|
Sigorta başlangıcında son gün ne zaman
Ekrem Sarısu - 29 Nisan 2008 Salı - Posta
Gerek, 18 yaşından küçük çocuklar gerekse 18 yaşından büyük olmasına rağmen
sigortası olmayanlar, günlerden beri sigortalı olma peşinde koşuyor. Özellikle
anne ve babalar çocuklarını yeni yasa şartlarından kurtarmak için, çocuklarına
sigorta başlangıcı yaptırma telaşındalar. Dağınık vaziyette ki yasal
düzenlemeler, yetkililerin çocuk sigortasına gösterdiği anlamsız ve yersiz
direnç, ana ve babaların telaşını bir kat daha artırıyor. Ayrıca son günün ne
zaman olduğu hususundaki ikilem ve farklı bilgilerde ayrı bir sıkıntı kaynağı.
29.04.2008(bugün) neyin son günü
İlk defa sigortalı olacakların, en son 30 Nisan 2008 mesai saati sonuna kadar
sigortalarını yaptırmaları gerekiyor. Ancak, işveren çalıştıracağı kişiyi işe
başlamadan önce SSK ya bildirmek zorunda. Dolayısıyla, 30.04.2008 de sigortalı
olacakların, işe giriş bildirgelerinin bugün mesai saati sonuna kadar SSK ya
verilmesi lazım. Bugün 30 Nisan 2008 de işe başlayacak olanların giriş
bildirgelerinin SSK ya verilmesinin son günü. İlk defa sigortalı olacaklara
ilişkin sigortalı işe giriş bildirgeleri SSK ya elden verilebildiği gibi,
iadeli-taahhütlü olarak postayla da gönderilebiliyor. İadeli-taahhütlü olarak
postaya verilen giriş bildirgeleri postaya verildiği gün kuruma verilmiş
sayılıyor.
30.04.2008(yarın) neyin son günü
Genel kural çalıştırılan sigortalının işe başlamadan önce SSK ya bildirilmesi
olmakla birlikte, bu kuralın iki istisnasından birini inşaat işyerleri
oluşturmaktadır. İnşaat işyerleri, işe başlayan işçilerini aynı gün
bildirebilmektedir.
İnşaat işyerlerinde işe başlayanlar aynı gün bildirilebildiğinden, inşaat
işyerinden 30.04.2008 de sigortalı olacakların giriş bildirgeleri, 30 Nisan 2008
Çarşamba günü mesai saati sonuna kadar SSK ya verilebilecek. Bu, inşaat
işyerinden yarın akşama kadar sigortalı olunabileceği anlamına geliyor. İnşaat
işyerlerinde sigortalı olmada son gün 30.04.2008 dir.
Mayıs ayı sonuna kadar bildirilecekler
Çalıştırılmadan önce SSK ya bildirilme kuralının bir diğer istisnasını da, ilk
defa işçi çalıştıracak olan işyerleri oluşturmaktadır. SSK ya ilk defa işyeri
bildirgesi vererek işçi çalıştıracağının beyan edip işyeri sicil numarası alan
işyerlerinde, işe başlattıkları kişileri bir ay içinde SSK ya bildirebiliyorlar.
Nisan 2008 ayı içinde SSK dan işyeri sicil numarası alan işyerleri, Nisan ayı
içinde işe aldıkları işçileri, işe giriş tarihinden itibaren bir ay içinde SSK
ya bildirebileceklerinden en geç yarın, yani 30.04.2008 de bu işyerlerinde işe
başlayanlar 30 Mayıs 2008 e kadar SSK ya bildirilebilecek.
