|
Süper emekliler mağdur edildi
Ekrem Sarısu - 21 Mart 2008 Cuma - Posta
Soru:1978 senesinde SSK'dan emekli oldum. İlerleyen senelerde sanırım 1987'de
bize süper emeklilik hakkı tanındı. Yüklüce bir para yatırarak süper emekliliğe
geçiş yaptım. bir müddet süper emekli maaşı aldım. Daha sonra normal emekli
maaşına bağladılar bizi. Ben bu hakkımı nerede ve nasıl arayabilirim.
Cevap: Bugün emekliler içinde en mağdur olanı süper emekliler. Süper emekli
olarak, daha fazla emekli aylığı alabilmek için, evini, arabasını tarlasını
satan, faizle ciddi borç yükü altına girenler, başlangıçta emsallerinin iki katı
kadar aylık alırken, zaman içinde aylıkları düştü. Bugün yaklaşık olarak 600 YTL
civarında aylık alıyorlar. SSK da bugün taban aylık 550 YTL. Süper emekli en
düşük aylığı yakın bir aylık alıyor. Oysa bunlar adından da anlaşılacağı gibi
süper aylık alacaklardı. Süper aylık alacağız diye Devletine güvendi evini,
arabasını tarlasını sattı. Bir kısmı faizle borç aldı. Sonuç olarak en az aylık
kadar bir aylık alınması noktasına gelindi. Bu noktaya gelinmesinin nedeni;
ülkenin gelişme hızından(refah payı) emekli aylıklarına pay verilmemesidir. Son
20 yıllık ülke gelişmesinden pay verilse emekli aylığınız bugün yaklaşık 1.500
YTL civarında olurdu. Süper emekli olduğunuz tarihteki gibi, bugünde ortalama
emekli aylığının iki katı tutarında aylık alırdınız. Bu durum yasadan
kaynaklanıyor. Durumunuzun düzelmesi için, ilgili yasa maddesinin Anayasa
Mahkemesince iptal edilmesi gerekiyor. Yasa maddelerini iptal için, Anayasa
Mahkemesine; ana muhalefet partisi, 110 milletvekili ve Cumhurbaşkanı başvuruda
bulunabiliyor. Vatandaşların direkt olarak Anayasa Mahkemesine başvuru hakkı
yok. Ancak, vatandaş herhangi bir davada söz konusu yasa maddesinin Anayasaya
aykırı olduğu iddia eder ve mahkeme bu iddiayı yerinde görürse, mahkemenin
yetkili hakimi Anayasa Mahkemesine götürebiliyor. Sonuç olarak, söz konusu
maddeyi iptal ettirebilmeniz için, önce mahkeme dava açacak bir olayınızın
olması, davada söz konusu maddenin Anayasaya aykırılığını somut olarak ortaya
koymanız ilgi mahkemenin hakiminin iddianızı yerinde görerek, olayı Anayasa
Mahkemesine taşıması, Anayasa Mahkemesinin iddiaları yerine görerek ilgili yasa
maddesini iptal etmesi ve Hükümetinde iptal edilen madde yerine süper emeklinin
aylıklarını yükseltecek yönde yeni yasa çıkartması gerekiyor. Zor, uzun ve sonuç
alınma ihtimali yok denecek kadar az olan bir yol.
Aynı işverene ilişkin tüm sürelerin tazminatını alırsınız
Soru: 19.08.1994 tarihi ile 06.12.2006 tarihleri arasında aynı iş yerinde
çalışmış olmama rağmen bazı dönemlerde iş yerimde isim değişikliği olmuştur.
06.12.2006 tarihine kadar aynı işverenin yanında çalıştıktan sonra 06.12.2006
tarihinde işten çıkarıldım. Ancak kıdem tazminatım ödenmemiştir. Kıdem tazminatı
için yasal işlem yaptırabilmem için süre dolmuş mudur? 19.08.1994 ile 06.12.2006
tarihleri arasında birçok kez giriş -çıkış yapılmıştır. Bu tarihler arasında
ödenmeyen SSK Primlerimin söz konusu iş yeri tarafından ödenmesi için ne
yapabilirim? Askerlik borçlanması yaptırsam emeklilik tarihini öne çekebilir
miyim?
Rumuz: Fenerli
Cevap: Aynı işveren yanında girdi çıktı yapılsa da, tüm çalışma süreleri için
kıdem tazminatı alabilirsiniz. Ayrıca, çalıştığınız halde SSK ya bildirilmeyen
süreleriniz varsa, yargıya baş vurabilirsiniz. Kıdem tazminatında zamanaşımı
süresi 10 yıldır. Süreyi kaçırmanız söz konusu değil. Hak ettiğiniz kıdem
tazminatlarını işvereninizden talep edebilirsiniz. Ödemezlerse de, İş
Mahkemesine dava açarak, hakkınızı yargı yoluyla arayabilirsiniz. Ancak,
işverenle uzlaşarak hakkınızı almanız en doğru olanı. Askerliğinizi ilk defa
sigortalı olduğunuz tarihten önce yapmışsanız, askerlik sürenizi borçlanmanız
halinde, sigorta başlangıç tarihiniz askerlik süreniz kadar geri gider.
