|
Beyan edilecek ve vergilendirilecek eurobond
gelirleri
Ekrem Sarısu - 23 Mart 2008 Posta
2007 yılı içinde elde edilen kazanç ve iratların beyan süresi 25 Mart 2008 Salı
günü mesai saati sonunda bitiyor. Bu gelirlerin beyanı için önümüzde iki gün
kaldı. Eurobondlardan 2007 yılı içinde elde elde edilen gelirlerin de bu tarihe
kadar beyan edilmesi gerekiyor. Ancak, beyan edilecek gelirin tespiti oldukça
karmaşık.
EUROBOND NEDİR?
Eurobond, Devletin ve ya da şirketlerin,
yurtdışından kaynak sağlamak amacıyla, yabancı para birimlerinden satışa
sundukları, genellikle uzun vadeli borçlanma araçları olarak tanımlanabilir.
Başka bir ifade ile eurobond, yurtdışı piyasalarından borç para temin edebilmek
için, yabancı para cinsinden ihraç edilen ve yurt dışında satılan tahvildir.
Türkiye için yeni bir yatırım aracı olan eurobondların para birimi genellikle
Amerikan Dolarıdır (USD). Ancak, Euro, Japon Yeni, İsviçre Frangı ve diğer döviz
cinsleri üzerinden ihraç edilen eurobondlara da rastlamak mümkün.
Eurobond’ların yatırımcısına sağladığı avantajları;
- Yabancı para ve TL mevduat faiz oranlarının düştüğü ortamda yüksek getirili
yatırım aracı olması,
- Genellikle uzun vadeli ihraç edilmiş olmasına rağmen, piyasa koşullarına göre,
vade sonunu beklemeden istendiği zaman para çevrilebilmesi,
- Döviz cinsinden ihraç edildiğinden, ana parasının enflasyona karşı koruma
altında olması,
- 26 Temmuz 2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen eurobondların
yararlandığı vergi avantajı,
olarak sıralanabilir.
Eurobond Gelirlerinin Vergilendirilmesi
Menkul kıymet gelirlerini vergilendirilmesine
ilişkin mevzuatımız, tasarrufçunun anlayabileceği sadelik ve basitlikten çok
uzak. Hatta konunun uzmanlarının bile zaman, zaman duraksamaya düştüğü bir
karmaşa içinde. Nitekim; bu şekilde duraksamaya düşülen konulardan biri de,
eurobondlardan sağlanan gelirlerin vergilendirilmesi hususu.
Eurobondlardan nasıl gelir elde ediliyor?
Eurobondan iki şekilde gelir elde etmek mümkün.
Birincisi, eurobondun vadesine kadar elde tutularak elde edilen gelir. Bu gelir
faiz geliri statüsünde vergilendirilmeye tabi. İkincisi de, eurobondun vade sonu
beklenmeden, yani, vadesinden önce elden çıkartılmasından sağlanan kazanç.
Eurobondlar, günün piyasa değerleri üzerinden istendiği zaman elden
çıkartılabildiğinden, alım-satımından da kazanç elde edilebiliyor. Eurobondun
vadesinden önce elden çıkartılmasından sağlanan gelir ise, “Değer Artış Kazacı”
olarak “Diğer Kazanç ve İrat” kapsamında gelir vergisine tabi bulunuyor.
Eurobondan vade sonunda elde edilen gelir, “faiz geliri” olarak
vergilendirilirken, vadesinden önce satışından elde edilen de “diğer kazanç ve
irat” olarak vergilendiriliyor. Elde edilen gelirlerde farklı şekilde
vergilendiriyor.
Eurobondlardan Elde Edilen Faiz Gelirlerinin Vergilendirilmesi
26 Temmuz 2001 tarihinden önce, 26 Temmuz 2001
ile 31.12.2005 tarihleri arasında ve 31.12.2005 tarihinden sonra ihraç edilen
Eurobondlardan elde edilen faiz geliri farklı vergilendirme rejimine tabi
bulunuyor.