Giriş geç bildirilse ne olur
En geç yarın akşama kadar sigortalı olanların, işe giriş bildirgeleri, yukarıda
belirtilen sürelerde verilmediği veya geç verildiğinde ne olacaktır? Sorusunun
cevabı çok merak edilmektedir. İşe giriş bildirgesinin SSK ya geç verilmesinin
müeyyidesi, asgari ücret tutarı kadar özel usulsüzlük cezasıdır. Örneğin,
yarın(30.04.2008) sigortalı olarak çalışmaya başlayacak olan sigortalının
bugün(29.04.2008) SSK ya bildirilmeyip, Mayıs ayının ilk haftasında veya Mayıs
ayı içinde bildirilmesi halinde, 608.40 YTL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Çocuk sigortalatmada 30.04.2008 son gün olsa da, 608.40 YTL ödemeyi göze Alanlar
için sürenin bu tarihten sonra da devam ettiği söylenebilir.
Bunlara dikkat edin!
SSK da çocukların sigortalanmamsında bir yaş sınırı yok. Ancak, bu her yaştaki
çocuğun çalıştırılabileceği anlamı da gelmiyor. Çünkü; çocukların
çalıştırılmalarına belli kısıtlanmalar getiren yasalarda var. Örneğin; İş Kanunu
15 yaşından küçük çocukların çalıştırılmalarını yasaklamış. Bu yasağın tek
istisnasını, 14 yaşını ve ilk öğrenimini tamamlamış çocukların, “çocuk işçi”
statüsünde, “Çocuk Ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul Ve Esasları Hakkında
Yönetmenlik” e ekli 1 sayılı listede sıralanan ve hafif işler olarak tanımlanan
işlerde çalıştırılmaları oluşturuyor. Aylıca 15-18 yaş arası çocuklarda “genç
işçi” olarak tanımlanıyor ve adı geçen yönetmenliğe ekli 2 sayılı listede
belirlenen işlerde çalışmalarına izin veriliyor. Çocukların çalıştırılamayacağı
işlerde 3 sayılı listede belirlenmiş(listeler ve daha kapsamlı bilgi için
bakınız www.yaklasim.com)
Bu kurallar iş kanununa tabi olan işyerleri için geçerli. Toplam 3 kişinin
çalıştığı, esnaf ve sanatkar olarak tanımlanan kasap, manav, bakkal, kuaför,
büfe vb. işyeri iş kanuna tabi değil. Borçlar Kanununa tabi. Borçlar Kanununda
da çocukların çalıştırılmalarında yaş sınırı yok 14 yaşından küçük çocuklar,
Borçlar Kanuna göre çıraklık sözleşmesi yapılarak, okul saatleri dışında esnaf
ve sanatkar yanında sigortalı yapılarak çalıştırılabilir.
Sıfır yaşına kadar küçük çocuklar, reklam filmi, TV.dizisi, sinema filmi, çocuk
mankenliği, kataloğ vb. matbuat için fotomodellik, sirkte çocuk gösterileri gibi
sanat yönü ağırlıklı işlerde sigortalı olarak çalıştırılabiliyor.
Yarın akşama kadar sigortalı olan ne kazanacak
Gerek 18 yaşından küçük gerekse 18 yaşından büyük olan ve en geç yarın akşama
kadar sigortalı olanlar emekli olmak açısından bugünkü yasaya tabi olacaklar.
Yeni yasadan kurtularak bugünkü yasaya tabi olmakla şunları kazanacaklar.
1- 7200 gün yerine 7000 gün prim ödeyerek emekli olacaklar.
2- Kadın 58 erkek 60 yaşında emekli olacak. Yeni yasanın Kademeli olarak
artırarak 65 e yükselttiği yaşa tabi olmaktan kurtulacaklar.
3- 25 yıl sigortalı çalışana yüzde 50 yerine yüzde 60 oranında emekli aylığı
bağlanacak. Bu yüzde 20 fazla aylık alacakları anlamına geliyor.
4- Emekli olduklarında, aylıkları kesilmeden çalışma imkanına kavuşacaklar.
SORU VE CEVAPLAR
Mahkemeyi kazanırsanız yeni yasadan etkilenmezsiniz
Soru: 1971 doğumlu bir bayanım. 7 sene sigortasız çalıştırılıp işten çıkarıldım.
