|
Yeni Yasa Sigortalıya Bir Şey Getirmiyor
Ekrem Sarısu - 17 Mart 2008 Pazartesi -
Posta
Soru: Babamla ilgili bir soru sormak istiyorum. Cevaplarsanız seviniriz. Babam
şuanda Bir kamu kurumunda çalışmaktadır. Emeklilik hakkını kazandığı halde halen
aynı kurumda çalışmaktadır. 01.03.1960 doğumlu, 600 gün askerlik borçlanması
dahil 9064 gün prim ödemesi var. Gündem de olduğu gibi yeni yasalar neleri
getirecek? Ya da götürecek? Yasadan sonra emekli olsa, kazanılan tazminat
kaybolacak mı? Alacağı emekli maaşında düşme olur mu? Yasa yürürlüğe ne zaman
girer? 2008 Temmuz mu ya da 2009 Ocak mı?
Sefer KARAOT
Cevap: Sorularınızın tamamının cevabı, yeni Yasa’nın TBMM’de Genel Kurulda
görüşmeleri tamamlanıp yasalaşmasından sonra belli olacak. Ancak, mevcut halinin
değişmeyeceğini varsayarak sorularınıza cevap verelim.
- Babanız belirttiğiniz gibi emeklilik hakkını kazanmış. Dilediği zaman emekli
olabilir.
- Her ne kadar siyasilerce aksi söylense de, öncelikle yeni Yasa’nın sigortalıya
bir şey getirmek için değil, çok şey götürmek için çıkartıldığının altını
çizelim. Yeni yasa babanıza bir şey getirmiyor.
- Kıdem tazminatının değiştirilmesi yönündeki çalışmalar ödeten beri gündemde
ancak, bugüne kadar siyasiler cesaret edememişti. Bugünkü yetkililer kıdem
tazminatını değiştirmek için yola çıktılar. Kıdem tazminatı için bir fon
oluşturulması, fona işçi ve işverenden her ay belli oranda prim kesilmesi ve
işçi emekli olurken kıdem tazminatını işveren yerine fondan alması planlanıyor.
Ancak, kazanılmış haklar korunduğundan, babanız gibi emekliliği hak etmiş
kişilerin çekineceği bir durum yok. Kıdem tazminatında hak kaybı olmaz. Aksi bir
düzenleme hukuki olmaz. Hukuk devletlerinde, hukuki olmayan düzenlemeleri
önleyen sigortalar vardır. Örneğin, Anayasa Mahkemesi gibi. Kıdem tazminatında
kazanılmış hakları allan bir yasaya Anayasa Mahkemesi izin vermez.
- Alacağı emekli aylığında da önemli bir düşme olmaz. Şöyle’ ki yasa çıktığı
tarihe kadar olan çalışma süreleri için bugünkü Kanun’a göre bir aylık
hesaplanacak, birde yasanın yürürlüğe girdiği tarihten emekli olunacak tarihe
kadar olan dönem için bir aylık hesaplanacak. İki aylığın toplamı emekli
aylığını oluşturacak. Yasa çıkana kadar olan dönem için hesaplanacak emekli
aylığında geriye gidiş yok. Ancak, yeni dönemdeki çalışmalar için, hem aylık
oranları düşecek. Hem de gelişme hızından daha az pay verileceğinden, aylıkta
bugüne nazaran azalma olacak. Ancak, iki sene sonra emekli olursa, bugün emekli
olması halinde alacağı aylıktan daha az aylık alacağı anlamına gelmiyor.
- Yasa’nın açıklanan şekilde Haziran 2008’de uygulamaya konması mümkün
görünmüyor. Belki bazı maddeleri Eylül 2008’de, bazıları Ocak 2009’da veya
tamamı 2009 başında uygulamaya konabilir.
Ölüm aylığı değil ölüm geliri talebinde bulunun
Soru: 2005 yılının 6.ayın 9.da Ümraniye DES sanayi sitesinde meydana gelen havai
fişek patlamasında 30.07.1986 doğumlu olan oğlumuz Çetin ÖZDATLI hayatını
kaybetmiştir. İşe giriş tarihi 15.01.2001 olup toplam 1.585 iş günü çalışmıştır.
Vefatı ve işe giriş tarihi arasında 5 yıl tamamlanmadığından, ailemize maaş
bağlanmamıştır. Sizden ricam; 2 ay öce İstanbul'da aynı talihsizlik aynı şekilde
tekerrür etmiştir. Ve bu patlamada 22 vatandaşımız hayatını kaybetmiştir.
Yetkili bakan yeni bir yasaya göre, ölen kişilerin ailelerine maaş bağlanacağını
beyan etmiştir. Bu yasa bizi de kapsar mı? Şimdiden verdiğiniz cevaplar için
teşekkür ederiz. Cevabınızı en kısa süre içersinde yayınlamanızı arz eder iyi
çalışmalar dileriz.
