|
Olmaz diyenlere Cumhurbaşkanının çocuğunu
nasıl sigortalı yaptıklarını sorun
Ekrem Sarısu - 27 Nisan 2008 Pazar - Posta
Soru: Çocuğum 12.11.1994 doğumludur. İlköğretim son sınıfta okumaktadır. Yeni
yasadan etkilenmemsi için, sigorta başlangıcı yaparak bugünkü yasaya tabi
olmasını istiyoruz. Ancak SSK yetkilileri bunun mümkün olmadığını belirtiyorlar.
Fakat siz 17.04.2008 tarihli Posta gazetenizdeki yazınızla bu yaş grubundaki
çocukların belirli iş yerlerinden sigortalı olabileceğini yazıyorsunuz.
Nalburiye üzerine bir iş yerimiz var. İş yerinde eşimden başka çalışan yok.
Yazınızda 3 kişiden az çalışanı olan bu tür iş yerlerinde 14 yaş altındaki
çocukların çalışabileceğinizi belirtiyorsunuz. Çocuğumuzu kendi işyerimizde veya
eczane vb. işyerlerinde sigortalayabilir miyiz? Zaman azaldı, yardımcı
olabilirseniz seviniriz?
Müesser Güloğlu-Tekirdağ
Cevap: Çocuğunuzun esnaf yanında sigortalı olamayacağını belirten SSK
yetkililerine, hangi yasanın hangi maddesine göre fikir beyan ettiklerini sorun,
çocuğunuza sigorta numarası vermezlerse, yazılı belge isteyin. Ayrıca Borçlar
Kanununun 313, 318, 323, 330 ve 342 nci maddelerin ne için getirildiğini ve
hangi hallerde uygulanacağını sorun. Ayrıca; bu ülkede Cumhurbaşkanı çocuğu ile
sade vatandaş çocuğuna farklı kanunlar mı uygulandığını sorun. Dün bir okurumuza
verdiğimiz cevapta da belirttiğimiz gibi, Cumhurbaşkanımızın 14 yaşındaki oğlu
nasıl sigortalı oduysa, oğlunuzda aynı şekilde sigortalı olabilir.
Çocuğunuz esnaf ve sanatkar olarak tanımlanan ve toplam 3 kişiden fazla
çalışanın olmadığı işyerlerinde okul dışındaki saatlerde çalışması şartıyla
sigortalı yapabilirsiniz. Esnaf ve sanatkarlara ait olan küçük işyerleri,
örneğin berber, kasap manav, kuaför vb. işyerleri İş Kanununa tabi olmayıp
Borçlar Kanununa tabidir. Borçlar Kanunu un 318 nci maddesine göre çıraklık
sözleşmesi yapılarak çalışabilir. Burada dikkat etmeniz gereken nokta çocuğun
okul saatleri dışında çalışmasıdır. Yapılacak çıraklık sözleşmesin de çalışma
süreleri okul saatleri dışında olarak belirlenmelidir. Ayrıca çocuğun hafta
sonu, gece ve Cuma günü çalıştırılması yasaktır. Bu hususlar da göz önüne
alınırsa iyi olur.
Çocukların sigortalanmasında yaş sınırı yoktur
Soru: 15.06.1993 doğumlu olan oğlumu, yeni sosyal güvenlik kanunu çıkmadan,
sigortalı yaptırabilir miyim? Nerelerde çalışabilir? Ve kaç gün çalışması lazım?
Derya Aydın-Ordu
Cevap: 14 yaşını doldurmuş çocuklar ilköğrenimi bitirmiş olması şartıyla “çocuk
işçi” statüsünde “Çocuk Ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul Ve Esasları Hakkında
Yönetmenlik” eki olan 2 nolu listede sayılan ve hafif işler olarak tanımlanan
işlerde sigortalı olarak çalışabilirler.(işlerin listesi için bakınız www.yaklasim.com)
örneğin; esnaf ve sanatkarın yanında satış işleri, çiçek satışı işleri, büro
hizmetlerinde yardımcı işlerde, çoğunuz sigortalı olarak çalışabilir.