Şikayet edip mahkemeyi kazanarak orada çalıştığımı ispat ettim. Şimdi 7 senelik
sigorta için mahkemeliğiz kazanırsam, geriye dönük sigortamı yaparlar mı? Yeni
çıkan yasadan etkilenir miyim?
Gül Özçamur
Cevap: Mahkemeyi kazanırsanız 7 yıl öncesi tarihinden başlamak üzere sigortanızı
mahkeme kararıyla resen de olsa yapılacaktır. Yeni yasa yürürlüğe girdiği tarih
itibariyle sigortalı olacağınızdan, emeklilik açısından bu günkü yasaya tabi
olacak ve yeni yasadan etkilenmeyeceksiniz.
Nisan ayı sonuna kadar eşiniz Bağ-Kur isteğe bağlıya girsin
Soru: Eşim 1968 doğumlu ve hiç sigorta olmamış bir ev kadını. Ben SSK lıyım.
Eşimi isteğe bağlı Bağ-Kur, ya da isteğe Bağlı SSK lı olması için ne yapmalıyım?
Ve ne kadar prim ile başlamalıyız? Bu konuda bizi aydınlatıcı bilgi vermenizi
rica ederiz.
Yusuf Keleş-Bursa
Cevap: Eşinizin 1080 gün prim ödemesi olmadığı için, SSK da isteğe bağlı
sigortalı olamaz. Ancak, Bağ-Kurda ev kadını olarak isteğe bağlı sigortaya prim
ödeyebilir. Eşinizi 30 Nisan 2008 den önce İsteğe Bağlı Bağ-Kur sigortalısı
yaparsanız, emeklilik için, bugünkü yasa şartlarına tabi olur. Eşinizi en alt
basamaktan prim ödemeye başlasın. Yeni yasa yürürlüğe girdiğinde, Bağ-Kurda
sistem tamamen değişecek ve basamak sistemi terk edilerek, prime esas taban
kazanç tutarı olan, asgari ücret ile, asgari ücretin 6.5 katı olan prime esas
kazancın tavan tutarı arasında sigortalının belirleyeceği bir tutar üzerinden
yüzde 32 oranında prim ödeyecek.
Yeni yasa sizi etkilemeyecek
Soru: 1990 -1994 yılları arasında 2,5 yıllık sigortam var. 01.01.1998 tarihinden
itibaren bugüne kadar Bağ-Kurluyum. Bağ-Kura hiç borcum bulunmamaktadır. Yeni
çıkan sağlık reformu yasası beni etkiler mi? Ne zaman emekli olabilirim?
Ali Rıza Daşdiken
Cevap: 01.06.2002 tarihi itibariyle 25 tam yıl prim ödeme süresini doldurmaya
sizin gibi, 17 yıldan fazla 18.5 yıldan fazla süre kalanlar emekli olmak için;
25 yıl prim ödeme ve 55 yaş şartlarına tabi bulunuyor. 25 yıl(9000 gün) prim
ödemeniz şartıyla 55 yaşını doldurduğunuz tarihte emekli olacaksınız. Yeni yasa
emekli olma şartlarınızı ve emekli olacağınız tarihi değiştirmeyecek.
Staj sigortası başlangıç sayılmaz en geç ay sonuna kadar sigortanızı yaptırın
Soru: 20 yaşında bir kızım. Kendime ait bir sigorta numaram var. Ama internetten
araştırdım, primi yatmamış. Şu durumda ben ne zaman emekli olabilirim? Yeni yasa
beni etkileyecek mi? Etkilememesi için ne kadar prim yatırmam? Ya da ne yapmam
lazım?
