|
BİZE GÖRE
Emlak vergisinde sıfır oran uygulaması
Veysi Seviğ - 11 Ağustos 2005 Perşembe - Dünya
Emlak vergisi belediyeler tarafından tarh ve tahakkuk ettirilerek tahsil
edilmektedir. Bu bağlamda yasal düzenleme gereği olarak "Bina vergisini, binanın
maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf
edenler öder." (Emlak Vergisi Yasası Madde: 3)
Emlak Vergisi Yasası'nın sekizinci maddesinin son fıkrası hükmü gereği olarak
Bakanlar Kurulu, kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını
doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin,
gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları
aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, şehitlerin, dul ve yetimlerinin Türkiye
sınırları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni olması (intifa
hakkına sahip olunması dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranlarını
sıfıra kadar indirmeye yetkili kılınmıştır. Bu yetki uyarınca Bakanlar Kurulu
2004/8268 sayılı kararla 01.01.2005 tarihinden geçerli olmak üzere kendisine
bakmakla mükellef kimsesi olup, onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak
üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin gelirleri münhasıran kanunla
kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların,
gazilerin, şehitlerin, dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde 200
metrekareyi geçmeyen tek meskene sahip olmaları halinde bu meskene ait bina
vergisi oranını sıfır olarak belirlemiştir. Bu uygulamadan intifa hakkı
sahipleri de yararlanmaktadır.
Ancak uygulamaya yönelik olarak ilk sorun gayrimenkul sahiplerinin hiç geliri
bulunmadığını ve/veya sosyal güvenlik kuruluşlarından başka hiçbir yerden gelir
sağlamadıklarını kanıtlamaları zorunluluğundan kaynaklanmış, bilahare yaşanan
bir dizi olaydan sonra bu sorun kısmen çözümlenebilmiştir.
Bilahare ortaya çıkan sorun, herhangi bir kişinin bankada mevduat hesabında
bulunan parasına faiz yürütülmüş olması durumunda, bu failin gelir olarak kabul
edilmesi ve dolayısıyla emlak vergisi uygulaması açısından sıfır orandan
yararlandırılmamasından kaynaklanmıştır.
Maliye Bakanlığı bu soruna da çözüm bularak bankadaki mevduatına 14.000 YTL'den
fazla faiz tahakkuk ettiremeyenlerin sıfır oranlı emlak vergisinden
yararlandırılmasını kabul etmiştir.
Öngörülen uygulamaya göre bankalardaki hesaplarına tahakkuk ettirilen faiz ve
temettü geliri 14.000 YTL'yi aşmayanlar sıfır oranlı yani indirimli emlak
vergisi uygulamasından yararlanabilecektir.
Ülkemizde belediye sayısı 3200'ün üzerindedir. Her belediye kendisine göre
uygulamaya yön vermeyi tercih etmektedir. Bir başka anlatımla emlak vergisi
uygulaması açısından sıfır oranı halen belediyelerin kendi tutumlarına bağlı
olarak uygulanmaktadır.
Bankada bulunan mevduatına faiz geliri elde edenlere tanınan 14.000 YTL'lik
tavan sınır için görüştüğümüz bir belde belediye başkanı "Bana bunu kanıtlayana
sıfır oranını uygularım" yanıtını vermiştir.
Bir kişinin bir kaç bankada veyahut da belediye sınırları dışında bulunan bir
bankada mevduatı olabileceği gibi bir ticari işletmede ortaklığı veyahut da
gelir elde edici bir durumu olabilir. Bu durumda belediyelerin konuyu araştırma
ve belirleyebilme olanakları hukuken ve fiilen yoktur.
Diğer yandan her belediye kendi belediye hudutları içersinde bulunan gayrimenkul
kayıtlarından haberdar olabilmekte, kendi belediye hudutları içerisinde örneğin
bir gayrimenkul sahibi bulunan kişinin diğer belediye hudutları içersinde
gayrimenkul sahibi olup olmadıklarını izleyememekte ve dolayısıyla da
öğrenememektedir.
Olayı bu açıdan irdeleyecek olursak konut sahibi bir kişinin sıfır oranlı emlak
vergisinden yararlanabilmesi için tek başvurulacak bilgi konut sahibinin beyanı
olacaktır.
Belediyelerinde bu beyana itibar edebilmeleri için kendilerine göre belli
denetim mekanizmalarından yararlanmaları gündeme gelmektedir.
Bu uygulamalardan zarar görecek olanlar ise gerçekten emlak vergisinden sıfır
oranından yararlandırılması gerekenlerdir.
Türkiye'de bir türlü merkezi kayıt sistemi oluşturulamamıştır. Kayıtdışılığın
korunması için gösterilen direnç, sonuçta gereksiz ve haksız uygulamalara da
neden olabilmektedir.
Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi önemli olan emlak vergisi açısından sıfır
oranının kimlere uygulanacağını belirleyecek gerçekçi bir sistemin Emlak Vergisi
Yasası içersinde işlerlik kazandırılmasını sağlayacak altyapının
oluşturulmasıdır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|