Filiz ÖZDATLI
Cevap: Öncelikle başsağlığı diliyorum. SSK da ölüm aylığı bağlanması için, ölen
sigortalının 5 yıllık sigortalılık süresi ve en az 900 gün ödenmiş primi olması
gerekiyor. Oğlunuzun prim ödemesi yeterli olmasına rağmen, 5 yıllık sigortalılık
süresi olmadığından ölüm aylığı bağlanmamış. Maalesef yasa bu şekilde. Yeni bir
yasa çıkartılmadığı takdirde ölüm aylığı bağlanması mümkün değildir. Bakanın
açıklaması ile, yeni bir yasa çıkartılarak, benzer olaylarda ölenlere aylık
bağlanmasını kastetmişse, yasa çıktığında sizi de kapsaması lazım.
Ancak; ölüm aylığı değil, “ölüm geliri” bağlanması için talepte bulunmanız
gerekirdi. Çünkü, oğlunuz iş kazası sonucu ölmüş. İş kazasında hayatını
kaybedenlere ölüm geliri bağlanmasında herhangi bir şart aranmaz. 5 yıllık
zamanaşımı süresi dolmadığından SSK ya ölüm gelir bağlanması için başvuruda
bulunun.
55 yaşını beklemelisiniz
Soru: 01.01.2954 doğumluyum. 01.09.1967 tarihinde sigortalı çalışmaya başladım.
4110 gün prim ödemem var. 1974 - 1975 yıllarında 20 ay askerlik yaptım.
31.12.2007 tarihi itibariyle SSK nın sitesinde; 1) Askerliğimi borçlanmam
halinde 17.10.2008 de, 2) Askerliğimi borçlanmaz isem, 3600 günle 55 yaşımı
dolduracağım 01.01.2009 tarihinde, yaştan dolayı emekli olacağım yazıyor. Sorum
şunlar;
1) Askerliğimi borçlanıp ödemeli miyim? Yoksa 55 yaşımın dolmasını bekleyeyim?
2) Askerliğimi borçlanıp 17.10.2008 de emekli olmamla, 55 yaşımı bekleyip
0.01.2009 da emekli olmam arasında, alacağım aylık da fark olur mu? Olursa ne
kadar olur?
Ahmet Doğar-Ankara
Cevap: 08.09.1999 tarihi itibariyle 23 yıldan fazla süredir sigortalı
olduğunuzdan, bu tarihte uygulama konan ve emekliliği zorlaştıran 4447 sayılı
yasadan etkilenmeden, eski yasa hükümlerine göre emekli olacağınızın altını
çizelim.
SSK dan da öğrendiğiniz gibi, 2 şekilde emekli olmanız mümkün.
1) Askerlik sürenizi borçlanıp, üstüne 290 gün prim ödeyerek prim ödemenizi 5000
güne tamamlayacağınız tarihte.(5 Şubatta prim ödemeye başlasanız 290 günü
25.11.2008 de tamamlar ve bugün emekli olursunuz)
2) 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarıyla, 55
yaşınızı dolduracağınız 01.01.2009 tarihinde kısmi yaşlılık aylığı(yaş haddinden
emeklilik) ile emekli olursunuz.
Her iki durumda da emekli aylığınız taban aylık üstünden bağlanır. Aylıklar
arasında fark olmaz. Askerliğinizi borçlanmadan ve üstüne prim ödemeden, 55
yaşını doldurduğunuzda emekli olmanız avantajınıza. 55 yaşını bekleyip, kısmi
yaşlılık aylığı ile emekli olun.
Malul aylığı için eksik olan 30 gün prim ve rapor gerekiyor
Soru: Aşağıda bilgilerini yazdığımız bir öğrencimizin velisinin(babasının) ileri
derecede epilepsi / sara hastalığı var. (öyle ki günde 5-6 kriz geçirdiği oluyor
)
SSK hizmet dökümü bilgileri aşağıdadır. Aile hastalık dolayısıyla malulen emekli
olmak için bilgi sahibi olmadığı için durumlarını size yazmayı uygun gördük. İşe
başlama tarihi 05.03.1997, doğum tarihi 01.09.1978, 2007 sonu itibarıyla toplam
ödenen prim günü 1770 gündür. Bu velimizin bu şartlarda malulen emekli olabilir
mi?
Tevfik Odabaşı (öğretmen)-Karaman
Cevap: SSK dan malulen emekli olmak için 1800 gün prim ödemesi ve çalışma
gücünün 2/3 nün (yüzde 66.66 sının) kaybı gerekiyor. Öğrencinizin velisi 30 gün
daha prim ödeyerek prim ödemesini 1800 güne tamamlaması halinde, prim şartını
yerine getirmiş olur. SSK nın sevk edeceği hastanenin sağlık kurulundan çalışma
gücünün 2/3 nü kaybettiğine dair sağlık kurulu raporu alabilirse malulen emekli
olabilir.
