|
BİZE GÖRE
Vergi iadesinde seçimlik hak
Veysi Seviğ - 05 Eylül 2005 Pazartesi - Dünya
"Vergi İadesi Hakkında"ki yasanın dördüncü maddesinin ikinci fıkrası hükmü
uyarınca vergi iadesi "...sosyal güvenlik kurumlarından aylık alanlar için üçer
aylık... dönemler halinde yapılır. Bu dönemleri bir aydan az olmamak üzere
yeniden tespit etmeye, vergi iadesinden mahsup edilmek üzere avans olarak ödeme
yaptırmaya, vergi iade nispetini geçmemek üzere iade nispetinden ayrı olarak
avans oranı belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir."
Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan (7) seri numaralı Vergi İadesi Genel
Tebliğ ile sosyal güvenlik kurumlarından aylık alan hak sahiplerinin vergi
iadelerinin avans olarak ödenmesi sistemine 01.07.2003 tarihinden itibaren
başlanılması uygun bulunmuştur (20.08.2003 gün ve 25205 sayılı Resmi Gazete).
Başlangıçta "...daha sonra hesaplanacak vergi iade tutarlarından mahsup edilmek
üzere üçer aylık dönemler halinde elde ettikleri aylıklar" dikkate alınarak
yapılan bildirimlerin; (9) seri numaralı Vergi İadesi Genel Tebliği ile hak
sahiplerince yıllık olarak yapılması ve iadelerin buna göre hesaplanması
öngörülmüştür (16.03.2004 gün ve 25404 sayılı Resmi Gazete).
Son olarak yapılan düzenleme gereği olarak "Emekli, maluliyet, dul ve yetim
aylığı alanlar ile ilk defa bu aylıkları almaya hak kazananlar, avans ödeme
aylarından en az bir ay önce ilgili sosyal güvenlik kurumlarına dilekçe ile
başvurarak vergi iadesi avans ödemelerini istemediklerini" bildirebileceklerdir.
"Bu durumda hak sahibine izleyen vergi iade avans ödeme döneminden itibaren
vergi iadesi avansı ödemesi yapılmayacaktır. Hak sahibinin vergi iade avans
dönemine bir aydan az bir süre kala yapacağı başvurularda avans ödemesi
yapılmaması uygulamasına bir sonraki avans ödeme dönemi itibariyle
başlanabileceği gibi, sosyal güvenlik kuruluşları yaptıkları değerlendirmede
işlemleri yetiştirebilecekleri kanaatine varırlarsa, izleyen ilk vergi iade
avans ödeme döneminden itibaren bu uygulamaya başlayabilecektir."
Vergi iadesi avans ödenmemesi isteminde bulunanlar bu tercihlerinden bir yıl
geçmedikçe vazgeçemeyeceklerdir. Ancak söz konusu vazgeçme şahsa bağlı
olduğundan, hak sahibinin ölümü dolayısıyla, eş veya çocuklarına emekli maaşı
bağlanması halinde, söz konusu kişiler emekli aylığı alacakları sosyal güvenlik
kuruluşlarına bir yıllık süreyle sınırlı olmaksızın, avans ödeme aylarından en
az bir ay önceden yazılı olarak başvurmaları halinde kendilerine izleyen ilk
vergi iade avans döneminden itibaren avans ödenmesine başlanacaktır.
Örneğin Bay Yılmaz Gümüş'ün Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan emekli aylığı
aldığını, bu kişinin 15.07.2005 tarihli dilekçesi ile söz konusu kuruma
başvurarak izleyen dönemlerde kendisine vergi iadesi avansı verilmemesini talep
ettiğini varsayacak olursak;
Bu kişinin başvurusu üzerine avans ödeme ayı olan ekim ayından bir buçuk ay
öncesinden yapılan bu başvuru nedeniyle kendisine Ekim/2005 ayından itibaren
vergi iadesi avansı ödenmeyecektir.
Bir başka örneğe göre de Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı tarafından Bay
Yıldırım Atan'a 01.05.2005 tarihi itibariyle ilk defa maluliyet aylığı bağlanmış
bulunmaktadır. Bu kişi; 10.08.2005 tarihli bir dilekçe ile anılan kuruma
başvurarak izleyen dönemlerde vergi iadesi avans ödemesi yapılmamasını
istemiştir. Söz konusu şahıs avans ödemesi ayı olan eylül ayından bir aydan az
süre içerisinde başvuruda bulunduğundan kendisine eylül ayında avans ödemesi
yapılacak, daha sonraki aylarda ise avans ödemesi yapılmayacaktır. Ancak Sosyal
Sigortalar Kurumu eğer yapmış olduğu değerlendirme de söz konusu işlemi
yetiştirebilirse, bu takdirde eylül ayında da avans ödemesini durdurabilecektir.
Bu bağlamda yıl içersinde ödenen vergi iadesi avans ödemelerinin, hak sahibinin
ocak ayında vereceği vergi iade bildirimi üzerinden mahsup edilme veya geri
alınma işlemlerine ise daha önce olduğu gibi devam edilecektir.
Diğer yandan (7) seri numaralı Vergi İadesi Genel~ Tebliğ ile sosyal güvenlik
kurumları tarafından ödenen emekli ikramiyeleri ile birlikte ödenen kıst aylık
ödemelerinin avans ödenmesine konu edilmeyeceği, bu ödemelerin tahakkukunun
yapıldığı üçer aylık dönemin geliri kabul edilerek vergi iadesinin ödenmesine
devam edileceği açıklanmış bulunmaktadır.
Ancak, uygulamadaki aksaklıkların giderilmesi amacıyla, kıst aylık ödemelerini
de emekli ikramiyesi i|e ilgilendirilmeksizin, ilgili ödemin geliri kabul
edilerek avans ödenmesine konu edilmeleri uygun görülmüştür.
Maliye Bakanlığı tarafından Vergi İadesi (10) seri numaralı Genel Tebliğ ile
yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere bundan böyle dileyenler vergi
iadesi avans ödemelerinden yararlanmayabilecektir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|