|
Beyan Mecburiyeti kira senedini tahsil
ettiğinizde doğar
Ekrem Sarısu - 08 Mart 2008 Cumartesi Posta
Soru: Sahibi olduğum dükkanı kirasız olarak oğlum kullanıyor. Oğlumdan kira
almıyorum. Posta gazetesindeki kira beyanlarına ilişkin yazılarınızı okuyunca
kafam karıştı. Sanki oğlumdan kira almadığım halde, kira geliri beyan etmem
gerekiyor gibi, bir anlam çıkarttım. İnşallah yazılarınızı yanlış anlamışımdır.
Oğlumdan kira almadığım halde, kira beyannamesi mi vermem gerekiyor?
Yavuz Özay-İstanbul
Cevap: Kira gelirinde mükellef beyanı esastır. Ancak, sistemde mükellef beyanını
doğruluğunu kontrol eden “emsal kira bedeli” müessesi yer alıyor. Gelir Vergisi
Kanununun 73 ncü maddesinde, kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri,
emsal kira bedelinden düşük olamayacağı ve emsal kira bedelinin bina ve arazide
emlak vergi değerinin yüzde 5’i olduğu hükmü yer almaktadır. Mal sahibinin oğlu,
kızı, torunu, annesi ve babasının ikametine tahsis ettiği konutlar için emsal
kira bedeli uygulanmıyor. Başka bir ifadeyle mal sahibi, oğlu, kızı, torunu,
anne ve babasına kira almadan konut tahsis edebiliyor. Bu konut veya konutlar
için kira geliri beyan etmesi gerekmiyor. Ancak, bu kişilere kira almadan tahsis
edilen işyerleri için emsal kira bedeldi uygulanması zorunlu. Başka bir
anlatımla mal sahibi işyerini oğlu, kızı, torunu anne ve babasına kira almadan
veremiyor. Kira almadan vermesi halinde ise; işyerinin emsal kira bedelini, kira
geliri olarak beyan edip gelir vergisi ödemsi gerekiyor.
Sonuç olarak, oğlunuzdan kira almadığınız dükkanınız için; emsal kira bedeli
kadar(emlak vergi değerinin % 5 i kadar) 2007 yılı kira geliri beyan etmek
zorundasınız. Oğlunuzun kira ödemeden oturduğu işyerinin 2007 yılı emlak vergi
değerinin 800 bin YTL olduğunu varsaydığımızda, vergi değerinin yüzde 5 i olan,
40 bin YTL yi emsal kira bedeli olarak beyan etmek zorundasınız.
Beyan Mecburiyeti kira senedini tahsil ettiğinizde doğar
Soru: Sahibi olduğum dükkanı, Mayıs 2007 ayında arkadaşıma aylık 2.000 YTL den
kiraya verdim. Yalnız 3 senelik kira bedeli olan 72.000 YTL için 31.10.2008
vadeli senet aldım. Beyanname verecek miyim? Vereceksem, kaç lira beyan edeceğim
kaç lira vergi ödemem gerekiyor?
Ertürk Arslan
Cevap: Kira gelirlerinde elde etme esastır. Kira bedelleri için senet alındığın
da, senedin ödendiği tarihte kira elde etmiş sayılır. Tahsilatın yapıldığı tarih
itibariyle gelecek yıl kiraları hariç cari yıl ve geçmiş yıl kiraları elde
edilmiş sayılır ve beyan zorunluluğu olan kiralar beyan edilir. 2007 yılında
tahsil ettiğiniz kira bedeli olmadığı için beyanname vermeyeceksiniz. Kira
senedini 2008 de tahsil ettiğinizde ise, 2007 yılına ilişkin 18.000 YTL ve 2008
e ilişkin 24.000 YTL nin toplamı olan 42.000 YTL, 2008 yılı beyan haddi olan
19.800 YTL dan fazla olduğu için, 1-25 Mart 2009 tarihleri arasında, 2009 yılına
ilişkin 24.000 YTL yi de 1-25 Mart 2010 tarihleri arasında beyan
edeceksiniz(2009 yılı beyan haddi belli değil. Muhtemelen 24.000 YTL den az
olacağından). Ancak, kiralar üstünden kesilen yüzde 20 gelir vergisini
hesaplanan vergiden mahsup edeceğinizden, beyanlar üstüne vergi ödemeyecek bir
miktarda vergi iadesi alacaksınız.
