|
BİZE GÖRE
Site yönetimlerinde ortak yerlerin kiraya
verilmesi
Veysi Seviğ - 07 Eylül 2005 Çarşamba - Dünya
Kooperatifler ve benzeri organizasyonlar aracılığı ile yapılan konutlar ile yine
özel nitelikte inşa edilen bazı villa ve benzeri tiplerdeki binaların bulunduğu
mahallerde site yönetimi oluşturulmaktadır. Bu durumda söz konusu yönetim
özellikle ortak giderlerin karşılanabilmesi için gayrimenkul sahiplerinden belli
bir bedel talep etmekte ve bu suretle ortaya çıkan ortak giderleri
karşılamaktadırlar.
Bazı hallerde özellikle site yönetimleri ortak kullanım alanlarından bazılarını
kiraya vererek sağladığı gelirle, ortak giderlerin bağımsız bölüm sahiplerine
maliyetini azaltmayı tercih etmektedirler. Bu tip tasarruflar apartman
yöneticileri tarafından da yapılabilmektedir. Örneğin apartman duvarına ilan
alma, yani reklam karşılığı kira geliri elde etme gibi.
Site ve apartman yönetimleri tarafından alınan bu bedellerin vergi yasaları
açısından nasıl bir işleme tabi tutulacağı konusu uygulamada devamlı duraksama
yaratmış bulunmaktadır.
Bu konuda Maliye Bakanlığı İstanbul Defterdarlığı tarafından verilen bir özelge
duruma açıklık getirmiş bulunmaktadır. Bu bağlamda söz konusu özelgenin ilgili
bölümünü aynen aşağıya aktarmış bulunuyoruz.
" ...Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesinde; kamu idare ve müesseseleri,
iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret, iş ortaklıkları, dernekler,
vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, menkul kıymetler yatırım
fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest
meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabına esasına
göre tespit eden çiftçiler" aynı yasa maddesinde sayılarak belirtilen "ödemeleri
(avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak
sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmak" zorundadırlar.
"...aynı kanunun 70. maddesinde; gayrimenkul sermaye iradının tarafı
yapılmıştır. Buna göre maddede yazılı mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları,
zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya
verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu belirtilmiş
ve gayrimenkul sermaye iratları maddeler halinde sıralanmıştır.
Diğer taraftan Gelir Vergisi Kanunu'nun -Toplama Yapılmayan Haller- başlıklı 86.
maddesinde, aşağıda belirtilen gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer
gelirler için beyanname verilmesi halinde bu beyannamaye dahil edilmez.
1- Tam mükellefiyette;
a) Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar, bu kanunun 75'inci
maddesinin (15) numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratları, kazanç ve
iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı,
b) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler (birden
fazla işverenden ücret almakla beraber, birden sonraki işverenden aldıkları
ücretlerin toplamı 103'üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer
alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş
ücretler dahil),
c) Vergiye tabi gelir toplamının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen hariç
103'üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı
aşmaması koşuluyla, Türkiye'de tevkifata tabi tutulmuş olan; birden fazla
işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye
iratları,
d) Bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplam (01/01/2005 tarihinden geçerli
olmak üzere) 800 YTL'yi aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan
menkul ve gayrimenkul sermaye iratları hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre; site yönetiminin ortak mülkiyetine ait ... bağımsız bölümü
kiraya vermek suretiyle elde edilen kira geliri, niteliği bakımından maliklerin
gayrimenkul sermaye iradıdır. Dolayısıyla ortak mülkiyet olan siteye ait
yerlerin işyeri olarak kiraya verilmesi ile elde edilen kira geliri o yılda elde
edilmiş gayrimenkul sermaye iradı olduğundan sözü edilen iratları sağlayanlarca
(kiracıların) tevkifat yapma zorunluluğunun bulunması halinde Gelir Vergisi
Kanunu'nun 94. maddesinin 5/a bendi uyarınca tevkifat yapılması ve muhtasar
beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.
Diğer yandan tevkif suretiyle vergilendirilen işyeri kira gelirine ilişkin
gayrimenkul sermaye iradının Gelir Vergisi Kanunu'nun gelirin toplanması ve
beyanı ile ilgili 85 ve 86. maddeleri çerçevesinde (ilgili yıllar geçerli olan
hüküm ve miktarlar dikkate alınarak; 2005 yılında elde edilen ve başkaca bir
geliri de bulunmayan kat maliklerinin tutarı 15.000 YTL'yi aşmayan işyeri kira
gelirleri için beyanname verilmeyecektir) değerlendirilerek maliklerce beyan
edilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, site ortak alanlarını kiralayan mükelleflerin Gelir Vergisi Kanunu'nun
94. maddesinin ilk fıkrasında belirtilen stopaj yapma sorumluluğunda bulunan
kişi ve kuruluşlardan olmaması durumunda kat maliklerince hisselerine düşen ve
tevkif suretiyle vergilendirilmemiş gayrimenkul sermaye icatlarının 800 YTL'yi
aşması durumunda yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmesi
gerekmektedir." (Mali Mevzuat Platformu, Temmuz 2005, Sf: 44-45)
Söz konusu durumun uygulanabilirliği ise ayrı bir yazı konusudur.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|