|
BİZE GÖRE
Katkı paylarının ve sigorta primlerinin
indirim konusu yapılması
Veysi Seviğ - 01 Eylül 2005 Perşembe - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nın 63/3 ve 89/1 maddesi gereği olarak bireysel emeklilik
sistemine ilişkin katkı paylarının dönem vergi matrahından indirim konusu
yapılabilmesi için ödenmiş olması gerekmektedir. Bir başka anlatımla söz konusu
katkı payları ile primler ancak gelirin elde edildiği döneme ait bulunuyorsa
indirim konusu yapılabilir.
Bilindiği üzere gelir vergisi uygulamasında vergilendirme dönemi takvim yılıdır.
Bununla birlikte, kesinti (tevkif) yoluyla ödenen vergilerden, istihkak
sahipleri ayrıca yıllık beyanname vermek zorunda olmadıkları için, bu kişilerde
tevkifatın yapıldığı ay dönem olarak kabul edilmekte, kesinti suretiyle alınan
vergi, bu bağlamda indirimden sonra kalan miktar yani matrah üzerinden
hesaplanmaktadır.
Buna göre; yıllık beyannamede indirim konusu yapılacak prim veya katkı payının,
beyannamenin ilgili olduğu yıl ile ilişkili olması ve bu yılın sonuna kadar
ödenmesi, ücretlerde ise indirimin ücretin ilgili olduğu ay ile ilişkili olması
ve bu aylık dönemin sonuna kadar ödenmiş olması gerekmektedir.
Ölüm, kaza gibi risklere karşı yaptırılan şahıs sigortaları belirli bir dönemi
kapsamakta ve bu dönem için hesaplanan prim peşin olarak veyahut da taksitler
halinde ödenebilmektedir. Birikimli sigortalar ile bireysel emeklilik sisteminde
ise prim veya katkı payları aylık, üç aylık, altı aylık ve yıllık dönemler
itibariyle belirlenebilmekte ve ödenmektedir.
Ücret gelirlerinin aylık olarak tahakkuk ettirilerek ödenmesi nedeniyle bu tür
katkı payı ve prim ödemelerinin aylık olarak belirlenen matrahlar üzerinden
indirim konusu yapılması uygulamada çoğu kez duraksama yaratmaktadır. Maliye
Bakanlığı tarafından yayımlanan 246 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği
ile yapılan açıklamadan da anlaşılacağı üzere aylık bazda yapılacak
indirimlerde, primin peşin ödenmesi veya taksit dönemlerinin bir aydan daha uzun
dönemler halinde belirlenmiş olması durumu değiştirmeyecektir. Taksitlerin
ilgili dönemde ödenmiş olması konuşuyla ilgili aylara ait miktarlar aylık olarak
matrahtan indirim konusu yapılacaktır.
Bir başka anlatımla, "Aylık bazda yapılacak indirimde, primin peşin ödenmesi
veya taksit dönemlerinin bir aydan uzun belirlenmesi halinde, prim tutarı ilgili
olduğu aylar dikkate alınarak ödenmiş olması koşuluyla indirim konusu
yapılacaktır. Oransal sınırlar çerçevesinde kalsa dahi daha sonraki aylara
ilişkin peşin ödenen tutarların ödendiği ayda indirim konusu yapılması ise bu
durumda söz konusu olmayacaktır."
Yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinde yapılacak olan indirimler de ise
sadece gelirin ilgili olduğu yıla ilişkin prim tutarı indirim konusu
yapılabilecektir. Örneğin 1 Eylül 2005 tarihinde bir yıllık prim ödemesinin
yapılması halinde 2006 yılının Mart ayında verilecek gelir vergisi beyannamesi
üzerinde sadece 2005 yılına ait dört aylık (Eylül, ekim, kasım ve aralık ayları)
prim indirim konusu yapılabilecektir.
Genel bütçeye dahil idare ve müesseseler yaptıkları vergi tevkifatı için
muhtasar beyanname vermedikleri için zaman zaman bu kurumlarda çalışanların söz
konusu ödemelerinin indirim konusu yapılması duraksama yaratmaktadır.
Bu gibi durumlarda "ücretlerini peşin alan ücretlilerin, aylık dönemler
itibariyle ödedikleri şahıs sigorta primleri ve bireysel emeklilik katkı
payları, prim ve katkı payı ödeme belgesinin prim ve katkı payına ait olduğu ay
içersinde işverene ibraz edilmesi koşuluyla oransal ve mutlak sınırlamalar
çerçevesinde izleyen aylara yani bir sonraki aya ait ücretlerin vergi matrahının
hesabında indirim olarak dikkate alınacaktır.
Zarar beyanı veya oran ve tutar sınırlamaları nedeniyle yıllık beyannamede
indirim konusu yapılamayan prim ve katkı paylarının daha sonraki yıllarda
indirim konusu yapılması mümkün değildir.
Bu bağlamda da ücretlilerin ödediği prim ve katkı paylarının ilgili olduğu ayda
indirilemeyen kısmı, izleyen aylara ait ücretin matrahından indirilemeyecektir.
İndirimin gerçekleştirilebilmesi için mutlak suretle yapılan ödemelere ilişkin
belgenin işverene ibraz edilmiş olması gerekmektedir. Yıllık beyanname üzerinden
yapılan indirimlerde ise ödemeye ilişkin belgenin saklama süresi ile sınırlı
olmak üzere muhafazası ve istenildiğinde yetkililere ibraz edilmesi zorunluluğu
vardır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|