27 Temmuz 2001 Tarihinden Önce İhraç Edilen Eurobond Faizleri
26 Temmuz 2001 tarihinden önce ihraç edilmiş
eurobondlardan elde edilen faiz gelirinden herhangi bir istisna düşülmüyor. Elde
edilen faiz gelirinin beyan haddini aşıp aşmadığı kontrol ediliyor. Beyan
haddini aşan faiz gelirinin tamamı beyan ediliyor. Aşamayan beyan edilmiyor.
2007 yılı içinde elde edilen faiz gelirlerinin tutarının 19.000 YTL yi aşması
halinde, tamamının 25 Mart 2008 Salı günü mesai saati sonuna kadar Gelir Vergisi
beyannamesi ile beyan edilerek tablodaki vergi tarifesi üzerinden yüzde 15’dan
başlayan ve yüzde 35 ’a varan oranlarda vergilendirilmesi gerekiyor. 19.000 YTL
nin altında kalan, eurobond faiz gelirlerinin beyan edilmesi gerekmiyor.
Örneğin; 2007 yılında, 26 Temmuz 2001
tarihinden önce ihraç edilen eurobondlardan, 100.000 YTL(elde edildiği tarih
itibariyle TC Merkez bankası döviz alım kuru ile YTL ye çevrilen tutarı) faiz
elde eden Ahmet bey, 19.000 YTL lik beyan sınırını aşan tutarda faiz geliri elde
ettiğinden, 25 Mart 2008 Salı günü mesai saati sonuna kadar bu gelirinin
tamamını beyan edecek ve tablodaki vergi tarifesi üzerinden hesaplanan 29.855
YTL gelir vergisinin yarısını Mart, yarısını Temmuz 2008 aylarında olmak üzere
iki eşit taksitte ödeyecektir.
Ancak Ahmet beyin 100.000 YTL değil de, 18.950 YTL faiz geliri elde ettiğini
varsaydığımızda, elde edilen faiz geliri beyan haddi olan 19.000 YTL nin altında
kaldığından, Ahmet beyin eurobond faiz gelirini beyan etmesi gerekmeyecekti.
26 Temmuz 2001-31.12.2005 tarihleri arasında
İhraç Edilen Eurobondlardan elde edilen Faiz gelirleri
26 Temmuz 2001 ile 31 Aralık 2005 tarihlerinde
ihraç edilen eurobondlardan; 2007 yılında elde edilen faiz gelirlerinden
205.994.16 YTL istisna düşülecek, istisna düşüldükten sonra kalan tutar 19.000
YTL lik beyan haddini aşıyorsa, istisna düşüldükten sonra kalan kısmın tamamı
beyan edilecek. Aşmıyorsa beyan edilmeyecek.
Eurobondlardan döviz cinsi faiz geliri elde edildiğinden, faiz elde edildiği
tarih itibariyle TC. Merkez bankası döviz alım kuru üzerinden TL çevrilerek,
faiz gelirinin TL cinsinden beyan edilmesi gerekiyor.
Örneğin, 26 Temmuz 2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen
eurobondlardan 2007 yılı içinde 300.000 YTL(elde edildiği tarih itibariyle TC
Merkez bankası döviz alım kuru ile TL çevrilen tutarı) faiz geliri elde eden
Ahmet bey, faiz gelirinden 205.994.16 YTL istisna düştüğünde kalan 94.006 YTL ye
19.000 YTL lik beyan haddinin üstünde olduğundan, tamamını 25 Mart 2008 Salı
günü mesai saati sonuna kadar beyan ederek, tablodaki vergi tarifesi üstünden
hesaplanan 27.757.10 YTL gelir vergisini, Mart ve Temmuz 2008 aylarında iki eşit
taksitte ödeyecektir.
Ahmet beyin 2007 yılı içinde 300.000 YTL değil de, 224.000 YTL faiz geliri elde
ettiğini varsaydığımızda 205.994.16 YTL lik istisna haddi düşüldükten sonra
kalan 18.005.84 YTL lik faiz geliri, 19.000 YTL lik beyan haddinin altında
kaldığından Ahmet bey 225.000 YTL lik eurobond faiz gelirinden dolayı beyanname
vermeyecekti.