Şayet çocuğunuz; ilk öğrenimini bitirmemişse, İş kanununa tabi olmayan, toplam
çalışan sayısı 3 ü geçmeyen esnaf ve sanatkar olarak tanımlanan, Borçlar
Kanununa tabi olan, bakkal, kasap, manav, kuaför vb. işyerlerinde okul dışındaki
zamanlarda çıraklık sözleşmesi yapılarak çalışabilir.
Çocukların sigortalı yaptırılmasında, çalıştırılma süresi açısından gün şartı
yoktur. Bir günde çalışabilir, bir ayda. Önemli olan 30 Nisan 2008 den(bu tarih
dahil) önce sigortalı olup, birkaç günde olsa, fiilen çalışarak uzun vadeli
sigorta kollarına(malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) prim ödenmesidir.
Çocuk bir gün de çalışabilir bir ayda
Soru: Yeni yasa yürürlüğe girmeden yani 30.04.2008 tarihine kadar, 22.05.1994
doğumlu, şuan da ortaokul 3. sınıfa giden kızımı sigortalı yapmak istiyorum.
Giyim eşyası satan bir tanıdığımızın yanında tezgahtar olarak göstererek kızımı
sigortalı yapabilir miyim? Ayrıca en az kaç günlük sigortalı yapmalıyım. Çok
acil cevabınızı bekliyorum.
Aysun Öztürk
Cevap: Henüz 14 yaşını doldurmayan ve ilköğrenimini tamamlamayan çocuğunuzu, İş
kanununa tabi olmayan, toplam çalışan sayısı 3 ü geçmeyen, esnaf ve sanatkar
olarak tanımlanan, Borçlar Kanununa tabi olan, bakkal, kasap, manav, kuaför vb.
işyerlerinde okul dışındaki zamanlarda çıraklık sözleşmesi yapılarak
çalıştırabilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken husus çocuğun okul saatleri
dışında çalışmasıdır. Yapılacak çıraklık sözleşmesin de çalışma süreleri okul
saatleri dışında olarak belirlenmelidir. Ayrıca, Borçlar Kanuna göre; çocuğun
hafta sonu, gece ve Cuma günü çalıştırılması yasaktır. Bu hususlar da göz önüne
alınırsa iyi olur.
Çocukların sigortalı yaptırılmasında, çalıştırılma süresi açısından gün şartı
yoktur.
Bir günde çalışabilir, bir ayda. Önemli olan 30 Nisan 2008 den(bu tarih dahil)
önce sigortalı olup, birkaç günde olsa, fiilen çalışarak uzun vadeli sigorta
kollarına(malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) prim ödenmesidir
Yeni yasa Bulgaristan’daki çalışmaya borçlanma hakkı tanıyor
Soru: 30.07.1954 Bulgaristan doğumluyum. 1989 yılında Türkiye’ye göç ettim.
10.10.1995 tarihinden itibaren SSK lı olarak çalışmaya başladım. 3500 gün prim
ödemem var. Bulgaristan’da 24 ay askerlik yaptım ve 12 yıl çalışmışlığım
bulunuyor. Yeni yasaya göre;
1) Ne kadar borçlanmam lazım? Ne zaman emekli olabilirim?
2) Kısmi yaşlılık aylığı alabilmem için ne kadar geri ödeme yapmam gerekir? Ve
hangi tarihte emekli olabilirim?
Yılmaz Çilli-İzmir
Cevap: Yeni yasa Bulgaristan göçmeni soydaşlara Bulgaristan’daki çalışma
sürelerini borçlanarak kazanma hakkı getiriyor. Yasa yürürlüğe girdikten sonra:
1) Bulgaristan’daki 2 yıl askerlik sürenizi ve 12 yıllık çalışmanızın 10 yıl 5
ayını borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 12 yıl 5 ay geri gider
ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi 5150 gün prim ödeme ve 47 yaş
şartlarına tabi olur ve 10 Mayıs 2008 de emekli olabilirsiniz.
