|
Ana ve babası ölen çocuklara yüksek aylığın
tamamını düşük aylığın yarısı bağlanır
Ekrem Sarısu - 02 Temmuz 2008 Çarşamba - Posta
Soru: Babamı 25 yıl, annemi de 10 ay önce kaybettim. İkisi de SSK’lı idi. Annem
ve iki kız kardeşim babamdan yetim aylığı alıyorlardı. Annem ölünce aylık iki
kız kardeşime paylaştırıldı. Bende müracaatta bulundum. Bana da babamdan ölüm
aylığı bağladılar. Fakat kız kardeşlerim mağduriyet yaşadılar. Benim öğrenmek
istediğim babamın aylığından vazgeçip annemin aylığını alabilir miyim? Annemin
aylığını alan yok. Annem ve babamın maaşını 3 kardeş alabilir miyiz? Babamın
aylığından vazgeçip annemin aylığını talep ettiğimi dilekçe ile SSK Genel
Müdürlüğü’ne yolladım. Alındı ve makbuzu bana geldi. Fakat 3 aydır bilgi
verilmedi. Nasıl bir yol izlemeliyim?
Necmiye ÖZ
Cevap: Sigortalı olan ana ve babalarının ölümleriyle, hem anasız hem babasız
kalan ve her ikisinden de aylık bağlanmasına hak kazanan çocuklara, ana ve
babadan bağlanacak olan gelir ve aylıklardan yüksek olanın tamamı, düşük olanın
yarısı bağlanır.
Anne ve babanızdan bağlanması gereken yetim aylığından yüksek olanın tamamını,
düşük olanın yarısını alabilirsiniz. SSK ya yazılı olarak başvurarak hem anne
hem de babanızı kaybettiğinizi belirtip, anne ve babanızdan dolayı 506 sayılı
yasanın 93 ncü maddesine göre yetim aylığı bağlanmasını talep edin.
Durduk yerde emeklilik iptal edilmez
Soru: 1968 yılından beri Maliye mükellefiyim. 1984 yılında Bağ-Kurlu oldum. Bana
söylenen 42,50 borcumu ödeyemedim. 2 yıl sonra bana Sivrice İcra Müdürlüğü’nden
5 milyon borcum olduğuna dair bir tebligat geldi. Bu parayla beraber Bağ-Kur
primlerimi de zamanında ödemeye başladım. 1998 yılında emekli oldum. 8 yıl sonra
2006’da Elazığ Bağ-Kur İl Müdürlüğü beni çağırdı ve gittim. Ankara’dan bir
müfettiş gelmiş ve benim Bağ-Kur numaramın bazı rakamlarında silinti var
dediler. Bende bu konuda haberim ve bilgim olmadığını söyledim. Şimdi ise
Bağ-Kur girişimin 1993 olduğunu bildirip geride ki 9 yılımı silip attılar. Gelen
müfettişin raporuyla da maaşımı kestiler. Bana bu konuda yardımcı olursanız
sevinirim.
Mehmet YILDIRIM / Elazığ
Cevap: 9 yıllık sigortalılığınızı durduk yerde silmezler. Şayet silinen yıllara
ilişkin aylık primlerinizi düzgün şekilde ödemişseniz, sigortalılık sürenizi
silmeleri yasal değildir. Türkiye hukuk devletidir. Mahkemeye dava açar
hakkınızı fazlasıyla geri alırsınız. Ancak; sorunuzda belirttiğiniz gibi,
sigortalıkla ilgili belgelerinizde sahtecilik yapılmışsa, sigortalılığınızı
iptal ettikleri gibi ilgili memurlarla birlikte savcılığa suç duyurusunda bile
bulunabilirler.
Yaşınızı belirtmemişsiniz. Ancak, Bağ-Kurdan en erken kısmi yaşlılık aylığı ile
emekli olunur. Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için en az 5400 gün prim
ödemek ve 55 yaşını doldurmak gerekiyor(1998 de aranan şartlar) 1998 de
Bağ-Kurdan emekli olabilmeniz için en az 5400 gün prim ödemeniz ve 55 yaşınızı
doldurmuş olmanız şart. Bu şartları taşıyarak emekli olduğunuzu belgelerle ispat
edebiliyorsanız, İş Mahkemesine dava açarak, hakkınızı yargı yoluyla
alabilirsiniz.
