|
BİZE GÖRE
Yemek bedelinin azami miktarı
Veysi Seviğ - 05 Ocak 2006 Perşembe - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nın 40/2'nci maddesi hükmü gereği olarak "Hizmetli ve
işçilerin işyerinde veya işyerinin müştemilatında iaşe ve ibate giderleri,
tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı" safi kazancın
tespit edilmesi aşamasında gider olarak kayıtlara intikal ettirilmektedir.
Söz konusu yasa maddesinden de anlaşılacağı üzere işyerinde ve/veya işyeri
müştemilatında çalışanlara verilen yemek konusunda herhangi bir miktar
sınırlaması bulunmadığından işveren tarafından çalışanlara verilecek yemek için
yapılan giderlerin tümü kayıtlara intikal ettirilmektedir. Bu konuda varsa toplu
sözleşme koşulları hariç olmak üzere; iaşe giderlerinin belirlenmesi konusu
işverenin takdirine bırakılmıştır.
Örneğin işveren çalışanlarına verdiği yemeği malzemesini satın almak koşuluyla
işyerinde imal edebileceği (hazırlayabileceği) gibi dışardan herhangi bir yemek
şirketinden de satın alabilir. Bu bağlamda ödeyeceği kişi başına yemek bedeli
ile toplam yemek bedeli konusunda yasa koyucu herhangi bir kısıtlamaya gerek
görmemiştir. Ayrıca işyerinde çalışanlara işyerinde yenilmek koşuluyla da mesai
saatleri sırasında beslenmeye yönelik yiyecek verilmesi mümkün olabilir.
Ülkemizde bazı kuruluşlar çalışanlarına sabah kahvaltısı dahi verebilmektedir.
Yasa koyucu söz konusu maddenin düzenlenmesinde "işyerinin müştemilatında iaşe
ve ibate giderleri" demek suretiyle bir genelleme yapmış bu genellemeyi miktar
ile sınırlamaya gerek görmemiştir.
Diğer yandan Gelir Vergisi Yasası'nın 23/8. maddesi uyarınca, "Hizmet erbabına
işverence yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin ücret olarak dikkate
alınarak vergilendirilmeyeceği hususunu hükme bağlamıştır. Gerçekte Gelir
Vergisi Yasası'nın 23. maddesi ücretlerde istisnalar yani vergiye tabi olmayan
hususlar belirlemiştir.
Söz konusu yasa maddesinin parantez içi hükmüne göre "işverenlerce işyerinde
veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük
yemek bedelinin 2005 yılında katma değer vergisi hariç tutulmak koşuluyla 7.50
YTL'sinin vergiden istisna tutulduğu hususu hükme bağlanmış bulunmaktadır. Buna
göre, 2005 yılında işyerinde ve müştemilatında yemek verilmemesi durumunda eğer
yemek bedeli işveren tarafından karşılanmak suretiyle işyeri dışında veya işyeri
dahilinde yemek yeniliyorsa ve yemek bedeli ticket veya benzeri bir belge ile
işverence karşılanıyorsa bu takdirde günlük net 7.50 YTL kadar olan kısım ücret
olarak kabul edilmeyecek, dolayısıyla ücret matrahına dahil edilemeyecektir.
2005 yılında katma değer vergisi hariç olmak üzere 7.50 YTL olarak sağlanan ve
gelir vergisinden istisna tutulmuş bedel olarak tespit edilerek işveren
tarafından ödenmesi öngörülen bu miktarın brüt tutarı (7.50 + 7.50 x 0.18=) 8.85
YTL'dir.
Bu miktar 01.01.2006 tarihinden geçerli olmak üzere Bakanlar Kurulu'nun
19.12.2005 gün ve 2005/9826 sayılı kararı ekinin 2'nci maddesi uyarınca katma
değer vergisi hariç 8.25 YTL olarak belirlenmiş olup, bu miktarın katma değer
vergisi dahil miktarı (8.25 + 8.25 x 0.18=) 9.74 YTL olacaktır.
Söz konusu Bakanlar Kurulu kararı uyarınca 01.01.2006 tarihinden itibaren hizmet
erbabına işyeri veya işyeri müştemilatı dışında kalan yerlerde yemek verilmek
suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı 8.25 Yeni Türk Lirası
olarak tespit edilmiştir." (29.12.2005 gün ve 26038 sayılı Resmi Gazete)
Bu miktar çalışanlara işyeri dışında verilecek azami yemek bedeli olarak
belirlenmiş bulunmaktadır. Ayrıca bu bedel üzerinden katma değer vergisi
hesaplamak ödemeye dahil edilebilecektir.
İşverenler çalışanlarına bu miktarın altında yemek bedeli ödenmesini
sağlayabilecek "ticket" ve benzeri ödeme araçları verebilir. Uygulamada birçok
kuruluş Gelir Vergisi Yasası'nın 23/8. maddesi uyarınca belirlenmiş bulunan
miktarın altında yemek bedeli ödenmesini sağlayacak şekilde ödeme aracı
kullanmaktadır.
Uygulamada en çok kullanılan ödeme aracı "ticket"tır. Bazı çalışanlar
kendilerine aylık olarak verilen "ticket"ları piyasa koşulları içerisinde nakde
çevirmeyi tercih etmektedir. Hatta özellikle İstanbul'da ilan yolu ile ticket
alımı yapan bazı kişi ve kuruluşların varlığı da dikkati çekmektedir.
Diğer yandan Gelir Vergisi Yasası'nn 23/8'inci maddesi uyarınca azami miktarı
tespit edilen yemek bedeli ödemeleri işyeri ve müştemilatı dışında yemek yenmesi
halinde ödenmesi öngörülen miktar olup, bu miktar işyerinin bulunduğu yer
dışında farklı yerlere yapılan iş seyahatleri sırasındaki yemek bedellerini
kapsamamaktadır. Örneğin bir çalışanın iş seyahati nedeniyle İstanbul Kadıköy
bölgesinden Silivri'ye gitmiş olması halinde bu çalışanın Silivri'de yemiş
olduğu yemek bedelinin 8.25 YTL'yi aşmış olması durumunda çalışanın fatura ile
ödemiş bulunduğu yemek bedeli gider olarak kayıtlara intikal ettirilebilecektir.
Dolayısıyla Gelir Vergisi Yasası'nın 23/8'inci maddesinde yer alan sınırlama
sadece işyerinin bulunduğu yerde işyeri ve müştemilatı dışında yenen yemek
bedellerini kapsamaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|