.9'dur.
. Kişilerin gelecek on iki aydı fiyat artışı beklentisi ise yüzde 66.3'tür.
Yukarıdaki bilgiler 22.07.2005 gün ve 113 sayılı "(DİE) Devlet İstatistik
Enstitüsü-Merkez Bankası" haber bülteninden alınmıştır.
Gelişmeler ve beklentiler aynı şekilde vergi istatistiklerine yansımış
bulunmaktadır. Ülkemizde gelir ve kurumlar vergisi yükümlü sayısında belirgin
bir azalma vardır. Aşağıdaki tabloda bu azalma 2005 yılında aylar itibariyle
gösterilmiştir. (www.gelirler.gov.tr)
Yükümlü sayısında değişim
İlgili dönem Gelir vergisi Kurumlar vergisi Katma değer vergisi
. 31.12.2003 1.735.722 605.020 2.142.949
. 31.12.2004 1.774.568 632.093 2.230.815
. Ocak-2005 1.783.439 632.062 2.242.275
. Şubat-2005 1.758.652 627.077 2.217.503
. Mart-2005 1.730.328 620.379 2.197.594
. Nisan-2005 1.709.900 609.500 2.176.598
. Mayıs-2005 1.697.737 600.867 2.162.597
. Haziran-2005 1.692.897 596.454 2.158.553
Yukarıdaki tablonun incelenmesinden de anlaşılacağı üzere ülkemizde 2005 yılının
başında 2004 yılı sonu itibariyle 1.774.568 olan faal gelir vergisi yükümlüsü
sayısı Haziran 2005 sonu itibariyle 1.692.897'ye gerilemiştir. Gelir vergisi
yükümlüsü sayısındaki azalma 81.671'dir. Kurumlar vergisi yükümlü sayısında aynı
dönem itibariyle azalma 35.639'dur.
Bu gelişme ekonomik yapımızda yaşanan sorunlar ile beklentilerin bir sonucu
olarak kabul edilmeli ve değerlendirilmelidir.
Bir süredir uzun vadeli konut kredisi ile binek aracı, yani otomobil kredisine
dayalı olarak bu iki alanda talebin canlı tutulması, tercihlerin kullanılması
açısından tartışmalıdır.
Rakamsal verilerin dikkate alınmaması halinde, düşülmesi muhtemel yanılgılar
yeni sorunların ortaya çıkmasına neden olabilecektir. Bu bağlamda rakamsal
verilerin dikkate alınması ve yorumlamalarında bu veriler ışığında yapılması bir
anlamda zorunlu olmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
