|
İşten ayrılana kullanmadığı izinlerin ücreti
ödenir
Ekrem Sarısu - 11 Mart 2008 Salı - Posta
Soru: Danışmak istediğim bir konu var. Çalışanlarımızdan bir arkadaş 31.03.2008
tarihi itibarı ile işten ayrılarak askere gidecek. Gerekli olan kıdem
tazminatını hesapladık kendisine ödeyeceğiz. Bu çalışanımızın 06.09.1999
tarihinde işe girişi yapıldı. Çalışanın geçen seneden kullanmadığı 1 hafta 1 gün
izni var. Benim sormak istediğim bu arkadaşımızın, şu anda hak ettiği 2008
yılına ait herhangi bir izin hakkı var mı? İzin kullanamasa bile, çıkış
işlemlerini yaparken hak ettiği izin varsa, bunun parası verilmeli mi? Yıllık
ücretli izinler hakkında da beni biraz aydınlatabilirseniz sevinirim.
Hülya Yıldırım
Cevap: İş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, çalışanın hak
kazanıp da kullanmadığı yıllık ücretli izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin
sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden ödenir. Askerlik nedeniyle ayrılacak olan
çalışanınıza geçen yıldan kalan kullanmadığı 8 günlük izin sürelerine ilişkin
olarak, son aldığı ücret üzerinden izin ücreti ödemek zorundasınız. Bir yıldan
artan süreler için çalışanlara bu süreye orantılı olarak yıllık izin ücreti
ödenmez. Dolayısıyla 2008 için izin ücreti ödemeniz gerekmiyor. Yıllık ücretli
izin uygulaması çok kapsamlı ve çok soru aldığımız bir konudur. Dolayısıyla bu
konuda sizi tam olarak aydınlatmaya maalesef bize ayrılan sayfa yetersiz kalır.
Ancak; Yaklaşım yayıncılıktan çıkan, İş Müfettişi Arif Temir’ in hazırladığı, “
Tüm yönleriyle İş Hukukunda İzinler ve Uygulaması” adlı kitap bu konudaki kaynak
eksikliğini ortadan kaldırdı. Bu kitap sizi fazlasıyla aydınlatır. Kitabı
edinmek için 0.312.439 43 43 ü aramanız veya www.yaklasim.com sipariş vermeniz
yeterli.
Çalışan işyerinin mail ve internetini şahsi işinizde kullanamaz
Soru: Kardeşim yaklaşık 7 yıl çalıştığı işyerinden, kendi rızasıyla ayrılmış;
dolayısıyla da kıdem tazminatı almamıştır. Ekte gönderdiğim kardeşimin durumu
ile ilgili yazı ile birlikte diğer bilgilerden de göreceğiniz gibi, kardeşim,
Mayıs 2007 ayında şirkete ait mail ve internet hizmetlerini şahsi işleri için
kullandığı gerekçesiyle bir kez ihtar almış; devamı durumunda tazminatsız işten
ayrılacağı yazan ihtarname imzalamıştır. Bu durumu onuruna yediremeyen kardeşim
de 24.05.2007 de istifa ederek işten ayrılmıştır. Acaba kardeşim 7 yıl
çalışmasının karşılığı kıdem tazminatı alma imkanı var mıdır?
Deniz ZENGİN
Cevap: Kendi isteğiyle işinden ayrılan kıdem tazminatı alamıyor. Kardeşinizde
istifa ederek kendi isteğiyle işinden ayrıldığından kıdem tazminatı alamamış.
Bugün içinde kıdem tazminatı alamaz. İşverenin, işyerine ait mail ve internet
hizmetlerinin şahsi işlerde kullanımını yasaklama hakkı vardır. Nitekim;
şirketin mail ve internetini şahsi işlerinde kullanan personelin iş akdini
fesheden işvereni, mahkemeler haklı bulmaktadır. Maalesef kardeşinizin kıdem
tazminatı alması mümkün değil.
SSK dan yazı alıp işverene ibraz edin
Soru: Pirim ve gün sayım tamam. Emekli olmak için yaşı beklemekteyim.
Emekliliğime 1 yıl var. Fabrikadan ayrılmak için ve kıdem tazminatını almak için
nasıl bir dilekçe yazmam gerekiyor? Veya kıdem tazminatını alarak işten ayrılmak
için ne yapmam gerekiyor?
Enes Ekinci
Cevap: Emeklilik için aranan şartlardan, 25 yıllık sigortalılık süresi ve prim
ödeme şartını yerine getirip, emekli aylığı bağlanması için sadece aranan yaş
haddinin dolmasını bekleyen sigortalılar, kıdem tazminatını alarak işinden
ayrılabilir. Emekli aylığının bağlanmasını
çalışmadan bekleyebilecekleri gibi, herhangi bir işte çalışarak hatta ayrıldığı
işyerinde çalışarak bekleyebilirler.
