|
|
|
|
|
Gazetecilere acı sürpriz |
|
13.11.2007 |
|
| ||
|
Gazetecilere acı sürpriz Ekrem Sarısu - 13 Kasım 2007 Salı - Posta Soru: Bir basın çalışanıyım. Yeni hazırlanan yasa ile basın çalışanlarının ve gazetecilerin itibari hizmet süresi uygulaması dışına çıkartıldıkları doğru mu? Doğru ise Bu nasıl iş? Kazanılmış haklar elinden alınmıyor mu? A.T-İstanbul Cevap: Maalesef doğru. Büyük umutlar bağlanan yeni sosyal güvenlik yasası, hayal kırıklığı yaratmaya devam ediyor. Hazırlanan yeni yasa tasarısı ile basında çalışanlar, itibari hizmet süresi uygulaması dışına çıkartılıyor. Başka bir ifade ile kazanılmış hakları elinden alınanlar kervanına basın çalışanları da katılıyor. Gazeteciler için getirilen uygulamadan gazeteciler yararlanamayacak Bazı iş kollarında çalışmak zor ve yıpratıcı. Söz konusu işlerde çalışanlar; daha çok çile çekiyor, daha fazla riske giriyor, yerine göre de; her an hayati tehlike altında görev yapıyorlar. İşte kanun koyucu bu işlerde çalışanlara, “itibari hizmet süresi” adı altında bir süre veriyor. Ve bu süreyi fiili sigortalılık süresine ekliyor. Gazeteciler ile basım ve gazetecilik işyerlerinde çalışanlar itibari hizmet süresi alanların başında yer alıyor. Çünkü; itibari hizmet süresi uygulaması ilk kez, 01.09.1977 tarihinde yürürlüğe giren 2098 sayılı Kanunla, basım ve gazetecilik iş yerlerinde, çalışanlara getirilmiştir (belli ünvanla çalışanlara). Daha sonra, 3395 sayılı kanunla 01.09.1987 tarihinden geçerli olmak üzere unvan ayırımı yapılmaksızın, basım ve gazetecilik işyerlerinde kanunda sayılan işlerde çalışanlar, yasa kapsamına alınmıştır. Ayrıca; uygulama kapsamı genişletilerek diğer bazı işkollarında çalışanlarında yararlanmalarına da imkan sağlanmıştır. “İtibari Hizmet Süresi” uygulamasının gazetecilere ne faydası var? Mevcut yasaya göre; basım ve gazetecilik işinde en az 3600 gün çalışan sigortalıya, çalıştığı her 360 gün için 90 gün itibari hizmet süresi veriliyor. İtibari hizmet süresinin gazeteciye emekli olmak işin aşağıdaki faydaları vardır. İtibari hizmet süresi sigortalılık süresi artırır Emekli olmak için aranan şartlardan biride erkek sigortalılar için 25, bayan sigortalılar için 20 yıllık sigortalılık süresidir. İtibari hizmet süresi; sigortalılık süresine ilave edilerek sigortalının daha erken emekli olmasını sağlar. Örneğin; 20 yıl basın işinde çalışan erkek sigortalı, 5 yıl itibari hizmet süresi alır ve 20 yıllık fiili sigortalılık süresi 25 yıla çıkar. Emsallerinden 5 yıl erken emekli olur. Yaş haddinden düşer Emekli olmak için aranan şartlardan biride, belli yaşın doldurulması. İtibari hizmet süresi, emeklilik için aranan yaş haddinden düşerek, sigortalının daha erken emekli olmasını sağlar. Örneğin; yukarıdaki örnekteki erkek gazetecinin emeklilik için aranan yaş şartının 48 olduğunu varsaydığımızda, 20 yıl çalışması karşılığı aldığı 5 yıl itibari hizmet süresi 48 yaşından düşeceğinden 43 yaşında emekli olabilecektir. Ayrıca; 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle, basım ve gazetecilik işinde en az 3600 gün çalışmış olanlar, hak ettikleri itibari hizmet süresi sayesinde daha erken emekli olacağı kademeye girecektir. Sonuç olarak, itibari hizmet süresi uygulaması gazetecilerin ve basın işinde çalışanların erken emekli olmasını sağlıyor. Meclis yanlışa izin vermemeli Tasarı daha yasalaşmadı. Tasarının TBMM sindeki görüşmelerinde yanlıştan dönülmeli ve gazeteciler için getirilen uygulamadan, gazetecilerin yararlanmaması gibi, saçma bir yasa çıkarılmasına izin verilmemelidir. Yoksa; gazeteciler ile siyasi otorite arasında, Ülkeye zarar verecek yeni tartışmalar çıkar. Aman dikkat…. Gözünüzden Dolayı Rapor Alarak Emekli Olamazsınız Soru: 27 Ağustos 1972 doğumluyum. 