2) Geri ödeme derken borçlanmayı kastettiğiz sanıyorum. Kısmi yaşlılık aylı ile
emeklilik için Borçlanmanıza gerek yok. Çünkü borçlansanız bile emekli
olacağınız tarih değişmez. 100 gün prim ödeyerek, 3500 gün olan prim ödemenizi
3600 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 30.07.2012 tarihinde
kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz.
Yeni yasanın getirdiği genel sağlık sigortası işinizi görür
Soru:1969 doğumluyum. 1986 yılından bu yana SSK lıyım primlerim kesintisiz
olarak yatırıldı. Fakat bu yılın Ocak ayında işverenimin vefatı sonucu işten
ayrılmak zorunda kaldım. Şimdi seyyar olarak çalışmaktayım. Emeklilik için
gereken pirim gün sayım fazlası ile dolmuş durumda. Yaşı beklemekteyim. Fakat
ailemin ve kendimin sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi için, bizzat kendim
hangi tip sigortaya devam etmeliyim.
Türker Ekiz
Cevap: Ocak ayından itibaren 6 ay süresince eski sigortanızdan sağlık yardımı
alabilirsiniz. 6 aya kadarda yeni sosyal güvenlik yasası yürürlüğe girecek. Yeni
yasa kapsamında yürürlüğe girmesiyle 01.07.2008 den itibaren her vatandaş genel
sağlık sigortalısı olacak. Genel sağlık sigortalısı olduğunuzda, gelir
durumunuza göre priminizi ödemek şartıyla eş ve çocuklarınızla birlikte sağlık
yardımı alabileceksiniz. Bu aşamada herhangi bir sigorta yapmanıza ihtiyacınız
yok.
Yeni yasa emekli olacağınız tarihi değiştirmiyor
Soru: 08.10.1973 doğumluyum. Sigorta girişim
01.09.1990 olup, toplam ödenmiş prim gün sayım 4619 dur. Yeni yasa benden
herhangi bir şey götürüyor mu? Ayrıca ne zaman emekli olabilirim? Bu konularda
beni aydınlatırsanız memnun olurum.
Dinçer ERŞAH
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi, 11 yıldan fazla 12.5 yıldan
az süredir sigortalı olanlar emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5525
gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarıyla emekli olabiliyor. 906 gün daha prim
ödeyerek 4619 gün olan prim ödemenizi 5825 güne tamamlamanız şartıyla, 52
yaşınızı dolduracağınız 08.10.2025 tarihinde emekli olabilirsiniz. Bugünkü yasa
şartlarıyla emekli olacağınızdan, Yeni yasa emekli olma şartlarınızı ve emekli
olacağınız tarihi değiştirmiyor. Ancak, yeni yasadan sonraki çalışma
dönemlerinizle ilgili olarak, taban aylık uygulamasının kaldırılması, güncelleme
katsayısının yüzde 100 den yüzde 30’ a düşürülmesi vb. nedenlerden dolayı,
emekli aylığınızda bir miktar azalma olacağına kuşku yok. Yeni yasa sistemde
uzun süre kalmayı ve yüksek kazanç üstünden prim ödemeyi teşvik ediyor. Yeni
yasadan sonra uzun süre çalışır ve yüksek kazanç bildirerek prim öderseniz hak
kaybınız olmaz. Hatta, bugünkü aylıktan fazla aylık alabilirsiniz.
Ablanız babanızdan sağlık yardımı almaya devam edecek
Soru: Babam memur emeklisi. Kız kardeşim çalışmıyor, bekar 37 yaşında. Babamın
sosyal haklarından (sağlık)yararlanıyor. Yeni Sosyal Güvenlik yasasına göre
hakları devam edecek mi? Veya kaybedecek mi? Bizi bu konuda bilgilendirirseniz
memnun oluruz.