2003 den önceki dönem için SSK emeklisinden destek primi istenemez
Soru: 1990 da SSK dan emekli oldum. 1995 yılında götüre usulünde bir işyeri
açtım ve 1999 yılında bıraktım. Emekli olduğum için, Bağ-Kurla hiçbir ilişkiye
girmedim. Tesadüfen internetten Bağ-Kura 30.000 YTL prim borcumun olduğumu
öğrendim. 1995 - 1999 arası Bağ-Kura destek primi ödemem gerekiyor muydu? Bu
kanun ne zaman çıktı? Ve şu anda ne yapmam gerek? Aydınlatırsanız minnettar
kalırım
Cemal Özdemir-Çivril/Denizli
Cevap: Emekli olan Bağ-Kur sigortalılarının faaliyetlerine devam etmeleri veya
daha sonra tekrar faaliyetlerine başlamaları halinde, emekli aylıklarının yüzde
10 oranında sosyal güvenlik destek primi ödemsi uygulaması 4447 sayılı yasa ile
8 Eylül 1999 tarihinden itibaren getirildi. Sizin gibi diğer sosyal güvenlik
kurumlarından emekli olanlara da 4956 sayılı yasa ile 2 Ağustos 2003 tarihinden
itibaren, Bağ-Kur un 12 nci gelir basamağının yüzde 10 u oranında her ay destek
primi ödeme zorunluluğu getirildi. SSK emeklilerine destek primi ödeme
zorunluluğu getirilen 2 Ağustos 2003 tarihinden önce işinizi terk ettiğinizden,
destek primi ödememeniz gerekir. Bağ-Kura durumu izah edip, destek priminin
kaldırılmasını talep edin kaldırmamaları halinde İş Mahkemesine dava açın. Yargı
yoluyla destek primi ödemekten kurtulursunuz.
Emekli aylığı alan yurtdışı borçlanması yapamaz
Soru: 1) 15.03.1954 doğumluyum. Sigorta
başlangıcım 01.12.1990 olup, bugüne kadar 6230 gün prim ödemişliğim var. 25 ay
askerlik borçlanması yaptım. Ne zaman kısmi emekli olabilirim? Bulgaristan da 15
sene çalışmışlığım var 5 senesini borçlanabilir miyim ?
2)Eşim Bulgaristan’ dan malulen emekli. Burada ise, çalışmışlığı yok ev hanımı
ve 5 yıldan beri Bağ-Kurdan isteğe bağlı sigortalı. Bulgaristan’da da 10 yıllık
çalışmışlığı var. Yurt dışı borçlanması yapabilir mi?
Osman Yılmaz
Cevap: 1) Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için aranan 15 yıl sigortalılık
süresi, 3600 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarını sizin gibi 24 Mayıs 2008 ile 23
Mayıs 2011 tarihleri arasında yerine getirenler, 58 yaşını doldurduğu tarihte
emekli olabiliyor. 58 yaşınızı dolduracağınız 15 Mart 2012 de emekli
olabilirsiniz. Bulgaristan’daki çalışma sürenizin istediğiniz kadarını
borçlanabilirsiniz. Ancak, borçlanma kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olacağınız
tarihi değiştirmez. Fakat; normal emekli olmanızı sağlar. Bulgaristan
çalışmanızın 7 yıl 5 ayını borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz
borçlanma süresi kadar geri giderek emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık
süresi, 5150 gün prim ödeme ve 47 yaş şartlarına tabi olursunuz. Borçlanma
bedelini ödediğiniz zaman normal emekli olursunuz.
2) Emekli aylığı alanlar yurtdışı çalışma ürelerini borçlanamazlar. Eşiniz,
Bulgaristan’dan malulen emekli olduğundan yut dışı çalışma süresini borçlanamaz.
