|
Görüşülmeden görüşülen yasa
Ekrem Sarısu - 29 Mart 2008 Cumartesi Posta
Sosyal güvenlik yasasının TBMM si genel kurulunda görüşmeleri başladı. Bugün
itibariyle çalışanları, çalışanların gelecekte çalışmaya başlayacak çocuklarını,
kardeşlerini, torunlarını velhasıl 70 milyonun tümünü ilgilendiren, Sosyal
Güvenlik tarihimizin en önemli yasasının, görüşülmesinde milletvekillerinin
elleri, dilleri bağlandı. Yasa Temel Yasa kapsamına alınarak, madde madde
görüşülmesi engellendi. 30’ar maddelik bölümlere ayrılarak, 30 maddenin tek
madde gibi görüşmesi yapılıyor. Doğal olarak bu görüşme yöntemi
milletvekillerine tüm maddeler hakkında görüşme imkanı vermiyor. Nitekim
geçtiğimiz Perşembe günü yapılan ilk 30 maddelik görüşmeden kimse bir şey
anlayamadı. Özellikle Tasarının en önemli maddelerinden biri olan “Güncelleme
katsayısı” ile ilgili madde üzerinde milletvekilleri görüş açıklamaya çalıştı.
Ancak bırakın diğer 29 maddeyi, bu madde üzerinde bile sağlıklı bir görüşme
yapılamadı. Merakla meclis TV’nin karşısına geçenler, hiç bir şey anlayamadan,
görüşmelere 01 Nisan 2008 Salı günkü toplantıya kadar ara verildi.
Çok önemli düzenlemelerin tartışılmasına neden izin verilmiyor
Toplumun tüm fertlerini ilgilendiren bu kadar önemli bir yasa, acaba neden madde
madde kapsamlı olarak görüşülmüyor? Sorusuna takılıyor insan, ister istemez.
Yetkililerce aksi öne sürülse de büyük bir kesim, yasanın çalışanların hak
kayıplarına yol açtığını iddia ediyor. Acaba, gerçekten bu yasa çalışanların
ciddi kayıplarına yol açıyor da, bu kayıplar meclisteki görüşme ve tartışmalar
da, halkın gözünün önüne serilecek diye mi? çekiniliyor?
Bu noktada kimileri basında tartışıldı, böyle bir çekince yoktur diyebilir. O
zaman da, basında yer almayan bazı maddelerin ararlarına saklanan, gizlenen
hükümlerin açığa çıkması mı? istenmiyor acaba? sorusu gelir akla.
Bu kez de gizlenen bir şey yok. Zaman kazanmak için, maddeler toplu görüşülüyor
diyenlerde çıkabilir. Zaman yoksa neden, Perşembe günü saat 20.00 de görüşmelere
Salı gününe kadar ara verildi. Al sana zaman. Perşembeden Salıya kadar bir dünya
madde tek tek ele alınabilirdi. Meclis tatil edilmeden, gece gündüz demeden ne
yasaları görüştüğünü gördü bu millet. Zaman kazanmak için maddelerin toplu
görüşüldüğü hikayesine, gök yüzündeki kargalar bile güler.
Yasanın ilk gün görüşmelerinin odak noktasını “Güncelleme katsayısı” ve “65 yaş
oluşturdu” oluşturdu. Emek platformunun gerek kendi arasındaki toplantılarda,
gerekse yetkililerle yaptığı görüşmelerde de, “günceleme katsayısı” ve “65 yaş”ı
olmazsa olmazları olarak açıklamasına rağmen, görünen o ki hiçbir netice
alamamışlar. Muhalefet partisi sözcüleri ilk gün görüşmelerinde güncelleme yüzde
30 a indirilmesinin yanlış olduğunu ve yüzde 100 olarak kalmasına uğraşsalar da,
bir sonuç alamadılar. Aynı şekilde yaş şartının 65 e çıkartılmaması ve kadın
için 58, erkek 60 ta kalması uğraşları sonuç vermedi.
Güncelleme katsayısı neydi ne oldu
Mevcut yasada SSK ya bildirilen ve üstünden prim hesaplanan kazançlar, emekli
aylığı hesaplanırken, ÜFE artış oranında ve Ülkenin Gelişme hızı oranında(YİGSMH)
güncelleniyor. Emekli aylığı hesaplanmasına güncellenmiş kazanç tutarları esas
alınıyor.
Kazançları güncellenmesin deki, gelişme hızının yüzde 100’ü oranındaki oran,
yeni yasa ile yüzde 30 a indiriliyor.
Emekli aylılarının hesaplanması sırasında, gelişme hızından yüzde 100 yerine,
yüzde 30 pay verilmesi, gelişme hızının oranına bağlı olarak, emekli aylığı
tutarını düşüreceğine hiç kuşku yok. Hemen belirtelim yüzde 30 uygulaması yeni
dönem de geçen çalışma dönemlerinin kapsayacak.