A.Eren-Antalya
Cevap: Yeni yasanın genel sağlık sigortasına ilişkin maddeleri 01.07.2008 de
yürürlüğe girecek. 01.07.2008 den sonra her vatandaş genel sağlık sigortalısı
olacak. Çocuklar 18 yaşına orta öğrenimde 20 yüksek öğrenimde 25 yaşına kadar
ana veya babalarının sigortasından sağlık yardımı alacaklar. Belirlenen yaş
hadleri dolunca genel sağlık sigortalısı olacaklar ve prim ödemek suretiyle
kendi genel sağlık sigortalarından sağlık yardımı alacaklar. Bugün mevcut
durumda, kız çocuğu 50 yaşına da gelse evlenmemişse veya sigortalı olarak
çalışmıyorsa babasının veya annesinin üstünde sağlık yardımı alabiliyor. Yeni
sistemde belirlenen yaş hadlerin doldurduktan sonra baba veya ananın
sigortasından sağlık yardımı alma devri bitiyor. Ancak, yasanın yürürlüğe
girdiği tarihte ablanız gibi ana ve babasından sağlık yardı alan bekar kız
çocukları, durumlarında değişiklik olana kadar, ana ve babalarından sağlık
yardımı almaya devam edecekler.
Sigortalı olmaya gerek yok başlangıcınız var
Soru: 01.05.2002 İlk işe giriş tarihim, Sigorta sicil numaram 2601200202564 bu
numarayla internete girdiğimde etken yazıyor. Benim sorum ben eski yasaya mı?
tabi oluyorum. Lütfen bu konuda bana bilgi veririniz. 30 Nisana kadar sigorta
yaptırmam gerekir mi?
İlhan Yıldırımkaya
Cevap: SSK da sigorta başlangıç tarihiniz 01.05.2002 görünüyor ve prim ödemeniz
de var. 30 Nisana kadar sigortalı olmanıza gerek yok. Zaten başlangıcınız var ve
emeklilik açısından yeni yasaya değil, bugünkü yasaya tabisiniz. 7000 gün prim
ödemeniz şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olacaksınız.
Kardeşinizi çalıştığı kuaförden sigortalatın
Soru: Kardeşim 05.08.1995 doğumlu olup, ilk
öğretim 7 sınıfa gidiyor. Tatillerde kuaförde çalışıyor. Eski kanunlardan
yararlanabilmemiz için, sigorta yaptırmamızda bir sakınca var mı? Ve nasıl
yaptırmamız gerekiyor?
Cemre Alabay
Cevap: 15 yaşından küçük çocukların çalışması İş Kanununa göre yasaktır. Bu
yasağın tek istisnasını, 14 yaşını ve ilk öğrenimini tamamlamış çocuklar,
“çocuk” işçi statüsünde “Çocuk Ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul Ve Esasları
Hakkında Yönetmenlik” e ekli 1 sayılı listede(liste için bakınız www.com)
belirlenen hafif işlerde çalıştırılmaları oluşturmaktadır. Kardeşiniz 14
yaşından küçük ve ilk öğrenimini tamamlamadığından İş Kanuna tabi işyerlerinde
çalışamaz. Ancak; toplam 3 kişinin çalıştığı İş kanuna tabi olmayan esnaf ve
sanatkar olarak tanımlanan, Borçlar kanuna tabi olan kasap, bakkal, manav ve
çalıştığı kuaför gibi küçük iş yerlerinde çalışabilir. Tabi ki okul dışında
kalan zamanlarında ve Borçlar Kanunu ile getirilen kurallara uymak şartıyla.