Hatalıda ödettikleri bedeli geri alamazsınız, hiç değilse özür dilemişler
Soru: Yaklaşık 1,5 sene önce emeklilik durumumu öğrenmek için Bağ-Kur İl
Müdürlüğü’ne gittim. Askerlik süremi borçlanırsam 2007 Ağustos ayında
olabileceğim söylendi. Bunun üzerine askerlik süremi borçlandım ve 2,860.20 YTL
26.08.2007 tarihinde ödedim. Emeklilik işlemlerim sırasında askerlik
borçlanmasına gerek olmadığı ortaya çıktı. Hatta sen iki sene önce bile emekli
olabileceği emekli olabileceğimi belirttiler. Askerlik borçlanma bedelini borç
bularak yatırdığımı ve şimdi ne olacak dediğimde de; hata bizim personelde.
Bilgisayara bakarak konuşmuş. Arşivdeki dosyanıza bakılmamış ama bu durumda özür
dilemekten başka bir şey yapamayız dediler. Emekli oluyorum diye yine bir şey
diyemedim. Nitekim, ilk emekli maaşımı ve içeride birikmiş olan 945.00 YTL’ yi
aldım. Sorum şu; yatırmış olduğum askerlik borçlanma parasını ve 2 senelik
hakkımı geri alabilir miyim? Bunların üzerine sağlık karnelerimizin de emekli
karnesi olması için değişmesi gerektiğinden 19.10.2007 tarihinde karnelerimizi
değiştirmek için gittiğim de ise bana her ay 52.00 YTL olmak üzere 4 aylık
208.00 YTL sağlık pirim borcun var dediler. Bunu yatırmazsan sağlıktan
yararlanamazsın dediler. Ben bugüne kadar sağlıktan yararlanabiliyordum da,
şimdi emekli olunca mı yararlanamıyorum. Bu yazmış olduğum konularda beni
bilgilendirirseniz sevinirim.
A.B./Kastamonu
Cevap: Masanın öbür tarafındakilerin her hal ve şartta haklı, sizin gibi masanın
bu tarafında olanın her zaman haksız gören bir hukuk anlayışımız var. Bize göre
çok haklı olmanıza rağmen, haklılığınız zararınızı telafi edemiyor. Çünkü;
resmiyette kendi irade ve arzunuzla askerlik sürenizi borçlandığınız görünür.
Hem de iki yıl önce emekli olmayı hak ettiğiniz halde. Kimse iki yıl önce
emekliliği hak eden biri, kendisine hiçbir getirisi olmadığı halde neden
askerlik borçlanır diye sormaz. Sorsa da kimse dikkate almaz. (bu nasıl hukuk
düzeni ise?) Netice olarak ödediğiniz bedeli geri alamazsınız. İki yıl önce
emekli edilmedim diye hak aramanız da boşa kürek çekmek olur. Herhangi bir
sonuca ulaşamazsınız.
Sorunuzun diğer kısmına gelince; emekli olunan tarihe kadar 10 yıl sağlık
sigortası primi ödemeyenlerin, 10 yıllık süre tamamlanana kadar, emekli
aylığından her ay aylığının yüzde 10 kadar sağlık sigortası primi kesilir.
Sorunuzdan emekli olduğunuz tarih itibariyle 10 yıllık sağlık sigortası primi
ödemediğiniz, buna karşılık 10 yıldan eksik olan süreyi 10 yıla tamamlayana
kadar, her ay emekli aylığınızın yüzde 10 oranında kesilmesi gereken sağlık
sigortası priminin yanlışlık eseri kesilmediği, bu yanlışlığın fark edilmesi
üzerine de, ödenen 4 emekli aylığından kesilmesi gereken sağlık sigortası
priminin toplu olarak ödenmesinin istendiği anlaşılıyor. Şayet durumunuz
belirttiğimiz gibi, yani; aktif sigortalılık döneminiz de 10 yıl sağlık
sigortası primi ödememişseniz, maalesef borcu ödememe gibi bir şansınız yok.
Çünkü; ödemezseniz hem sağlık yardımı alamazsınız, hem de ödemediğiniz borç
tutarını emekli aylığından re’sen keserler. Ancak; aktif sigortalılık
döneminizde en az 10 yıl sağlık sigortası primi ödemişseniz, istenilen borcu
ödemenize gerek yoktur.