Emeklilikte 65 yaştan taviz yok
Yeni yasanın ilk gün görüşmelerinde, kısacık vaktin elverdiği ölçüde, emeklilik
yaşının kadınlarda 58 den 65’ e erkeklerde 60 dan 65 yaşa çıkartılmasının
yanlışlığını muhalefet partili milletvekilleri ortaya koymaya çalışsa da,
çoğunluğa sahip iktidar umursamadı ve 65 yaştan taviz vermeyeceğini gösterdi.
Ancak, yasanın yürürlüğe gireceği tarihte sigortalı olanların bugünkü yasaya
göre hangi yaşta emekli olacaksa, o yaşta emekli olacağının altını çizelim.
Başka bir ifadeyle yasa yürürlüğe girdiği tarihte sigortalı olanlar 65 yaşına
tabi değil. Ayrıca, 65 yaşa da kademeli geçiş öngörülüyor.
-1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasında kadın için 59, erkek için 61,
-1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62,
-1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasında kadın için 61, erkek için 63,
-1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasında kadın için 62, erkek için 64,
-1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasında kadın için 63, erkek için 65,
-1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihleri arasında kadın için 64, erkek için 65,
-1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadın ve erkek için 65,
olarak uygulanacak.
18 yaşını bitiren çocuk cebinden prim ödeyecek
İlk gün görüşmelerinde, eğitim yapmayan ve 18 yaşını bitiren kız çocuklarının
cebinden Genel Sağlık Sigortası primi ödeyip ödemeyeceği hususunda da, muhalefet
milletvekilleri haybe’ye kürek çekti. Bakan 18 yaşını bitirenlere sosyal
güvenlik yönünden özgürlük getirdiklerini, eğitim yapmayan ve 18 yaşını dolduran
kız çocuklarının genel sağlık sigortalısı olacağı ve parası varsa primini
ödeyeceği, yoksa primini devletin ödeyeceğini açıkladı.
Yeni yasaya göre, çocuklar 18 yaşını, orta öğretimde 20 yaşını, yüksek öğretimde
ise 25 yaşına kadar ana ve babası üstünden sağlık yardımı alacak. Eğitim
yapmıyorsa 18 yaşını, eğitim de olanlar belirtilen yaşları aştıktan sonra, ana
ve baları üstündan sağlık yardımı alamayacak, prim ödeyerek sağlık yardımı
alabilecekler.
Yasa yürürlüğe girdiği tarihte sigortalı olanların çocukları ise, durumları
değişene kadar ana ve babası üstünden, bugünkü gibi sağlık yardımı almaya devam
edecekler. Bugünkü yasaya göre; eğitim yapma ve 18 yaşını aşsa da bekar kız
çocuğu evlenene veya sigortalı olarak çalışmaya başlayana kadar, ana ve
babasının sigortası üstünden sağlık yardımı alabilmektedir. Kız çocuğunun
boşanması halinde ve işsiz kalması halinde ise, tekrar ana ve babası üstünden
sağlık yardımı alabilmektedir. Yeni yasa yürürlüğe girdikten sonrada, aynı
şekilde sağlık yardımı almaya devam edecekler. Ancak, durumlarında bir
değişiklik olduğunda, sağlık yardımı kesilecek ve tekrar eskiye dönüş olamayacak
ve prim ödeyerek sağlık yardımı alabilecekler.
İlk gün; uzlaşma olmadığı gerçeğini ortaya çıkarttı ve emek platformunu
çatlattı
Yasanın topluda olsa mecliste görüşülmeye başladığı ilk günden, yukarıdaki soru
işaretlerinin dışında çıkan bir sonuçta, Emek Platformu ile yetkililer arasında
uzlaşmaya varıldığı açıklanan hususlar da, tam mutabakatın olmadığıdır. Pek çok
konu görüşülmüş ancak tam uzlaşılmadığı sağlanmadığı halde, beli ki kamuoyunu
yatıştırmak için uzlaşma sağlandığı açıklanmış. Nitekim, bu durumun ortaya
çıkması üzerine bazı sendikalar emek platformu açıklamasının kendilerini
bağlamadığını açıkladı. Dün de 5 sivil toplum örgütü yasanın görüşüleceği 1
Nisan saat 14.00 de Türkiye genelinde eylem başlatma kararı aldıklarını
açıkladı.
İlk günün beklenen sonucu;
İlk gün görüşmelerinde, değerli milletvekillerimiz 1-30 ncu maddeler hakkında
görüşlerini ortaya koydular. 1. maddeyi oylayarak kabul ettiler, kalaln 29
maddenin oylamasını ise 01.04.2008 Salı gününe bıraktılar. Sonuç ne diyorsanız,
ilk günün görünen ve beklenen iki sonucu var;
1) Muhalefet + Emek platformu 0, Hükümet 30,
2) Emek Platformunda Çatlamasıyla patlayan PLATFORM BALONU
SORU VE CEVAPLAR
Askerliğini sigorta başlangıcından önce yapanlar borçlanmalı
Soru: Babam 10.04.1985 tarihinde işe başladı. 5850 gün prim ödemesi var. Hala
çalışmakta. Askerliği borçlanmayı düşünüyoruz. Askerliğini borçlandığımız zaman
babamın emekli yaşı geriye çeker mi? Yoksa bu gün sayısı yeterli mi? Sizce
askerliği yatırmasına gerek var mı? Kısa zamanda cevap bekliyoruz
İsmet Cankurt
Cevap: Babanız emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi 5225 gün prim ödeme
ve 48 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Prim ödemesi yeterli olduğundan, 25 yıllık
sigortalılık süresini dolduracağı 10.04.2010 tarihinde 48 yaşını da dolduruyorsa
emekli olur. Doldurmuyorsa 48 yaşını doldurduğunda emekli olabilir.