Çalışarak prim ödeme isteğe bağlıdan iyidir
Soru: 7 Kasım 1971 doğumluyum. İlk işe giriş tarihim 01.06.1986 olup, toplam
prim gün sayım 4249 dür. Şuanda herhangi bir yerde çalışmadığımdan sigorta
primim ödenmemektedir. Sorularım şunlar:
1) Herhangi bir tanıdığımın işyerinden sigortalı gözüküp prim ödememe devam
etmek mi daha uygun olacaktır?
2)Yoksa isteğe bağlı sigortaya başvurmam mı ?
3) İsteğe bağlı sigorta prim ödemede alt sınırdan mı? Yoksa üst sınırdan mı?
prim ödenmesi ne gibi faydaları ve farkları olacaktır?
4) Emekliliğe ne zaman hak kazanacağım ve toplam prim gün ödeme sayım kaç
olmalıdır?
Ceyda Lüküslü
Cevap: 1) Sigortanızı bir işyerinde çalışarak devam ettirmeniz halinde, sağlık
yardımlarından da yararlanacağınızdan, isteğe bağlı sigortaya prim ödemekten
daha iyidir.
2) Bir işyerinden gösterilme imkanınız varsa, isteğe bağlı sigortaya prim
ödemeniz anlamlı olmaz.
3) İsteğe bağlı sigortaya prim ödemeyi düşünüyorsanız, daha önce SSK ya hangi
kazanç tutarı üstünden prim ödemişseniz, aynı kazanç tutarı üstünden prim
ödemeniz yararınıza olur. Örneğin; daha önce tavan tutar üstünden(veya yüksek
tutar üstünden) prim ödemişseniz, isteğe bağlıda, asgari kazanç üstünden prim
öderseniz, ortalama günlük kazancınız düşüreceğinden, emekli aylığınızın
tutarını olumsuz etkiler.
4) Emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5150 gün prim ödeme ve 43 yaş
şartlarına tabisiniz. 901 gün daha prim ödeyerek, 4249 gün olan prim ödemenizi
5150 güne tamamlamanız şartıyla, 43 yaşınızı dolduracağınız 07.11.2014 tarihinde
emekli olabilirsiniz.
Yaş haddinden emekli olmanız yararınıza
Soru: Doğum tarihim 21.02.1954 dir. SSK başlama tarihim 1980 olup, 3697 gün prim
ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? Cevabını gazeteden takip edeceğim.
Cevaplandırırsanız sevinirim.
M.Adnan Muslubaş
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi, 18.5 yıldan fazla 20 yıldan
az süredir sigortalı olanlar emekli olmak için; 25 yıl sigortalı süresi, 5150
gün prim ödeme ve 47 yaş şartlarına tabi bulunuyor. 1453 gün daha prim ödeyerek
3697 gün olan prim ödemenizi 5150 güne tamamlayacağınız tarihte emekli
olabilirsiniz(ara vermeden prim öderseniz Nisan 2012 ayında). Ayrıca, bundan
sonra prim ödemeseniz de 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58
yaş şartlarına tabi olarak, 58 yaşınızı dolduracağınız 21.02.2012 tarihinde
kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz. Kısmi yaşlılık aylığı(yaş
haddinden emeklilik) ile emekli olmanız daha avantajlı.
Bağ-Kurdan kurtuluş yok
Soru: 16.02.1978 doğumluyum. 21.02.1998-21.08.1999 tarihlerinde askerlik
yaptım.19.01.2001 tarihinde 18 ay bakkal çalıştırdım. Ancak, vergi kaydı hariç
hiçbir kayıt yaptırmadım. Esnaf olduğum döneme ait Bağ-Kur sigorta primlerimi
ödemeyebilir miyim? Ayrıca 22.02.2003 tarihinde SSK'lı olarak çalışmaya
başladım. Askerlik borçlanmamı yaptırırsam faydası olur mu?
Serdar TÜRKAN
Cevap: 19.01.2001 tarihinde başladığınız ve 18 ay devam eden ticari
faaliyetinizden dolayı Bağ-Kur sigortası kapsamındasınız. Kayıt olmamak Bağ-Kur
sigortasından kurtulduğunuz anlamına gelmez. Bağ-Kur sigortası zorunludur.