Askerlik borçlanması 1260 günün hesabında dikkate alınmaz
Soru: Babamın doğum tarihi 11 Ocak 1952’dir. Bağ-Kur’a giriş 10 Haziran 1981
olup, Bağ-Kur’a toplam 12 yıl 5 ay 13 gün, yani; 4483 gün prim ödemesi vardır.
Bağ-Kur’dan çıkışı 1994’dür. Tekrar sigortaya giriş tarihi 18 Ekim 2005 olup,
toplam 631 gün prim ödemesi bulunuyor. 1972 tarihinde askere gitmiş. 20 ay
askerlik yapmış. Babam askerlik süresini borçlanırsa, sigortadan emekli olabilir
mi? Sorduğum insanların bazıları sigortadan emekli olabilmek için sigortaya bir
fiil 1200 gün ödemek gerekir diyorlar. Askerlik borçlanması buna sayılmaz,
askerlik borçlanması sadece prim gün sayısını artırır diyorlar. Bir kısmı ise,
askerlik borçlanması da dahil toplam 1200 gün yeter diyorlar. Bu durumda babam
askerlik borçlanmasını yatırsa, sigortadan emekli olabilir mi? Veya babam nasıl
emekli olabilir? Bağ-Kur’dan emekli olmasıyla sigortadan emekli olması arasında
maaş farkı çok olur mu?
Ünal SARP / Balıkesir
Cevap: Primi ödenmiş son yedi senede fazla prim ödenen sosyal güvenlik
kurumundan emekli olunuyor. Babanızın SSK dan emekli olabilmesi için, Sigortalı
olduğu 18 Ekim 2005 tarihinden itibaren SSK ya en az 1260 gün prim ödemesi
gerekir. SSK ya 1260 gün prim ödediğinde, SSK şartlarıyla emekli olma hakkını
elde eder. Ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi 5075 gün prim ödeme
ve 46 yaş şartlarına tabi olarak istediği zaman emekli olabilir(ocak 2012
ayında). Askerlik borçlanmasıyla kazanılan günler, askerlik yapılan döneme
sayılmaktadır. Babanızın 600 gün olan askerlik borçlanması, 1260 günün hesabında
dikkate alınmaz. Bu açıdan borçlanmasına gerek yok. ,
SSK ile Bağ-Kur emekli aylığı farkından öte, Bağ-Kur emeklilik için en az 9000
gün prim ödemesi aradığı için, babanız Bağ-Kurdan emekli olmak için 3886 gün
daha prim ödeyerek prim ödemesini 9000 güne çıkartması gerekiyor. Buda ara
vermeden prim ödese bile, Nisan 2019 ayında emekli olabileceği anlamına geliyor.
Dolayısıyla SSK babanız için daha avantajı.
Emzirme yardımı 50 YTL
Soru:14 Eylül 2007 tarihinde doğum yaptım. Doğum öncesi 8 haftalık iznimi
kullanmadan 15 Ağustos 2007 tarihinde işten ayrıldım. O günden bu yana da
herhangi bir çalışmışlığım söz konusu olmamıştır. Eylül 2007 den beride
çalışmadığım için sigortasızım. Bu durumları göz önünde bulundurarak yasal
hakkım olan doğum paramı alabilir miyim? Alabilirsem ne gibi prosedürler
gerekmektedir? Beni bilgilendirirseniz sevinirim şimdiden teşekkürler iyi
çalışmalar
İrem YÜCEL-İstanbul
Cevap: İşten ayrılmamış olsaydınız, doğum tarihinizden önce 8 hafta, doğum
sonrasında 8 haftalık doğum izni süresince geçici iş göremezlik ödeneği
alabilirdiniz. Ancak işten ayrılmanız nedeniyle geçici iş görmezlik ödeneğini
almanız mümkün değil. Ancak; 50 YTL de emzirme ödeneği(süt parası) alma hakkınız
var. İsterseniz emzirme yardımı alabilirsiniz. Ayrıca doğum nedeniyle sağlık
yardımı da almış olmanız gerekir. Analık sigortasından başkacada yardım
yapılmadığından doğum nedeniyle alacağınız başka bir hak yok.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
