|
BİZE GÖRE
İdare ve Anayasa'ya aykırı ceza uygulaması
Veysi Seviğ - 17 Kasım 2005 Perşembe - Dünya
Anayasa Mahkemesi vergi ziyaı cezasına yönelik iptal hükmünü, bu hükmün Resmi
Gazete'de yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesi koşuluyla
vermiş bulunmaktadır. Buna göre;
-Vergi Usul Yasası'nın 344'üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan vergi
ziyaı cezasının hesaplanış biçimi Anayasa'nın 2 ve 38'inci maddelerine
aykırıdır. Bu nedenle iptal edilmiştir.
-İptal hükmünün doğuracağı hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte
görüldüğünden söz konusu kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak
altı ay sonra yürürlüğe girecektir.
Anayasa Mahkemesi söz konusu yasa maddesinin Anayasa'ya aykırı olduğuna dair
kararını 06.01.2005 tarihinde vermiş ve bu karar 20.10.2005 tarihinde Resmi
Gazete'de yayımlanmıştır.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararını verdiği tarihten, kararın Resmi Gazete'de
yayımı tarihine kadar Anayasa'ya açıkça aykırı bulunan bir uygulama
sürdürülmüştür.
Konuya ilişkin olarak idare tarafından yapılan açıklamadan da anlaşılacağı
üzere, bu uygulama sürdürülecektir. Şöyle ki;
Maliye Bakanlığı tarafından Vergi Usul Yasası 22 sayılı sirküler ile yapılan
açıklamaya göre "Anayasa Mahkemesi'nin Vergi Usul Kanunu'nun 344'üncü maddesi
ile ilgili iptal hükmü, bu kararın Resmi Gazete'de yayımlandığı 20.10.2005
tarihinden başlayarak altı ay sonra yürürlüğe gireceğinden, iptale konu anılan
hükmü bu sürenin sonuna kadar yürürlükte kalacaktır. Dolayısıyla altı aylık
sürenin sonuna kadar vergi ziyaı cezası uygulamaları bu madde hükmüne göre
sürdürülecektir. Diğer bir anlatımla, gerek tarhiyat aşamasında bulunan, gerekse
bu tarihten sonra yapılacak vergi tarhiyatları için mevcut 344'üncü madde
uyarınca vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle işlem yapılmasına devam
edilecektir."
İptal edilen bir ceza hükmüdür. Ceza hükmü bir yaptırımdır.
Anayasa'nın 38'inci maddesinin birinci fıkrasına göre "kimse işlendiği zaman
yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz;
kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır
bir ceza verilemez."
Vergi ziyaı cezasının hesaplanış biçimi Anayasa'ya aykırıdır. Anayasa'ya aykırı
bulunan bir ceza hükmü, bu hükmün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yokluk
özelliğini taşır. Eğer uygulama alanı mevcutsa, bu uygulamadan zarar görenlerin
hak aramaları gündeme gelir.
Hukuk devleti olgusu içerisinde Anayasa'ya aykırı bulunan bir cezanın
uygulandığı süre içerisinde bu uygulamadan mağdur olanların üzerinde kalmasına
ortam hazırlayan bir uygulamaya rastlamak mümkün değildir.
Ayrıca bir ceza hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğu hususu yargı kararına
bağlanmış ve mevcut hukuk düzeni içerisinde yoklukla sonuçlandırılmış ise ortaya
çıkan boşluğun doldurulabilmesi için öngörülen bir sürenin, yok sayılan hükmün
uygulanması ile doldurulması düşünülemez.
Maliye Bakanlığı'nın sirküler ile yaptığı açıklamaya göre "Herhangi bir hukuksal
boşluğa meydan vermemek ve 2005 yılı sona ermeden yeni bir yasal düzenlemenin
yapılabilmesine imkan sağlamak amacıyla, iptali kararlaştırılan 344'üncü
maddenin anılan hükmü ile ilgili çalışmalar tamamlanmıştır."
Söz konusu hükmün Anayasa'ya aykırılığı kararın Resmi Gazete'den yayımından ve
de Yüksek Mahkeme kararının oluşumundan önce de bilindiğine göre gerekli
hazırlığın tamamlanmamış olması ve bu ara devre içerisinde yoklukla bağlanmış
bulunan bir hükmün uygulanmasında ısrar edilmesini hukuk devleti olgusu ile
örtüştürmek mümkün müdür?
Anayasa'ya aykırı olduğu hükme bağlanan bir ceza hükmü cezada kanunilik
özelliğini yitirmiştir.
Ceza hukuku ilkelerinden birisi de lehe olan yasanın geçmişe yönelik
uygulanabilir olmasıdır. Olayımızda lehe hüküm bir yana söz konusu düzenleme
Anayasa'ya aykırı bulunarak yok sayılmıştır. Bu hükmün aynı kararla uygulamaya
giriş tarihinin belirlenmiş olması ise ceza hukuku ilkeleri açısından ayrıca
tartışılması gereken bir konudur.
İdarenin vergi ziyaı cezasının Anayasa Mahkemesi tarafından iptalini izleyen ve
yeni düzenleme yapılabilmesi için öngörülen süre içerisinde Anayasa'ya aykırı
bulunan hesaplama yöntemine göre ceza uygulamasında ısrar etmesi ve bu yönde
işlem yapılmasına yönlendirme yapmış bulunması bir dizi yeni uyuşmazlığın
gündeme gelmesine neden olacaktır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|