İleride tespit ettiklerinde primlerinizi cezalı olarak alırlar. Emekli olmak
için 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Askerlik borçlanma prim
ödeme gün sayınızı askerlik süreniz olan 18 ay kadar artırır. Prim ödemenizi
7000 güne tamamlamanız şartıyla 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli
olabilirsiniz.
58 yaşınızı doldurunca emekli olursunuz
Soru: 1995-96’da çıkan yasadan yararlanarak isteğe bağlı Bağ-Kur’a girdim. 11
yıl aidatlarımı kesintisiz ödedim. Halen devam ediyorum. 20 ay askerlik
borçlanmamı 2007 yılında ödedim. 1955 doğumluyum ne zaman emekli olabilirim?
Aslan TAHİROĞLU / Trabzon
Cevap: Bağ-Kurda kısmi emeklilik aylığı(yaş haddinden emeklilik) için aranan 15
yıl sigortalılık süresi, 15 tam yıl prim ödemem ve 55 yaş şartlarını doldurmaya
sizin gibi 01.10.1999 tarihi itibariyle 10 tam yıldan fazla kalanlar, 15 tam
yıl(5400 gün) prim ödeme ve 58 yaş şartlarıyla emekli olabiliyor. Yaklaşık
olarak 2 yıl 4 ay daha prim ödeyerek prim ödemenizi 15 tam yıla tamamlamanız
şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 2013 de emekli olabilirsiniz.
Askerlik borçlanmasıyla 26 ay erken emekli olursunuz
Soru: 25.05.1955 Bulgaristan doğumluyum. Askerliğimi 30 Eylül 1974-30 Kasım 1976
Bulgaristan’da yaptım. Türkiye’ye 1989 yılında göç ettim. Sigorta giriş kaydım
02.10.1989 yılından toplam 4200 güne yakın ödenmiş primim var. Askerlik
borçlanmasından yararlansam bana faydası olur mu? ne zaman emekli olurum?
Feraim YILDIRIM / İstanbul
Cevap: Askerliğinizi borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz askerlik
süreniz kadar geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5375
gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olursunuz. 395 gün daha prim ödeyerek
askerlik dahil 4980 gün olan prim ödemenizi 5375 güne tamamlamanız şartıyla, 25
yıl sigortalılık sürenizi dolduracağınız 02.02.2012 tarihinde emekli
olabilirsiniz. Askerliğini borçlanmazsanız, 1250 gün daha prim ödeyerek, 4200
gün olan prim ödemenizi 5450 güne tamamlamanız şartıyla, 25 yıl sigortalılık
sürenizi dolduracağınız 02.10.2014 tarihinde emekli olabilirsiniz. Gördüğünüz
gibi askerlik borçlanması 26 ay önce emekli olmanızı sağlıyor.
5450 gün prim 51 yaş şartıyla emekli olacaksınız
Soru: Bulgaristan göçmeniyim. 05.04.1989 yılında SSK kayıtlarına geçtim.
1992’den bu yana aynı fabrikada 16. yılımı sürdürüyorum. Ne zaman emekli
olabilirim? Rüştü EREN
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi; 12.5 yıldan fazla 14 yıldan
az süredir sigortalı olanlar emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5450
gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Prim ödemenizi 5450 güne
tamamlamanız şartıyla, 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 05.04.2014
tarihinde 51 yaşınızı da dolduruyorsanız bu tarihte, doldurmuyorsanız 51
yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Malul aylığı sağlık raporuna bağlı
Soru: 1947 doğumluyum. 1994 Aralık ayında sigortalı oldum .Ve 2001’e kadar prim
ödedim. Ondan sonra ödeyemedim durdurdum. Prim gün sayısı 1260 gün oldu ben bu
gün sayısını 1800 güne çıkarsam, acaba 65 yaş maaşım yerine malulen emekli
olamam mı?
Ali Zeyrek-Ankara
Cevap: Malulen emekli olmak için, 1800 gün prim ödemesi yanında çalışma gücünün
2/3 nün(yüzde 66.66 sının) kaybı da gerekiyor. Prim ödemenizi 1800 güne
çıkartıp, çalışma gücünüzün 2/3 nü kaybettiğinize dair sağlık kurulu raporu
alabilirseniz yaş aranmadan malulen emekli olabilirsiniz.
Gelecek yıl emeklisiniz
Soru: 01.02.1965 doğumluyum. 01.03.1979 yılında SSK’lı oldum. Halen
çalışmaktayım. Prim gün sayım 6600’dür. Ne zaman emekli olabilirim?
Mustafa KARADEMİR
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi, 21.5 yıldan az 23 den fazla
süredir sigortalı olanlar emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5000
gün prim ödeme ve 44 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Prim ödemeniz yeterli
olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 44 yaşınızı dolduracağınız
01.02.2009 tarihinde emekli olabilirsiniz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz.
|