31.12.2005 Tarihinden Sonra İhraç Edilen Eurobond Faizleri
2007 yılında 31.12. 2005 tarihinden sonra ihraç
edilen eurobondlardan elde edilen faiz gelirlerine herhangi bir istisna
uygulanmayacak. Elde edilen ve 19.000 YTL lik beyan haddini aşan faiz gelinin
tamamı beyan edilecek. Beyan haddini aşmayan faiz geliri beyan edilmeyecek.
Eurobond Satış Kazançlarının Vergilendirilmesi
Eurobondların vadesinden önce elden çıkartılmasından sağlanan kazançlar “Diğer
Kazanç ve İrat” kapsamında gelir vergisine tabi bulunuyor.
Eurobond Satış Kazancının Hesaplanması
Gelir Vergisi Kanuna göre; Menkul kıymetlerin
elden çıkartılmasından sağlanan kazançlar “Değer Artış Kazancı” olarak
nitelendirilmiş ve nasıl vergilendirileceği kapsamlı bir şeklide açıklanmış
bulunuyor. Söz konusu madde hükmüne göre, eurobond satış kazancı;
-Eurobondun alımında ödenen dövizin alış tarihindeki Merkez Bankası döviz alım
kuru üstünden YTL ye çevrilerek, alış tarihindeki YTL karşılığı bulunacak.
- YTL karşılığı alış bedeli, alındığı ay hariç elden çıkartıldığı ay dahil, ÜFE
endeksindeki artış oranında endekslemeye tabi tutularak, artırılmış maliyet
bedeli bulunacak.
-Eurobond satışından elde edilen dövizin satış tarihindeki TC Merkez bankası
döviz alım kuru üzerinden YL ye çevrilerek, YTL cinsinden satış bedeli
bulunacak.
-Satış bedelinden, endekslenmek suretiyle bulunan artırılmış maliyet bedeli
düşülerek, alım satım kazancı hesaplanacak.
Eurobondların vadesinden önce elden çıkartılmasından sağlanan kazancın
vergilendirmesi, eurobondun ihraç tarihine göre değişiyor.
26 Temmuz 2001’den Önce İhraç Edilen Eurobondların Satışından Sağlanan Kazançlar
26 Temmuz 2001 tarihinden önce ihraç edilen eurobondlardan sağlanan gelirler,
205.994.16 YTL istisnadan yararlanmadığından, 2007 yılı içinde 26 Temmuz 2001
tarihinden önce ihraç edilen eurobondların elden çıkartılmasından elde edilen
kazançlardan, 205.994.16 YTL istisna düşülmeyecek. Ancak; GVK’nın mükerrer 80.
maddesine göre; 15.000 YTL lik istisna düşüldükten sonra kalan tutar beyan
edilerek vergilendirilecektir.
ÖRNEK:
2007 yılında, 26 Temmuz 2001 tarihinden önce ihraç edilen eurobondların vade
sonu beklenmeden elden çıkartılmasından 100.000 YTL kazanç elde eden Ahmet bey;
100.000 YTL kazancından, 15.000 YTL lik istisna düşüldükten sonra kalan 85.000
YTL 25 Mart 2008 Salı günü mesai saati sonuna kadar beyan edecek ve tablodaki
vergi tarifesine göre hesaplanan 24.605 YTL gelir vergisini Mart ve Temmuz 2008
aylarında iki eşit taksitte ödeyecektir.
Ancak; Ahmet beyin, bu eurobondun vade tarihinden önce elden
çıkartılmasından 100.000 YTL değil de, 14.950 YTL kazanç elde edildiğini
varsaydığımızda, eurobond satış kazancı, istisna haddi olan 15.000 YTL nin
altında kaldığından, Ahmet bey bu kazancını beyan etmeyecekti.
26 Temmuz 2001 ile 31.12.2005 tarihleri arasında
İhraç Edilen Eurobondların Satışından Sağlanan Kazançlar
2007 yılında, 26 Temmuz 2001 ile 31.12.2005
tarihleri arasında ihraç edilen eurobondun, vadesinden önce elden
çıkartılmasından sağlanan kazançlardan;
- Alım satım kazancından 205.994.16 YTL istisna düşecek.