Zaten kardeşiniz kuaförde de çalışıyormuş. Çalıştığı kuaförden sigortalı
yaptırabilirsiniz. Ancak, Borçlar Kanununa göre çıraklık sözleşmesi yapıp,
okuldan arta kalan sürelerde çalıştığını, aldığı ücreti vb. Hususların
yapacağınız sözleşmede belirtmeniz, ayrıca; Borçlar kanunu yasakladığından
çocuğun hafta sonu, gece ve Cuma günü çalışmamasına dikkat etmek gerekir.
Başlangıç için Bir gün sigortalı çalışmakta yeter
Soru: Aralık 1990 doğumluyum. 2 yıl önce babamı
kaybettim. Babamdan dolayı SSK dan yetim aylığı alıyorum. Lise son sınıfta
okumaktayım. Yeni kanundan etkilenmemek
için, 15 günlük partime bir işte çalışsam yetim
aylığım kesilir mi? Kesilirse bu para annemin dul aylığına eklenir mi? Ya da
işten ayrılırsam maaşı nasıl bağlatabilirim? Sigortalı olabilmem için en az ne
kadar çalışmam gerekir? Acil cevabınızı bekliyorum
Sedat Karayaka
Cevap: Sigortalı bir işte çalışmaya başlarsanız yetim aylığınız kestirmeniz
gerekir. Aylık bağlatırken sigortalı bir işte çalışmaya başladığınızda yetim
aylığınızı kestireceğinize dair taahhütname imzaladınız. Sigortalı olduğunuzda
aylığınızı kestirir, işten ayrıldığınız da tekrar bağlatırsınız. Sigorta
başlangıcı için süre açısından bir zorunluluk yok. Bir günde çalışabilirsiniz.
Bir ayda. Önemli olan bir işyerine 30.Nisan 2008 den önce(bu tarih dahil)
sigortalı olarak çalışmaya başlamak ve uzun vadeli sigorta kolları olarak
adlandırılan, malullük, yaşlılık v e ölüm sigortalarına prim ödemektir.
Mahkemeyi kazanırsanız yeni yasadan etkilenmezsiniz
Soru: 1971 doğumlu bir bayanım. 7 sene sigortasız çalıştırılıp işten çıkarıldım.
Şikayet edip mahkemeyi kazanarak orada çalıştığımı ispat ettim. Şimdi 7 senelik
sigorta için mahkemeliğiz kazanırsam, geriye dönük sigortamı yaparlar mı? Yeni
çıkan yasadan etkilenir miyim?
Gül Özçamur
Cevap: Mahkemeyi kazanırsanız 7 yıl öncesi tarihinden başlamak üzere sigortanızı
mahkeme kararıyla resen de olsa yapılacaktır. Yeni yasa yürürlüğe girdiği tarih
itibariyle sigortalı olacağınızdan, emeklilik açısından bu günkü yasaya tabi
olacak ve yeni yasadan etkilenmeyeceksiniz.
Bir gün bile sigortalı olsanız yeni yasadan kurtulursunuz
Soru: Ekrem Bey ben 18 yaşındayım ve bir günlük sigortalı da olsam sigorta sicil
numarası almak istiyorum. Rica etsem cevabınızı adresime mail olarak gönderir
misiniz? Bilgi verirseniz sevinirim.
Fatma Ağaç
Cevap: 18 yaşını doldurduğun için istediğin yerden bir gün bile sigortalı olsan,
yeni
yasadan kurtulur, emekli olmak için bugünkü yasa şartlarına tabi olursun.
Bugünkü yasa şartlarına tabi olmak, 7200 gün yerine 7000 gün prim ödemesiyle, 65
yaş yerine 58 yaş şartlarıyla emekli olmanı sağlar. Ayrıca, yüzde 20 fazla
emekli aylığı almanı ve emekli olduğun dönemde emekli aylığı kestirmeden
çalışabilme avantajı sağlar. Yalnız sigortanı en geç 30 Nisan 2008 tarihine(bu
tarih dahil) kadar yaptırman gerekiyor.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