Yurtdışında çalışan işyeri kirasını beyan etmez, konut kirasını beyan eder
Soru: Babam Almanya’ da çalışıyor. Eskiden beri Türkiye’deki mağazasından aylık
8 bin dolar kira alıyoruz. Almanya’ da çalıştığı için beyan edilmiyormuş. Bizde
kira gelirini beyan etmiyoruz. Ancak, babam Ağustos 2006 ayında izne geldiğinde
2 tanede daire aldı. Bu daireleri 2006 sonuna doğru kiraya verdik. 2007 yılı
içinde dairenin birinden aylık 800 diğerinde 1.100 YTL, kira aldık. Daire
kiralarını beyan etmeyeceğiz. Ancak, muhasebeci komşumuz beyan etmemiz
gerektiğini söyledi. Bu doğru mu? Tutarı daha yüksek mağaza kirasını yıllardır
beyanı istenmezken, daire kiralarının beyanı ne kadar doğru?
Aysel Erdem-İsatnbul
Cevap: Muhasebeciniz haklı. Almanya da çalışan
babanızın, 2.300 YTL lik istisna haddini aşan konut kira gelirlerini beyan
etmeniz gerekiyor. Maliye; yurtdışında 6 aydan fazla süredir oturma ve çalışma
izni ile bulunan Türk Vatandaşlarını Dar mükellef kapsamında değerlendirerek,
Türkiye’de gelir vergisi kesintisine tabi tutulmuş kira gelirlerinin tutarı ne
olursa olsun beyan ettirmezken, konut kira gelirlerinin beyanını istiyor.
Mağazadan aldığınız kira gelirini beyan etmemenizin nedeni, kiralardan yüzde 20
oranında gelir vergisi kesintisi yapılarak babanız adına vergi dairesine
yatırılmış olmasıdır. Maliye; yurtdışında çalışanları, Gelir vergisi kesintisine
tabi tutulan kiralar için, beyan külfetinden kurtarıyor. Ancak, konut kira
gelirlerinden vergi kesintisi yapılmadığı için, istisna haddini aşan kiraların
beyanını istiyor. Yüksek tutarlı mağaza kirasını beyan etmezken düşük tutarda
konut kirasını beyan etmeniz, tamamen vergi tekniğiyle ilgili bir durumdur.
Babanızın 2007 yılındaki toplam konut kira geliri olan 22.800 YTL den 2.300 YTL
istisna düşecek ve kalan 20.500 YTL nin yüzde 25 i kadar yani, 5.700 YTL götürü
gider indirdikten sonra, kalan 15.125 YTL üstünden hesaplanan 2.700 YTL( 7500
YTL si için % 15 oranında 1.125 YTL, kalan 7.875 YTL için yüzde 20 oranında
1.575 YTL olmak üzere toplam 2.700 YTL)
Yazlık dairelerden alınan kiralarda beyana tabi
Soru: Eşimde, bende emekliyiz. Güneyde bir yazlığımız var. İki ay biz kalıyoruz.
Müşteri çıkmasına göre de yaklaşık 3, 4 ayda kiraya veriyoruz. Dayalı döşeli
olarak verdiğimiz için sezonda 4, 5 bin YTL kira aldığımız oluyor. Geçen yıl
4.500 YTL kira aldık. Bu kirayı beyan mecburiyetimiz var mı? Beyan edeceksek ne
kadar vergi çıkar?