- İstisna düşüldükten sonraki kalan kazanç tutarı ne olursa olsun beyan edilerek
vergilendirilecek. 205.994.16 YTL istisna tutarının altında kalan kazanç
tutarının ise beyanı gerekmiyor.
ÖRNEK:
2007 yılında; 26 Temmuz 2001- 31.12.2007 tarihleri arasında ihraç edilen
eurobondun, vadesinden önce elden çıkartılmasından 300.000 YTL kazanç elde eden
Ahmet bey, bu kazacından, 205.994.16 YTL istisna düştükten sonra, kalan
94.005.84 YTL yi 25 Mart 2008 Salı günü mesai saati sonuna kadar beyan edecek ve
tablodaki vergi tarifesi üzerinden hesaplanan 27.757.10 YTL gelir vergisini Mart
ve Temmuz 2008 aylarında iki eşit taksitte ödeyecektir.
Ahmet beyin 2007 yılında elde ettiği eurobond satış kazacının 300.000 YTL değil
de, 224.000 YTL olduğunu varsaydığımızda, elde edilen eurobond satış kazancı,
205.994.16 YTL istisna haddinin altında kaldığından beyan edilmeyecekti.
31.12.2006 dan sonra ihraç edilen eurobondlardan elde edilen alım satım
kazançları
2007 yılı içinde, 31.12.2005 tarihinden sonra ihraç edilen eurobondların
vadesinden önce elden çıkartılmasından sağlanan ve tutarı 900 YTL yi aşan
kazançtan her hangi bir istisna düşülmeden tamamı beyan edilerek
vergilendirilecektir. Burada dikkat edilecek husus, endeksleme yapılarak maliyet
bedelinin artırılabilmesi için, ÜFE artış oranının en az yüzde 10 olması
gerekmektedir. Yüzde 10 unun altındaki artışlarda maliyet bedeli artırımı
yapılamamaktadır.
Eurobon Faiz Ve Satış Kazancının Birlikte Elde Edilmesi
Eurobondlardan hem faiz, hem de alım satım kazancı elde edilmiş olması halinde,
205.994.16 YTL lik istisna, faiz geliri ile elden çıkartma dolayısıyla elde
edilen kazanç tutarının toplamına uygulanacaktır (26 Temmuz 2001- 31.12.2005
tarihleri arasında ihraç edilen eurobondlardan elde edilen). Bir gerçek kişinin
eurobonddan hem faiz, hem de elden çıkartma dolayısıyla elde ettiği kazancının
bulunması ve gelir toplamının istisna tutarını aşması halinde, istisnanın hangi
kazanca uygulanacağı mükellefçe serbestçe belirlenecektir.
ÖRNEK:
2007 yılı içinde, 26 Temmuz 2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilmiş
olan eurobondlardan
220.000 YTL faiz geliri ile 20.000 YTL alım satım kazancı elde eden Ahmet bey,
205.994.16 YTL lik istisna haddini faiz gelinden düştüğünde, kalan 14.005.84 YTL
lik faiz gelir 19.000 YTL lik beyan sınırının altında kaldığından bu gelirini
beyan etmeyecek ve 20.000 YTL alım kazancını beyan edecektir. Ahmet bey istisna
tutarını önce 20.000 YTL olan alım satım kazancından düşseydi. Ortada beyan
edilecek olan alım satım kazancı kalmayacak ancak, istisnanın kalan 185.994.16
YTL istisna tutarı 220.000 YTL lik faiz gelirinden düştüğünde kalan 34.005.84
YTL, 19.000 YTL lik beyan haddinden fazla olduğundan tamamının beyan edilmesi
gerekecekti. Ahmet bey, istisna tutarını önce faiz gelirine uygulamakla küçükte
olsa bir vergi avantajı sağlamaktadır.