06.11.1991-31.12.1991 tarihleri arasında 56 gün geçici işçi olarak devlet dairesinde çalıştım. Kasım 1993 -Ekim1995 arası isteğe bağlı prim ödedim. Mart 1999 –Mart 2000 yılları arası tekrar isteğe bağlı olarak prim ödedim. Toplam 1080 gün prim ödemem var. Kasım 2007 ayından itibaren tekrar isteğe bağlı sigorta primi ödemeye başladım. Bir gözüm hastalık dolayısı ile protez. Rapor alıp emeklilik için ne kadar prim ödeyip sigortalılık süremi kaç güne çıkarmam lazım ve hangi yıl emekli olabilirim? Ezgi ÇALIKUŞU Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi, 10 yılda n fazla 11 yıldan az süredir sigortalı olanlar, emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi 5525 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarıyla emekli olabiliyor. 4445 gün daha prim ödeyerek, 1080 gün olan prim ödemenizi 5525 güne tamamlamanız şartıyla, 48 yaşınızı dolduracağınız 27.08.2020 tarihinde emekli olabilirsiniz. Protez gözünüzden dolayı rapor alarak emekli olmanız mümkün değil. Çünkü malül aylığı için çalışma gücünün 2/3’nün (yüzde 66.66’sının) kaybı gerekiyor. 879 Günle Aylık Bağlanmaz Soru: Babam 1962 doğumlu, 17.11.1986 sigorta girişli, 1992’ye kadar toplam 279 gün prim ödemesi ve 600 gün askerliği var. 1994’te vefat etti. Babam için geriye dönük borçlanma olur mu? Olur ise kimin başvurması gerekiyor? Benim mi? yoka annemin mi? Ben şuan 14 yaşındayım. Yunus DEMİR Cevap: Babanızdan dolayı dul-yetim aylığı için borçlanma yapmak istediğiniz anlaşılıyor. Ancak, dul yetim aylığı bağlanabilmesi için en az 900 gün prim ödemesi gerekiyor. Babanızın askerlik süresini borçlansanız bile toplam prim ödemesi 879 gün prim ödemsi oluyor. Yani aylık bağlanması için 21 günü eksik. Geriye yönelik günleri borçlanarak, eksik günleri de tamamlamak maalesef mümkün değil. 879 günle dul-yetim aylığı bağlanamayacağı için askerlik süresini borçlanmanıza gerek yok. Anneniz çalışmıyorsa yetim aylığı alır Soru: Annem 01.01.1957 doğumlu. Yakında babamdan boşanıyor. Dava sonuçlanmak üzere. Emekli iken ölmüş olan babasından aylık alabilir mi? (Dedemin maaşını şuanda annemin üvey annesi alıyor)? ve ev hanımlarına tanınan toplu para yatırma şartı ile, dahi olsa emekli olması gibi, ya da benzeri bir uygulama var mı? Aysun ÜNSAL / Ankara Cevap: Dedenizin hangi kuruma tabi olduğunu belirtmemişsiniz. Anneniz sigortalı olarak çalışmıyorsa, dedeniz hangi sosyal güvenlik kurumuna tabi olursa olsun, yetim aylığı alır. Anneniz, SSK ya veya Bağ-Kura tabi olarak çalışıyorsa, dedeniz emekli sanığına tabi ise yine yetim aylığı alır. Anneniz Emekli Sandığına tabi olarak çalışıyor, dedenizde Emekli Sandığına tabi ise, anneniz yetim aylığı alamaz. Ev hanımlarının toplu prim ödeyerek emekli olması mümkün değil. Ancak ev hanımları İsteğe Bağlı olarak Bağ-Kur sigortalısı olabiliyor. Kayınvalidenizin aylığı kesilmez aksine oranı yüzde 50 den 75 e çıkar Soru: Kayın pederim Bağ-Kur emeklisi idi. 1991 yılında rahmetli oldu. Kayınvalidem de Bağ-Kurdan 2006 yılında emekli oldu. Kayın pederimden baldızım yetim aylığı, kayın validem dul aylığı alıyordu. 2007 yılı Haziran ayında baldızım evlendi. Kayın validemin kayın pederimden aldığı dul aylığı devam eder mi? Devam ederse bunun oranı ne kadardır. Şu anda aldığı dul aylığı daha önce aldığı aylığa oranla yarı yarıya düşük. Bunun sebebi ne olabilir. Ali ÖZEN Cevap: Baldızınızın evlenmesi kayınvalidenizin aylığını kesilme nedeni değildir. Kayın valideniz evlenmediği sürece eşinden dolayı dul aylığı almaya devam eder. Baldızınız evlendiği için aldığı aylık kesilmiş. Kayınvalidenizden başka aylık alan yoksa, baldızınız aylık alırken yüzde 50 oranında aylık alan kayınvalidenizin aylığının yeniden hesaplanması ve yüzde 75 oranında aylık bağlanması gerekir. İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz ! |
Ekrem Sarısu
Okunma: 868 | |||
|
Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı
| ||||