Babanız askerliğini ilk defa sigortalı olduğu 10.04.1985 tarihinden önce
yapmışsa, borçlanmasın da fayda var. Borçlanırsa sigorta başlangıç tarihi
askerlik süresi kadar(20 ay kabul edilmiştir) geri gider ve emekli olmak için,
25 yıl sigortalılık süresi, 5150 gün prim ödeme ve 47 yaş şartlarına tabi olur.
Prim ödemesi yeterli olduğundan, 25 yıllık sigortalılık süresini dolduracağı
01.08.2008 tarihinde 47 yaşını dolduruyorsa emekli olur. Doldurmuyorsa, 47
yaşını doldurduğunda emekli olabilir.
Babanız askerliğini 10.04.1985 tarihinden sonra yapmışsa, emekli olacağı tarihi
değiştirmeyeceğinden borçlanmasına gerek yok.
Yeni yasa emekli olacağınız tarihi değiştirmeyecek
Soru: 27.04.1954 Doğumluyum. 1971-1984 tarihleri arasında Almanya’da çalışıp
emekli kesintilerimi alarak Türkiye’ye döndüm. Yeni çıkan kanun uyarınca orada
çalışmış olduğum yılları günlüğü 3.5 dolardan borçlanarak bedelini 24.03.2006 da
ödedim. Kurumdan 55 yaşına kadar beklemem söylendi. Sorum şu; Yeni yasa bu
şekilde çıkarsa ben bundan etkilenir miyim? Nasıl etkilenirim?
Gülseren Kazar-Ankara
Cevap: Yeni yasa yürürlüğe girdiği tarihte sigortalı olanlar, bugünkü mevcut
yasa şartlarıyla emekli olacaklar. Prim ödemesini yerine getirip emekli olmak
için yaş haddinin dolmasını beklediğinizden yeni yasa emekli olacağınız tarihi
değiştirmeyecek. Bugünkü yasaya göre hangi tarihte emekli olacaksanız, o tarihte
emekli olacaksınız.
Yanlışlık yoksa Mahkeme yolu var
Soru: 20.12.1975 doğumluyum. 26.05.1995 - 26.11.1997 tarihleri arasında
askerliğimi tamamladım. Askerlik borçlanması yapmadım. SSK dan başka sigortam
yok. 1993 yılında sigorta başlangıcım olmasına rağmen, prim ödemem 01.02.1998
tarihinden itibaren görünüyor. 1993 yılında çırak veya stajyerlik durumum
yoktur. Görünmeyen çalışmalarım için ne yapmam gerekiyor?
Osman güzel-Karabük
Cevap: 1993 yılında stajyerlik ve çıraklık durumunuzun olmadığını belirttiğinize
göre, ya işveren çalışmalarınızı SSK ya bildirmedi. Ya da günleriniz
bildirilmesine karşın bir yanlışlık var. Örneğin, bildirilen günleriniz başka
bir sigortalının dosyasına işlenmiştir. Öncelikle o dönemdeki işvereninizle
görüşüp, çalışmalarınızı SSK ya bildirilip bildirilmediğini öğrenin.
Bildirilmişse belgelerin birer örneğini alarak, SSK ya yanlışlığın düzeltilmesi
için başvurun. Şayet bildirilmemişse, İş Mahkemesine hizmet tespit davası
açarak, günlerinizi yargı yoluyla kazanmaya bakın.
Yeni yasadan etkilenmeyeceksiniz
Soru: 08 04 1962 doğumluyum. 01 03 1985 SSK girişim var. Ödenmiş prim gün sayım
6000 gün Askerliğimi 1982- 1984 yılları arasında yaptım, ama askerlik
borçlanmasını henüz ödemedim. Askerliğimi ödersem ne zaman emekli olabilirim?
Yeni çıkan yasadan etkilenir miyim?
Lütfü Çakın
Cevap: Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinizden önce yaptığınızdan
borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz askerlik süreniz kadar(20 ay
kabul edilmiştir) geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi,
5150 gün prim ödeme ve 47 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli
olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de, 47 yaşınızı dolduracağınız
04.04.2009 tarihinde emekli olabilirsiniz. Yeni yasadan ememkli olacağınız tarih
yönüyle etkilenmeyeceksiniz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
