|
BİZE GÖRE
2006 yılında hisse senedi alım-satımında
stopaj uygulaması
Veysi Seviğ - 17 Ekim 2005 Pazartesi - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nın mükerrer 80/1'inci maddesi uyarınca 01.01.2006
tarihinden itibaren geçerli olmak üzere "İvazsız olarak iktisap edilenler ile
tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse
senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının
elden çıkartılmasından sağlanan kazançlar "değer artışı kazancı" sayılmaktadır.
Diğer yandan Gelir Vergisi Yasası'ın geçici 67'nci maddesi gereği olarak
"bankalar ve aracı kurumlar alım-satımına aracılık ettikleri hisse senetlerinin
alış ve satış bedelleri arasındaki fark üzerinden takvim yılının üçer aylık
dönemleri itibariyle yüzde 15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapacaklardır.
(Koç, Selman "2006 Yılından İtibaren Borsa Kazançlarının Vergilendirilmesinde
Uygulanacak Esaslar" Vergi Dünyası sayı 290, Ekim/2005) Bu bağlamda tevkifata
tabi olan hisse senetleri Türkiye'de ihraç edilmiş ve Sermaye Piyasası Kurumu
tarafından kayda alınmış borsada işlem gören ve elde tutulma süresi iki yıldan
az olan hisse senetleridir. Dolayısıyla; "Türkiye dışında ihraç edilmiş olan
veya Türkiye'de ihraç edildiği halde SPK kaydına alınmayan hisse senetlerinin
alım-satım kazançları tekvkifata tabi değildir."
Tevkifat uygulaması 01.01.2006 tarihinden sonra satın alınan hisse senetlerinin
satışı halinde söz konusu olabilecektir.
Tevkifat uygulamasına esas alınacak miktarın tespitinde alış bedeli ve alış
tarihi bazı hallerde özellik arz etmektedir.
Örneğin; sermaye ve kâr yedeklerinin sermayeye eklenmesi dolayısıyla sahip
olunan hisse senetlerinin alış tarihi olarak daha önceden sahip olunan hisse
senetlerinin alış tarihi esas alınacaktır.
Bedelli sermaye artırımı nedeniyle rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle itibari
değerleri ödenerek sahip olunan hisse senetleri açısından alış tarihi olarak da
sahip olunan eski hisse senetlerinin alış tarihi dikkate alınacaktır.
Şirketlerin sermaye yedekleri ile sermaye artırımında bulunmaları halinde, bu
işlem sonrasında gerek önceden sahip olunan, gerekse sermaye artırımı
dolayısıyla alınan hisse senetlerinin alış bedeli ise daha önce sahip olunan
hisse senetlerinin alış bedelinin, sermaye artırımı sonrasında sahip olunan
toplam hisse senedi sayısına bölünmesi suretiyle tespit edilecektir.
Kâr yedekleri kullanılmak suretiyle sermaye artırımında bulunulması halinde, bu
işlem dolayısıyla sahip olunan hisse senetlerinin alış bedeli ile yeni alınan
hisse senetlerinin itibari değerleri toplamının sermaye artırımı sonrasında
sahip olunan toplam hisse senedi sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanacaktır.
Hisse senedi sahipleri tarafından rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle itibari
değerleri ödenerek sahip olunan hisse senetleri yönünden de alış bedeli, daha
önce sahip olunan hisse senetlerinin alış bedeli ile yeni alınan hisse senetleri
için ödenen bedelin toplamının sermaye artırımı sonrasında sahip olunan toplam
hisse senedi sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanacaktır.
Örneğin 15.03.2006 tarihinde Bay Yıldırım Gümüş (x) AŞ'ye ait 1.000 adet hisse
senedini 7.500 YTL'ye satın almıştır. (X) AŞ bilahare tamamı sermaye
yedeklerinden karşılanmak suretiyle 15.07.2006 tarihinde yüzde 50 oranında
sermaye artırımına gitmiş Bay Gümüş'e bu işlem dolayısıyla 500 adet hisse senedi
verilmiştir.
Bu durumda Bay Gümüş bedelsiz sermaye artırımı sonunda sahip olduğu her bir
hisse senedine tekabül eden maliyet bedeli; ödenen 7.500 YTL'nin, sahip olunan
hisse senedi adedine bölünmesi suretiyle beher hisse senedi için (7.500 - /
1.500=) 5 YTL olarak tespit edilecektir.
Söz konusu hisse senetlerinin 15.12.2006 tarihinde 500 adedinin 5.000 YTL'ye
satılması halinde tevkifat matrahı (5.000 - 2.500=) 2.500 YTL olacaktır.
Bir başka örneğe göre de Bay Ahmet Kahraman (Y) AŞ'ye ait hisse senetlerininden
1.000 adedini 02.02.2006 tarihinde 10.000 YTL'ye satın almıştır. Söz konusu
şirket bilahare 01.08.2006 tarihinde yüzde 50 oranında bedelli sermaye
artırımına gitmiş olup rüçhan hakkı kullananlara rüçhan hakkı kullanım bedeli
beher hisse senedi için 1 YTL olarak ilan edilmiştir.
Bay Ahmet Kahraman bu suretle 500 hisse senedini 500 YTL ödeyerek edinmiştir.
Burada sermaye artırımı dolayısıyla elde edilen hisse senetlerinin maliyeti daha
önce sahip olunan hisse senetlerinin maliyet bedeli ile yeni alınan hisse
senetleri için ödenen bedelin toplamının sermaye artırımı sonrasında sahip
olunan hisse senedi adedine bölünmesi suretiyle [(10.000+500)/1.500=] 7.- YTL
olarak hesaplanacaktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|