SORU VE CEVAPLAR
Yeni yasa emekli olmanıza mani olmayacak
Soru: 01.01.1950 doğumluyum. İşe giriş tarihim 1973’tür. Askerliğimi 20 ay
yaptım. 12.2007 yılında SSK isteğe bağlı yatırmaya başladım. Şu anda toplam
2.566 günüm var. Askerlikle birlikte 3166 günüm olacak. 15 ay sonra isteğe
bağlıya devam ederek emekli olmayı bekliyorum. Yeni yasa beni ne şekilde
etkileyecek?
Mustafa AKGÜN - Gaziantep
Cevap: Kısmi yaşlılık aylığı için aranan, 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün
prim ödeme ve 55 yaş şartlarını sizin gibi,24.05.2008 ile 23.05.2011 tarihleri
arasında yerine getirenler 58 yaşında emekli olabiliyor. Sorunuzdan askerlik
sürenizi borçlandığınızı anlıyoruz. Askerlik sürenizi borçlanmamışsanız,
askerlik sürenizi borçlanıp 15 ay daha prim ödeyerek prim ödemenizi 3600 güne
tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz(bu tarihte 58 yaşını da
doldurduğunuzdan). Yeni yasa yürürlüğe girdiği tarihte sigortalı olanlar bugünkü
şartlarla emekli olacağından, yeni yasa emekliliğinizi etkilemeyecek.
Son yedi yılda fazla prim ödenen kurum emekli eder
Soru: 08.04.1969 doğumluyum. 08.05.1985’te sigortaya girişim var. Toplam gün
sayım 4820 gündür. 1993 yılında 10 ay isteğe bağlı sigortamı da ödedim. Sorum şu
olacak; 02.02.2008’de babamın işletmesini devralmak için işimden kendi isteğimle
ayrıldım. Fakat Bağ-Kur’a geçmem zorunluluğu olduğundan ne yapacağıma karar
veremiyorum. Bağ-Kur’u 7 yıldan fazla ödersen Bağ-Kurdan emekli olabilirsin
diyorlar. Şimdi ben ne yapayım? Babamın işletmesinde çalışan olarak mı kalayım
ya da günlerimi tamamlayıp öylemi işletmeyi devralayım karar veremiyorum. Bu
arada askerlik borçlanmamı da yapmadım. Yardımcı olursanız sevinirim
Bilal BAYHAN / Bursa
Cevap: Primi ödenmiş son yedi yıl içinde hangi kuruma fazla prim ödenmişse o
kurumdan emekli olunuyor. Bağ-Kura 1260 gün(3.5 yıl prim ödemeniz halinde
Bağ-Kur şartlarıyla emekli olmak zorunda kalırsınız. Ancak; babanızın işini
devraldığınızda ara vermeden SSK sigortanızı devam ettirseydiniz, Bağ-Kur
sigortalısı olmanıza gerek yoktu. Bağ-Kura 1259 günden fazla prim ödemezseniz,
SSK şartlarıyla emekli olabilirsiniz. Örneğin Bağ-Kura 3 yıl prim ödedikten
sonra Bağ-Kur sigortanızı kapatırsanız, 48 yaşınızı dolduracağınız tarihte SSK
dan emekli olabilirsiniz.
SSK’ya 1260 Gün Prim Öde Emekli Ol
Soru: 18.03.1956 doğumluyum. 1979 senesinde sigortalı oldum. 126 gün prim ödendi
daha sonra 1997 senesinde Bağ-Kurlu oldum. 11 yıllık Bağ-Kurluyum. Bağ-Kurdan
prim eksiğim yok. Sosyal sigortadan emekli olmak istiyorum. Kaç yıl daha prim
ödemem gerekir.
Yılmaz ORMAN
Cevap: SSK’ya geçmeniz emekli olmanız için avantajlı. SSK’da emekli olmak için:
25 yıl sigortalılık süresi 5000 gün prim ödeme ve 45 yaş şartlarına tabisiniz.
Ancak: son 7 yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunuyor. Bağ-Kur
sigortanızı sonlandırıp SSK’ya geçmeniz halinde en az 1260 gün prim ödeyeceğiniz
tarihte emekli olabilirsiniz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