Ahmet Yılmaz-Ankara
Cevap: Yazlık dairelerin kiralanmasından elde edilen gelirler, konut kira geliri
kapsamında beyana tabi bulunuyor. 2007 yılı içinde yazlık dairelerden elde
edilen ve tutarı 2.300 YTL yi aşan kira gelirlerinin en geç 25 Mart 2008 Salı
günü mesai saati sonuna kadar beyan edilmesi lazım.
Eşinizle ortak olduğunuz yazlık dairenin kiralanmasından, 2007 yılında elde
ettiğiniz 4.500 YTL kira bedeli, öncelikle eşinizle aranızda
paylaştırılacaksınız. Paylaşım sonucu kişi başına düşen 2.250 YTL kira tutarı,
2.300 YTL olan konut kira geliri istisna haddinin altında kaldığınız için
eşinizde, sizde beyanname vermeyecek, tek kuruş dahi vergi ödemeyeceksiniz.
İşverene ya bordoyu verdirin ya dava açın
Soru: 29.04.1962 doğumluyum. 01.10.1981
tarihinde iş hayatına başladım. İş başı yaptığım şirket işe giriş bildirgemi
vermiş fakat 4 aylık bildirgeyi vermediğinden o yıllara mahsuben prim günüm
gözükmüyor ve işletme ben askerdeyken kapanmış. Sigorta askerden sonraki
başlangıç yılı olan 1984’ü baz alınabileceğini söylüyorlar. Bu durumda ilk SSK
başlangıcım olan 01.10.1981 tarihinin baz alınması için nasıl bir yol
izlemeliyim. Birde hükümetin çıkarmayı planladığı Sosyal Güvenlik Reformu
01.10.1981 de iş başı tarihim baz alınır ise, 29.04.2008 tarihinde emekli
olabileceğim düşünür isek, bu reform emeklilik sürecimi etkiler mi?
Lütfü ÇİFTÇİ / Bilecik
Cevap: İşyeriniz Aylık bildirgeyi verip 4 aylık bildirgeyi vermemişse, kurum
aylık bildirge içeriği primlerin, hangi sigortalıya ait olduğunu bilmediği için,
sigortalının kartlarına çalışma günlerini işlemez. Daha doğrusu işleyemez. Bu
durumda sigortalı, işverenine giderek verilmeyen veya eksik noksan verilen 4
aylık bildirgenin verilmesini sağlayarak, günlerini kazanır. Eski işyeriniz
kapansa bile, yetkilileri kayıtlarına dayanarak verilmeyen 4 aylık bildirgeyi
düzenleyip verdirebilirseniz günlerinizi kazanırsınız ve başlangıç tarihiniz
01.10.1981 tarihi olur. Diğer taraftan giriş bildirgeniz verildiğine göre dava
açmanız halinde, yargı bu tür davalarda giriş bildirgesi gönderilen en azından
bir gün çalışmıştır yönünde kararlar veriyor. Dava açıp, o şirkette
çalışmalarınızı mahkeme kanıtlayabilirseniz(en azından bir gün çalıştığınız
yönünde mahkeme kararı alırsanız) başlangıç tarihiniz 01.10.1081 olur.
Aksi halde, sigorta başlangıcınız adınıza ilk defa prim yatan 1984 yılındaki
tarih olacaktır. Haziran 2008 de uygulamaya konacağı açıklanan Yeni yasanın
büyük bir bölümü değişiyor. Henüz TBMM sindeki yasalaşma süreci
tamamlanmadığından, sorunuza çözüm getireceğiniz söylemek zor. Ancak, muhtemelen
sorununuza çözüm getirmeyecektir.