İşvereninize ibraz edilmek üzere, emekli olmak için aranan şartlardan yaş
dışındaki şartları yerine getirdiğinizden dolayı kıdem tazminatını alarak
işinizden ayrılabileceğinize dair SSK dan bir yazı alıp işvereninize ibraz
etmeniz halinde, kıdem tazminatını alarak işinizden ayrılabilirsiniz.
İşten ayrıldıktan sonra 10 yıl Kıdem Tazminatı istenebilir
Soru: 50 yaşında bir bayanım. 18 sene iş günü ve 10 sene isteğe bağlı sigortayla
27.12.2001 yılında emekli oldum. Sormak istediğim konu, çalıştığım 18 senenin
karşılığında iş yerleri kapandığı için, hiçbirinden kıdem tazminatı hakkımı
alamadım. Bu konuda bana yardımcı olursanız çok memnun olurum.
M. Başaran
Cevap: Şayet 10 yıllık isteğe bağlı sigortalılık süreniz, 18 yıllık sigortalı
çalışmanızdan sonraysa(sorunuzdan sonra olduğu anlaşılıyor), kıdem tazminatı
için dava açma sürenizi kaçırmış durumdasınız. Çünkü, Kıdem tazminatında
zamanaşımı süresi 10 yıldır. İsteğe bağlı sigortalılık süreniz 18 yıllık çalışma
sürenizden önceyse, çalışırken emekli olduğunuz sonucu çıkar’ ki bu durumda,
emekli olurken işyerinizden kıdem tazminatınızı alma hakkınız vardı. Zamanaşımı
süresi de dolmadığından, emekli olduğunuz işverenden alamadığınız kıdem
tazminatını İş Mahkemesine dava açarak almaya çalışabilirsiniz. Araştırmamıza
göre, kapandığını belirttiğiniz işyerleri faaliyetini sürdürüyor.
Belirleyici olan 08.09.1999 ‘dur
Soru: 1982 yılında işe başladım. Bugüne kadar toplam prim ödemem 7100 gündür. 44
yaşındayım. Ne zaman emekli olabilirim? 1983 öncesi işe girenlerin, erken
emeklilik gibi durumları var mı? Bu konuyu açıklar mısınız?
Mustafa Talay
Cevap: 08.09.1976 tarihinden önce çalışmaya başlayan erkek sigortalılar ile,
08.09.1981 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlayan bayanlar,
08.09.1999 tarihinde yürürlüğe konan ve emekli olmayı zorlaştıran 4447 sayılı
yasaya tabi olmadan, eski yasa hükümlerine göre yaş haddi aranmadan; erkekler 25
yıl sigortalılık süresi, 5000 gün prim ödeme şartlarıyla, bayan sigortalılarda;
20 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödeme şartlarıyla emekli olabiliyor.
Sigorta başlangıç tarihiniz 23.05.1982 ve öncesi bir tarihse, 25 yıl
sigortalılık süresi 5075 gün prim ödeme ve 46 yaş şartlarıyla, sigorta başlangıç
tarihiniz 24.05.1982 ve sonrası bir tarihse, 25 yıl sigortalılık süresi, 5150
gün prim ödeme ve 47 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan,
bundan sonra prim ödemeseniz de, başlangıç tarihinize göre 46 veya 47 yaşında
emekli olabilirisiniz.
Kıdem tazminatı hesabında son alınan brüt ücret dikkate alınır
Soru: 02.10.1983 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başladım. Toplam 5300 gün
prim ödemem var. Emekli olmak için gereken gün sayısını bilmediğimden, hesap
yapmakta zorlanmaktayım. Sizden ricam bu sayısal veriler içinde, ne zaman emekli
olacağımı belirtmenizdir. Yıpranma parası hakkında kulaktan dolma bilgi
haricinde hiçbir şey bilmemekteyim. Bu konuda da gerekli bilgiyi bana sunarsanız
çok memnun olurum..
Çiğdem Tezcan
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi, 17 yıldan fazla 18 yıldan az
süredir sigortalı olanlar emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5000
gün prim ödeme ve 40 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Prim ödeme ve süre şartını
yerine getirdiğinizden, 40 yaşınıız doldurmuşsanız istediğiniz zaman emekli
olabilirsiniz. 40 yaşını doldurmuyorsanız, bundan sonra prim ödemeseniz bile 40
yaşınızı doldurduğunuz tarihte emekli olabilirsiniz. Yıpranma parası olarak,
kıdem tazminatını kastettiğinizi sanıyoruz. Emekli olurken işverenden,
çalıştığınız her yıl için son aldığınız ücretin brüt tutarı kadar kıdem
tazminatı almanız gerekir. Örneğin; emekli olacağınız işyerinde 10 yıldan beri
çalıştığınızı ve 2.000 YTL brüt ücret aldığınızı varsayarsak, emeklik nedeniyle
işinizden ayrıldığınızda 20.000 YTL(10 x 2.000 = 20.000) kıdem tazminatı almanız
gerekir.
