|
BİZE GÖRE
Kooperatif ortaklığından ihraç kararları
Veysi Seviğ - 06 Ekim 2005 Perşembe - Dünya
Kooperatifler Yasası'nın 27'nci maddesi hükmü gereği olarak "Ortakların
yüklendikleri paylar için ödeyebilecekleri para tutarını ana sözleşme belirtir.
Kooperatif, sermaye yüklemlerinde borçlu veya sair ödemelerle yükümlü bulunan
ortaklarından elden yazılı olarak veya taahhütlü mektupla, bu husus mümkün
olmazsa ilanla ve münasip bir süre belirterek yükümlerini yerine getirmelerini
ister. İlk isteğe uymayan ve ikinci istemeden sonra da bir ay içinde yükümlerini
yerine getirmeyenlerin ortaklığı kendiliğinden düşer. Ortaklığın düşmesi
alakalının, ana sözleşme veya diğer suretle doğmuş borçlarının yok olmasını
gerektirmez."
Uygulamada özellikle yapı kooperatiflerinin bazılarının gerçekte inşaat şirketi
niteliğinde olduğu, bunun sonucunda da belli bir yönetim kurulu üyeliği devamlı
statütüsü ile yönetildiği gözlenmekte olup, bu tür kooperatif de ortakların
değişik nedenlerle yıllarca süren faaliyet sırasında birkaç aylık ödenti
gecikmeleri nedeniyle ihracına yönelik operasyonları gerçekleştirdikleri
gözlenmektedir.
Bunun için artık tipleştirilmiş ihtarname örnekleri düzenerek yıllarca konut
edinme hayali ile yaşayanların bu hayallerine son verilmekte, zora dayalı olarak
birkaç aylık gecikme nedeni ile ortak ihraç edilebilmektedir.
Örneğin bu bağlamda çekilen bir ihtarmanede aynen şu ibarelere yer
verilmektedir:
"Kooperatifin almış olduğu ... karar gereğince borçların alınan karar
doğrultusunda faizi ile birlikte iş bu ihtarnamenin tebliğinden itibaren on gün
içersinde ödenmesi, aksi halde 1163 sayılı yasanın 27. maddesi ana sözleşmenin
... maddesi uyarınca ihraç işlemi yapılacağı ihtar olunur."
Bu ihtarnamenin çekilmesinden sonra kooperatif ortağının yapmaya çalıştığı
ödemeler ya kooperatif yönetimi tarafından alınmamakta veyahut da yine
kooperatif ortağının yapmak istediği kısmı ödeme alınarak, buna rağmen
kooperatif üyeliğinden ihraç edilmektedir.
İhraca yönelik yine yapı kooperatifleri açısından tip ihraç duyuları
yapılmaktadır. Şöyle ki;
"...kooperatifin kayıtlarının incelenmesi sonucunda ihraç işlemi yapılan
muhatapların... kooperatife aşağıda dökümü yazılı miktarda borçlarının bulunduğu
anlaşılmaktadır.
İhraç işlemi yapılan muhataplar hakkında 'kooperatif yönetimine vermiş oldukları
adreslerine 10 gün süreli 1. ihtar ile 1 ay süreli 2. ihtarname keşide edilmiş,
yasal süre için muhataplar borçlarını ödeyememişlerdir. 1163 sayılı yasanın
27'nci maddesi gereğince ... kooperatifinin ... gün ve ... sayılı kararı ile
üyelikten ihraç edilmişlerdir."
Yıllarca süren kooperatif serüveninde birkaç aylık aidat ödemesinde ortaya çıkan
gecikme gerçekte inşaat şirketi yönetimi niteliğinde olan kooperatife ortağını
ihraç etmesi yetkisini vermektedir.
Ülkemizde yapı kooperatifleri yeterince denetlenememektedir. Bu nedenle yaşanan
olumsuzluklar her geçen gün artmaktadır.
Kooperatifler Yasası'nın 27 ve kooperatif ana sözelmesinde konuya ilişkin olarak
yer alan madde hükümleri uyarınca akçalı yükümlülüklerini yerine getirmeyen
ortakların ihracına karar verilebilmesi için yükümlülüklerini yerine getirmede
iki ay gecikmeden sonra yükümlülüğün yerine getirilmesi hususunda yazılı
tebligat yapılarak on günlük süre içinde ödenmesinin istenmesi, bu tebligata
rağmen ödememe halinde bir ay süreli ve aynı borç miktarını gösterir ikinci
ihtarname gönderilmesi, bu ihtarnamelerde müeyyidenin de belirtilmesi ve bunlara
rağmen ödememede direnilmesi gerekmektedir.
Kooperatifler Yasası'nın 27'nci maddesindeki ilkeler ortaklar aleyhine
genişletilemez.
Kooperatifler Yasası'nın 27'nci maddesi, günümüz ekonomik koşulları dikkate
alındığında uzun soluklu yapı kooperatifi ortaklıklarında çoğu kez ortakların
aleyhine çalışır hale gelmiş bulunmaktadır.
İnşaat şirketi benzeri çalışma gösteren ve genellikle de belli kişiler
tarafından yönetilen kooperatiflerde ortakların en ufak bir gecikmesi, bu
ortakların ihracına neden olabilecek sonuçları doğurabilmektedir. Bu durum
günümüzde maddi olanaksızlar nedeniyle seslerini duyuramayan, sayıları giderek
çoğalan bir mağdurlar kitlesi oluşturmaktadır.
Ticaret ve Sanayi Bakanlığı'nın bu tür mağduriyetlerin önüne geçebilmek amacıyla
bir yandan yapı koopratiflerini devamlı gözetim altında tutması gerekmektedir.
Diğer yandan Kooperatifler Yasası'nın 27'nci maddesi daha çok ortaklar aleyhine
çalışan bir madde haline dönüşmüştür. Bu nedenle söz konusu maddenin yeniden
düzenlenmesi zorunlu hale gelmiş bulunmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|