Bağ-Kurlu olamasaydınız emekli olabilirdiniz
Soru: Yazılarınızı ancak Türkiye’ye giriş çıkışlarımda okuyabiliyorum. Mart 1962
doğumluyum. 1980 yılında 37 gün çalışmışlığım var. Askerliğimi yaptım. Şu an
Türkiye’de şirketim var . 1987 yılından bugüne kadar Kanada’da yaşıyor ve
çalışıyorum. Türkiye’de Bağ-Kur’a ödeme yapmaktayım. Tabi borçlanmadan dolayı.
Bazı çevreler bana hemen emekli olabileceğimi söylediler. Doğrumu bu? Emekli
olabilir miyim? SSK dan mı? Yoksa Bağ-Kurdan mı? emekli olsam lehime olur.
Bekir
Cevap: SSK da emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5000 gün prim ödeme
ve 45 yaş şartlarına tabi bulunuyorsunuz. Şayet Bağ-Kur sigortalısı
olmasaydınız, askerlik sürenizi(600 gün kabul edilmiştir) ve Yurtdışı çalışma
süreniziz 4363 günü borçlanarak SSK dan emekli olabilirdiniz. Ancak, Bağ-Kur
sigortalısı olduğunuzdan dolayı Bağ-Kur şartlarıyla emekli olmanız gerekiyor.
Hangi tarihten itibaren Bağ-Kur sigortalısı olduğunuzu belirtmediğiniz için
emekli olacağınız tarihi belirtemiyoruz. Ancak Bağ-Kurda emekli olmak için en az
25 tam yıl(9000 gün) prim ödemeniz şart.
Göçmen soydaş askerliğini ancak borçlanarak kazanabilir
Soru: Babam askerliğini Bulgaristan'da sigortalı olarak yapmış bulunmakta.
Babamın Bulgaristan'daki sigorta günlerini Türkiye'de gösterebilir miyiz?
N.D.
Cevap: Babanızın sigortalı yaptığı askerlik süresi Türkiye’de dikkate alınmaz.
Ancak, askerlik süresini borçlanarak kazanma imkanı var. Ayrıca; TBMM sinde
görüşmeleri devam eden ve Haziran 2008 ayında yürürlüğe konması beklenen yeni
sosyal güvenlik yasası; Bulgaristan göçmeni soydaşlara, oradaki çalışma
sürelerini borçlanmalarına imkan sağlıyor. Yasa değiştirilmeden çıkarsa, göçmen
soydaşlarımız Bulgaristan’daki çalışma sürelerini borçlanmak suretiyle
kazanabilecekler.
Toruna aylık bağlama usulü yok
Soru: SSK dan emekliyim.İki tane kızım var. Babamda SSK dan emekliydi. Vefat
etti. annem babamın aylığını almaya devam etti. Annemde vefat etti. Babamdan
kalan aylığı alan yok. Kızlarım dedelerinden dolayı bu aylıktan
faydalanabilirler mi? Biri ortaokulda diğeri lisede öğrenci.
Deniz Torun
Cevap: Sosyal güvenlik mevzuatımızda ölüm aylığı( dul-yetim aylığı) eş ve
çocuklara bağlanmaktadır. Torunlara ölüm aylığı bağlanma gibi bir uygulamam yok.
Maalesef kızlarınız dedelerinden dolayı SSK dan ölüm aylığı alamaz.
44 değil 45 yaş gerekiyor
Soru: 01.01.1965 Doğumluyum. 08.07.1979 tarihinden itibaren sigortalıyım.
Boşluklarım olmasına rağmen, 6500 gün prim ödemem var. 44 yaşını bitirdikten
sonra emekli olursun diyorlar. Bu doğru mu? Bu konuda aydınlatırsanız sevinirim.
Sıddık DURSUN-Erzurum
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi, 21.5 yıldan fazla 23 yıldan
az süredir sigortalı olanlar emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5000
gün prim ödeme ve 45 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Prim ödemeniz yeterli
olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de, 45 yaşınızı dolduracağınız
01.01.2010 tarihinde emekli olabilirsiniz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
