|
BİZE GÖRE
Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü
kazanç dağıtımı
Veysi Seviğ - 03 Şubat 2006 Cuma - Dünya
Kısa bir tanımlama ile transfer fiyatlandırması; bir ticari işletmenin kendi
bölümleri ya da kolları arasındaki mal ve hizmet satışlarında uyguladığı fiyat
olarak tanımlanabilir. (Kapusuzoğlu, Tuncay "Transfer fiyatlandırması nedir?"
Vergi Dünyası, sayı: 205)
Uluslararası transfer fiyatlandırması sistemi, esas olarak, uluslararası vergi
hukukunun en önemli konularından birisidir. (Ataş, Mehmet "Uluslararası transfer
fiyatlandırması ve Türk vergi mevzuatında uygulanma olanakları" Yaklaşım
Yayınları sayfa: 23)
Kurumlar Vergisi Yasa Tasarısı'nda yer alan "transfer fiyatlandırması yoluyla
örtülü kazanç dağıtımı" ile ilgili düzenlemenin yasallaşması halinde transfer
fiyatlandırmasının vergi kaybına neden olucu şekilde kullanılmasından doğan
kayıp ve kaçakların tespiti ülkemizde de kolaylaşmış olacaktır.
Gelir İdaresi Başkanlığı'nın web sitesinde de yer alan Kurumlar Vergisi Yasa
Tasarısı'nın 13'üncü maddesinde yer alan "transfer fiyatlandırması yoluyla
kazanç dağıtımı" ile ilgili düzenlemeye göre;
. Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit
ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında
bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü
olarak dağıtılmış" sayılacaktır.
. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri,
ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri
gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak
değerlendirilecektir.
Tasarıda yer alan tanımlamaya göre "İlişkili kişi; kurumların kendi ortakları,
kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile
idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı
bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumları ifade"
etmektedir. Bu bağlamda "ortakların eşleri, ortakların veya eşlerinin üstsoy ve
altsoyu ile üçüncü derece dahil kan bağı olanlar ve sıhri hısımları da ilişkili
kişi" sayılacaktır.
Ayrıca yapılması öngörülen düzenleme gereği olarak "Kazancın elde edildiği ülke
vergi sisteminin, Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile
aynı düzeyde bir vergilendirme imkanı sağlayıp sağlamadığı hususunun göz önünde
bulundurulması suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde veya
bölgelerde bulunan kişilerle yapılmış tüm işlemler, ilişkili kişilerle yapılmış"
sayılacaktır.
Emsallerine uygunluk ilkesi ise "ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım
ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin
bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedelin uygun olmasını ifade eder.
Kurumlar ilişkili kişilerle yaptığı işlemlerde uygulayacağı fiyat ve bedelleri,
aşağıdaki yöntemlerden işlemin mahiyetine en uygun olanını kullanarak tespit
edecektir.
. Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi: Bir mükellefin uygulayacağı emsallere uygun
satış fiyatının, karşılaştırılabilir mal ve hizmet alım ya da satımında bulunan
ve aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin
birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile
karşılaştırılarak tespit edilmesini ifade etmektedir.
. Maliyet artış yöntemi: Emsallere uygun fiyatın, ilgili mal ve hizmet
maliyetlerinin makul bir brüt kâr oranı kadar artırılması suretiyle
hesaplanmasını ifade etmektedir.
. Yeniden satış fiyatı yöntemi: Emsallere uygun fiyatın, işlem konusu mal ve
hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel
kişilere yeniden satılması halinde uygulanacak fiyattan, makul bir brüt satış
kârı düşülerek hesaplanmasını ifade etmektedir.
Emsallere uygun fiyata yukarıdaki yöntemlerden herhangi birisi ile ulaşma
olanağı yoksa mükellef, işlemlerin mahiyetine uygun olarak kendi belirleyeceği
diğer yöntemleri kullanabilecektir.
Emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit edilen fiyat veya bedellere
ilişkin hesaplamalara ait kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kağıtları
olarak saklanması zorunludur.
İlişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanacak
fiyat veya bedelin tespitine ilişkin yöntemler, mükellefin talebi üzerine Maliye
Bakanlığı ile anlaşılarak belirlenebilecektir. Bu şekilde belirlenen yöntem, üç
yılı aşmamak üzere anlaşmada tespit edilen süre ve şartlar dahilinde kesinlik
taşıyacaktır.
Öngörülen yasal düzenlemenin en önemli özelliği "Tamamen veya kısmen transfer
fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazancın, hesap döneminin son
günü itibariyle dağıtılmış kâr payı veya dar mükellef için ana merkeze aktarılan
tutar" sayılmasıdır. Bu nedenle daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, taraf
olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilecektir.
Transfer fiyatlandırması ile ilgili usulleri belirleme yetkisi ise Bakanlar
Kurulu'na ait olacaktır.
Kurumlar Vergisi Yasa Tasarısı'nın 37/c maddesi ile "transfer fiyatlandırması
yoluyla örtülü kazanç dağıtımı" hükmünün 01.07.2006 tarihinde yürürlüğe girmesi
öngörülmüş bulunmaktadır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|