Ümit Demiray
Cevap: Prim ödemeniz görünmüyorsa, sigorta numaranızı muhtemelen staj dönemin de
almış olmalısınız. Staj döneminde sizin emekli edecek olan malullük, yaşlılık ve
ölüm sigortalarına prim ödenmez. Bundan dolayı da emeklilik açısından başlangıç
sayılmaz. Bu dönemde kısa vadeli sigorta kolları olan hastalık, iş kazası ve
meslek hastalığı sigortaların prim ödenir. Bu dönemde alınan sigorta sicil
numarası ve sigorta kartı emekli olana kadar kullanılır. 30 Nisan 2008 tarihine
kadar(bu tarih dahil) sigortalı olarak bir işte çalışmaya başlarsanız, emekli
olma şartları açısından yeni tasaya tabi olmaz, bugünkü yasaya tabi olursunuz.
Bir gün prim ödeseniz de bir ay prim ödeseniz de bugünkü yasaya tabi olursunuz.
Önemli olan en geç 30 Nisan 2008 e kadar(bugün dahil) sigortalı olup en az bir
gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası Prim ödemiş olmaktır.
Sigortalı olduğunuzda rahatsızlığınız yoksa malulen emekli olabilirsiniz
Soru: Böbrek hastasıyım sürekli diyalize giriyorum. Yüzde 80 raporum var.
01.06.1998 tarihinde esnaflıktan dolayı Bağ-Kur sigortalısı oldum. Aralık 2007
ayına kadar primlerimi ödedim. 12.12.2007 de Bağ-kuru kapattım. 04.06.2007 den
beri bir özel şirkette özürlü olarak işe girip çalışmaya başladım. Ne zaman ve
nasıl sigortalı olabilirim? Ödemiş olduğum primleri SSK ya nasıl aktarabilirim?
Zekeriya Kılınçer
Cevap: Malulen emekli olabilmek için, çalışma gücünün 2/3 nün (yüzde 66.66
sının) kaybedilmesi ve 1800 gün prim ödemesi gerekiyor. Ancak, ilk defa
sigortalı olunduğu tarihte rahatsızlığı veya özrü bulunanlar malulen emekli
olamıyor. İlk defa sigortalı olduğunuz 01.06.1998 de rahatsızlığınız yoksa,
malulen emekli olabilirsiniz. Bağ-Kur primlerinizi emekli olacağınız tarihten
önce SSK aktarmak için bir dilekçe vermeniz yeterlidir.
Almanya başlangıcınız Türkiye’de başlangıç sayılır
Soru: 1996 dan 1997 ye kadar Almanya’da yaklaşık 1 yıl çalıştım.1994 yılında’ da
okuldan sigortalanmıştım.1997 yılında evlenerek Türkiye’ye yerleştim.
Türkiye’den hiç sigortam yok. Size sormak istediğim:30 Nisana kadar sigorta
yaptırmam gerekir mi? Almanya’da sigorta başlangıcım Türkiye de emekli yaşı
konusunda bana fayda sağlar mı? Kaç yaşında emekli olabilirim ve kaç gün pirim
ödemek zorundayım?
Almanya ile bağlantım olmadığı için, sigorta numaram ve pirim gün sayıma
ulaşamıyorum. Nasıl öğrenebilirim?
Tülay Aslan
Cevap: Almanya ile aramızda ikili anlaşma olduğundan Almanya’daki başlangıcınız
Türkiye içinde başlangıç sayılır. Almanya’da sigortalı olarak çalışmanız varsa,
30 Nisan 2008 e kadar Türkiye’de sigortalı olmanıza gerek yok. Çünkü, 1996
başlangıcınız, aynı tarihte Türkiye’de başlangıç olarak dikkate alınacak.
Türkiye deki çalışma süreleriniz ve Almanya’daki çalışma sürelerinizin toplamı
emekli olmanız yeterli olması halinde, Türkiye’deki çalışma sürelerinizin toplam
çalışma süresi içindeki oranına göre kısmi aylık bağlanacak. 1996 yılında
Almanya’ daki başlangıcınız 23.05.1996 ve öncesi bir tarihse emekli olmak için;
20 yıl sigortalılık süresi, 5825 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarıyla, sonraki
bir tarihse, 5900 gün prim ödeme ve 53 yaş şartlarına tabisiniz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