Geriye doğru borçlanarak gün kazanamazsınız
Soru: Bağ-Kura 1984 de başladım. 1990 - 1997 yıları arası Bağ-Kurumu sigortalı
bir işe girme sebebiyle durdurmuştum. Sigortalı işte 1 yıl çalıştım. Maddi
olanaksızlıklardan dolayı, Bağ-Kura ve SSK ya prim ödeyemedim. 7 yıllık zamanı
nasıl telafi edebilirim? Bu 7 yıl olmasaydı şimdi emekli olacaktım. 7 yılın
nasıl bir telafisi olur? Yardımcı olabilir misiniz?
Ali Özmen
Cevap: Bağ-Kurlu olmanızı gerektiren faaliyetinize son verip, Bağ-Kur
sigortanızı kapatarak, SSK ya geçmişseniz, maalesef geçmişteki 7 yıl için
yapacak bir şey yok. Geriye doğru borçlanma yoluyla gün kazanılamıyor(askerlik
sürenizi borçlanarak kazanabilirsiniz.) Ancak, bazı okurlar Bağ-Kurlu olmasını
gerektiren faaliyetine devam ederken, SSK lı olarak çalışmaya başlıyor ve
sigortaya prim ödüyor. Bu şekilde Bağ-Kurdan kurtulduğunu sanıyorlar. Oysa’ki
Bağ-Kur sigortası devam ederken SSK lı olmak mümkün değil. Nitekim, bu durumda
olanların Bağ-Kur primleri tahakkuk etmeye ve gecikme zammı alarak, borç
çoğalmaktadır. Şayet böyle bir durumunuz varsa, Bağ-Kurunuz kapanmamış olabilir.
Bağ-Kurdan dosyanıza bakmanızda yarar var.
Vergi borcu şirketle size geçer
Soru: Bir şirket almak istiyorum. Fakat bu şirketin vergi borcu olduğunu
öğrendim. Eğer ben bu şirketi adıma alırsam, vergi borcuda bana mı geçer? Ya da
bir sözleşme yapılarak bu vergi borcundan kurtulabilir miyim? Sorumu
yanıtlayacağınız ümidiyle.
Emrah YILDIZ
Cevap: Satın almak istediğiniz şirket muhtemelen Limitet şirkettir. Şirketin
ortaklık paylarını satın aldığınızda, şirketin doğmuş ve doğacak vergi borçları
da şirket bünyesinde size geçer. Maliye şirketin ödenmeyen vergi borçlarını,
şirket bünyesinden tahsil edemediğinde, kanuni temsilci sıfatıyla önce şirket
müdürü olan ortaklara, sonrada tüm ortaklardan arar. Özel sözleşmeler vergi
kanunlarını bağlamadığından, sözleşme yaparak şirket borcundan kurtulamazsınız.
Şirketi satın alacağınız kişiler iyi niyetliyse vergi borçlarını ödesinler,
şirketi borçsuz alın. Aksi halde vergi borcu olan şirketi almamanız en iyi
seçimdir.
SSK ya geçmeniz avantajlı
Soru: 1965 doğumlu bir esnafım. 1984 tarihinden sigortam var. 1990 yılında
Bağ-Kura girdim. Bu güne kadar primlerimi eksiksiz olarak tam ödedim. Kaç
yılında emekli olurum? Hangisinden emekli olmalıyım? SSK mı? Bağ-Kur mu?
Önerilerinizi bekliyorum.
Rıdvan
Cevap: 1984 de sigorta başlangıcınız olması, SSK dan emekli olmanızı avantajlı
hale getiriyor. Bağ-Kur’lu olmanızı gerektiren faaliyetinizi sonlandırıp, SSK ya
geçip en az 1260 gün prim ödemeniz halinde, SSK dan emekli olma hakkı elde eder
ve 1260 günden sonra prim ödemeseniz bile, 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün
prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olarak, 48 yaşınızı dolduracağınız 2013
yılında emekli olabilirsiniz. SSK ya ne kadar prim ödediğinizi bilmediğimizden,
Bağ-Kurda yaş şartını veremiyoruz. Ancak, Bağ-Kurdan emekli olmak için, en az
9000 gün prim ödemeniz gerekir. SSK ya geçmeniz avantajlı.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz.
|
