|
BİZE GÖRE
Çifte vergilendirmeyi önlemeye göre GVK
geçici 67. madde uygulaması
Veysi Seviğ - 01 Şubat 2006 Çarşamba - Dünya
Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesi ile 01.01.2006 tarihinden
itibaren, menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden
çıkarılmasından ve elde tutulması sürecinde elde edilen gelirler ile mevduat
faizleri, repo gelirleri ve özel finans kurumlarından (katılım bankalarından)
elde edilen gelirlerin tek oranlı (yüzde 15) tevkifata tabi tutulması
öngörülmüştür.
Tevkifat uygulamasında gelir sahibinin gerçek veya tüzel kişi ya da dar veya tam
mükellef olması, vergi muafiyetinin bulunup bulunmaması tevkifat uygulamasını
etkilememektedir. Ancak konu; tevkifatı elde etmiş olan kişinin mukim olduğu
ülke ile yapılmış bulunan ve halen yürürlükte olan "çifte vergilendirmeyi önleme
anlaşması" hükümleri açısından önem arz etmektedir.
Bu bağlamda Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 257 seri numaralı Gelir
Vergisi Genel Tebliği'nin 10'uncu bölümünde yapılan açıklamalardan da
anlaşılacağı üzere, geliri elde eden dar yükümlünün mukim ülkesi ile Türkiye
arasında var olan "çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması"nda yer alan hükümler
bu konuda da geçerli olacaktır. Buna göre "dar mükellef (yükümlü)
kişi/kurumların geçici 67'nci madde kapsamında Türkiye'deki finansal araçlara
kendileri veya yurtdışındaki portföy yönetim şirketleri aracılığı ile yatırım
yapabilmeleri ve çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları hükümlerinden
yararlabilmeleri için vergi kimlik numarası almaları gerekmektedir.
Örneğin bir İngiliz yurttaşının Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesi
kapsamında olan menkul sermaye iratlarında İngiltere ile Türkiye arasındaki
mevcut "çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması"ndaki hükümlere uygun tevkifat
yapılacaktır.
"Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması"ndaki özel hükümlerden yararlanabilmek
amacıyla öngörülen vergi kimlik numarası alınabilmesi için dar yükümlü gerçek
kişilerin pasaportlarının noterli onaylı bir örneği ya da vergi dairesi
yetkililerince onaylanmak üzere aslı ve fotokopisi, dar yükümlü kurumların ise
kendi ülkelerinde geçerli kuruluş belgesinin Türkiye'nin o ülkede bulunan
temsilciliği tarafından onaylı Türkçe bir örneği veya yabancı dilde onaylı
kuruluş belgesinin tercüme bürolarınca tercüme edilmiş Türkçe bir örneğini
ilgili vergi dairesine ibraz etmeleri gerekmektedir. Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti vatandaşları için nüfus cüzdanının ibrazı yeterli olacaktır.
Diğer yandan, bankalar ve aracı kurumlar ile saklamacı kuruluşlar kendilerine
işlem yapmak için başvuran ancak kimlik numarası ibraz edemeyen yabancı
müşteriler için, "Yabancılar İçin Vergi Kimlik Numarası Talep Formu"nu doldurmak
suretiyle toplu olarak vergi kimlik numarası alabileceklerdir.
Bankalar ve aracı kurumların bu şekilde toplu olarak vergi kimlik numarası
alabilmeleri için dar yükümlü gerçek kişi ve kurumlarca vergi dairesine
sunulması gereken bu belgeleri, "Yabancılar İçin Vergi Kimlik Numarası Talep
Formu"na ekleyerek İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Boğaziçi Vergi Dairesi
Müdürlüğü'ne göndermeleri gerekmektedir.
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları hükümlerinden yararlanılabilinmesi için
ilgili ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenerek imzalanmış mükimlik
belgesinin aslının ve tercüme bürolarınca tercüme edilmiş örneğinin ilgili vergi
dairesine, banka ve aracı kurumlar aracılığı ile veya doğrudan ibraz edilmesi
gerekmektedir. Bir takvim yılına ilişkin mukimlik belgesi izleyen yılın dördüncü
ayına kadar geçerli olup, söz konusu belgenin her yıl yenilenmesi gerekmektedir.
Vergi dairelerince, kişi/kurumun hangi ülkenin mukimi olduğunu da gösterir
şekilde bir kodlama yapılmak suretiyle vergi kimlik numarası oluşturulacak, bu
şekilde çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının hükümlerinden yararlanılması
mümkün olacaktır.
Türkiye ile yapılan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasında yer alan
hükümlerden yararlanmak suretiyle Türkiye'de elde edilen menkul sermaye iradına
tevkifat uygulanmamasını veya düşük oranlı tevkifat uygulanmasını talep eden
diğer ülke mukiminin (dar yükümlünün) anlaşmaya taraf olan ülkede o dönemde
mukim olarak tam yükümlü olması nedeniyle tüm kazançları üzerinden
vergilendirildiğini belirten, anlaşmanın üçüncü maddesinde tanımlanan yetkili
makam tarafından düzenlenerek imzalanmış mukimlik belgesinin aslını ve tercüme
bürolarınca tarcüme edilmiş örneğini tevkifat uygulamasından önce ilgili vergi
dairesine, banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla veya doğrudan ibraz etmesi
gerekmektedir. Tevkifat uygulamasından önce belgenin ibraz edilmemesi halinde
"çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması" hükümleri dikkate alınmadan yüzde 15
oranında tevkifat yapılacaktır. Ancak bu durumda dahi sonradan söz konusu
"Mukimlik Belgesi"nin ibrazı ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması
hükümleri ve Türkiye'de yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesinde yersiz olarak
tevkif suretiyle alınan verginin iadesi talep edilebilecektir.
Bu durumda iade işlemi, vergi dairesi tarafından, gelir sahibine ödenmek üzere
tevkifatı yapmakla sorumlu olan banka ve aracı kurum adına yapılacaktır.
Maliye Bakanlığı gerekli gördüğü hallerde, çifte vergilendirmeyi önleme
anlaşmaları hükümlerinden yararlanacak kişi ve kurumlardan, alam-satımını
yaptıkları veya getirisini tahsil ettikleri Türk menkul kıymetleri bakımından,
uygulanacak anlaşma hükümlerine göre gerçek hak sahibi (Benefical owner)
olduklarına dair ilgili ispat edici belgelerin ibrazını da isteyebilecektir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|