SSK dan 6 yıl erken emekli olursunuz
Soru: 01.01.1965 doğumluyum. SSK’ya 20.06.1984 yılında girdim ve aralıklarla
2671 gün prim ödemem var. Halen Bağ-Kur’luyum. Ve bu gün itibari ile 7 yıl 11 ay
23 gün prim ödemem var. Emekli olmam için zannedersem gün şartım tamam olacak
ancak SSK’dan emekli olmak istiyorum ne yapmam gerekir?
Bekir KARAGÖZ / İstanbul
Cevap: SSK dan emekli olmak için, Bağ-Kur sigortanızı kapatıp SSK geçmeniz ve en
az 1260 gün(3.5 yıl) prim ödemeniz gerekir. Çünkü; primi ödenmiş son yedi yıl
içinde, fazla prim ödenen sosyal güvenlik kurumundan emekli olunuyor. SSK emekli
olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına
tabisiniz. SSK ya geçip, en az 1260 gün prim ödemeniz şartıyla 48 yaşınızı
dolduracağınız 01.01.2013 tarihinde emekli olabilirsiniz. Bağ-Kurda ise 25 tam
yıl(9000 gün) prim ödeme ve 54 yaş şartlarıyla emekli olabilirsiniz. SSK daha
avantajlı.
Prim ve süre tamam yaş eksik
Soru: 25 Nisan 1963 doğumluyum. Bağ-Kur başlangıcım 20 Mart 1982’dir. 1993
Ağustos ayına kadar Bağ-Kur’a 9 yıl 5 ay prim ödemem var. 04.09.1995’de SSK’ya
geçtim. Aralıksız sigorta primi ödeyerek çalışmaya devam etmekteyim. Ne zaman
emekli olabilirim?
Ahmet GENÇ / İzmir
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi, 20 yıldan fazla 21.5 yıldan
az süredir sigortalı olanlar emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5075
gün prim ödeme ve 46 yaş şartlarıyla emekli olabiliyor? Süre ve prim şartını
yerine getirdiğinizden bundan sonra prim ödemeseniz de, 46 yaşınızı
dolduracağınız 25.04.2009 da emekli olabilirsiniz.
Askerlik borçlanmasının faydası olmaz
Soru: Nisan 1987 tarihinde sigortalı olarak işe girdim ve halende devam
etmektedir. Şuanda 4500 gün sigorta günüm var. 1970 doğumluyum. Askerlik
hizmetimi borçlanmadım. Borçlanma yaparsam erken emekli olabilir miyim? Ne zaman
emekli olabilirim?
Ercan DOĞRU / Aydın
Cevap: Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden sonra yaptığınızdan, borçlanma
sadece prim ödeme gün sayınızı artırır. Sigorta başlangıcınızı geriye götürerek
daha erken emekli olmanızı sağlamaz. Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık
süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartına tabisiniz. 875 gün daha prim
ödeyerek, 4500 gün olan prim ödemenizi 5375 güne tamamlamanız şartıyla, 50
yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
5 yıllık süre varsa yetim aylığı bağlanır
Soru: Ben 2004’de ablamı kaybettim. Ablamın toplam 1422 gün prim ödemesi var.
Ablamın şuanda 4 yaşında biz kızı var. Bu 1422 günlük prim ödemesinden kızına
maaş bağlatabilir miyiz?
Ferdi ÇAKIR / İstanbul
Cevap: SSK da ölüm aylığı(dul-yetim aylığı) bağlanması için, ölen sigortalının 5
yıl sigortalılık süresi ve en az 900 gün prim ödemesi olması gerekiyor.
Ablanızın prim ödemesi yeterli olduğundan, 5 yıllık sigortalılık süresi (ilk
defa sigortalı olduğu tarih ile ölüm tarihi arasındaki süre) varsa, kızına yetim
aylığı bağlatabilirsiniz.
Kıdem tazminatı almak için sürenin yanında prim şartı da gerek
Soru: 02.05.1965 doğumluyum. 01.08.1983 tarihli sigorta başlangıcım var.
01.08.2008 yılında 25 yıllık sigortalılık sürem dolmaktadır. 25 yıllık hizmet
süremi tamamladıktan sonra tazminatımı alıp çalıştığım kurumdan ayrılabilir
miyim? Emekli yaşımı bekleyebilir miyim?
Hasan YEŞİL / İstanbul
Cevap: Emekli olmak için aranan 25 yıl sigortalılık süresi ve prim ödeme şartını
yerine getirip, emekli aylığı bağlanması için aranan yaş haddini
dolduramayanlar, isterlerse kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabilirler.
Emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5150 gün prim ödeme ve 47 yaş
şartına tabisiniz. 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 01.08.2008
tarihinde, 5150 günde prim ödemeniz varsa kıdem tazminatı alarak işinizden
ayrılabilirsiniz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
