|
|
|
|
|
Yüksek kazanç, uzun süre prim ödeme emekli aylığını yükseltir |
|
04.07.2008 |
|
| ||
|
Yüksek kazanç, uzun süre prim ödeme emekli
aylığını yükseltir Ekrem Sarısu - 04 Temmuz 2008 Cuma - Posta Soru: 1968 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 1983 dür. Emeklilik için aranan 25 yıl süre ve 5150 prim gün sayısını doldurdum. Yaklaşık olarak 1992 senesinden 2007 senesinin sonuna kadar kadar sigorta primlerim tavandan ödendi. İşyerimden çıkarıldım. Emekliliğime yaş nedeniyle yaklaşık 7 sene var. Bundan sonraki primlerim asgari ücretten ödenirse emekliliğimde maaşım azalır mı, kaybım olur mu? Yoksa sigortalı olarak çalışmadan sürenin dolmasını mı beklemeliyim? Ali Can Cevap: Emekli aylığını belirleyen iki parametre var. Biri üstünden prim ödenen kazanç tutarı, diğeri de prim ödeme süresi. Her ay SSK ya bildirilen ve üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı yüksek olması halinde, emekli aylığı bağlanan ortalama kazanç tutarını yükseltildiğinden, emekli aylığı tutarı da yüksek oluyor. Örneğin; aylık bağlama oranı yüzde 65 olan biri ortalama kazanç tutarı 2.000 YTL ise, 1.300 YTL emekli aylığı(2.000 x % 65), ortalama kazancı 1000 YTL ise 650 YTL emekli aylığı(1.000 x % 65) bağlanır. Prim ödeme süresi de aylık bağlama oranını belirliyor. Dolayısıyla prim ödeme gün sayısı ne kadar fazla olursa, emekli aylığı bağlama oranı da o derece artar ve emekli aylığını yükseltir. Örneğin; ortalama kazanç tutarı 2000 YTL olan biri 9000 gün prim ödemişse, aylık bağlama oranı yüzde 65 olacağından 1.300 YTL emekli aylığı bağlanırken, aynı tutarda ortalama kazancı olan, ancak; 7200 gün prim ödeyen birinin aylık bağlama oranı 55 olacağından 1.100 YTL(2.000 x % 55) emekli aylığı bağlanacaktır. 15 yıl tavandan prim ödeyip, emekliliğe 3, 5 yıl kala asgari ücretten prim ödenmesi ortalama kazanç tutarını(üstünden emekli aylığı bağlanacak kazanç) düşürür. Diğer taraftan, 7 yıl prim ödememenizde aylık bağlama oranınızın en azından artmasına mani olur. Sonuç olarak, hiç prim ödemeden 7 yıl beklemek yerine, mümkün olduğu kadar yüksek tutarda kazanç bildirerek çalışmaya devam etmek en doğru olanı. Ev kadını olarak borçlanabilirsiniz Soru: 10 Nisan 1954 doğumluyum. 12 Nisan 1976 tarihinde SSK li bir işe girdim, 137 gün çalıştıktan sonra evlenerek Almanya' ya gittim. Almanya' da zaman zaman çalıştım fakat bunların toplamı emekliliğime yetmiyor. Almanya' daki primlerimi Türkiye' ye aktarma yapsam; yani hizmet birleştirmesi yapsam, geriye kalan primleri borç olarak ödemem mümkün müdür? Mümkünse ne zaman emekli olabilirim? Gülser Ülkü Cevap: 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle sizin gibi, 18 yıldan fazla süredir sigortalı olanlar, bu tarihte yürürlüğe konan ve emekliliği zorlaştıran 4447 sayılı yasaya tabi olmadan, eski hükümlere göre, 20 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödemesiyle emekli olabiliyor. Ayrıca, 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarıyla da kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabiliyorlar. En erken kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz. 137 gün SSK prim ödemenizi Almanya’daki çalışma sürelerinizle birlikte, 3600 güne tamamlayabiliyorsanız, yurtdışı çalışma sürelerinizi borçlanarak emekli olmanız mümkün. Şayet Almanya’daki çalışma sürelerinizle 3600 günü tamamlayamıyorsanız, yurtdışında bulunduğunuz süre zarfında, çalışmadığınız süreleri de, ev kadını olarak Bağ-Kura borçlanarak emekli olmanız mümkün. Ancak, Bağ-Kur kısmi yaşlılık aylığı için en az 15 tam yıl(5400 gün) prim ödemesi arar. Yurt dışı çalışma sürenizi SSK ve çalışmadığınız süreleri de ev kadını olarak Bağ-Kura borçlanarak, prim ödemenizi 5400 güne tamamlayıp kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz. Emeklilik için aranan süreleri yurtdışı çalışma ve ev kadınlığında geçen sürelerle tamamlayamıyorsanız, eksik günleri borçlanma yoluyla tamamlayamazsınız. Çünkü, yasalarımız eksik günlerin borçlanılarak tamamlanmasına izin vermiyor. Eksik günlerinizi SSK lı olarak çalışarak veya Bağ-Kura isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek tamamlayabilirisiniz. Sendikacılar dul kadının çeyiz yardımı almasına mani oldu Soru: SSK lı ölen eşinden dul maaşı alan kadın, evlenirse çeyiz yardımı alabilir mi? SSK ya başvurduk. Ama SSK dan evlenen dul eşe çeyiz yardımı yok. Sadece kızlara var diye cevap verdiler. Ama 5510 sayılı yasanın 37 nci maddesinde evlenen dul kadının çeyiz yardımı alacağına dair hüküm var. SSK niye kabul etmiyor? Yoksa ben mi yanlış biliyorum? Göksal Keçeci Cevap: Bugün uygulanan 506 sayılı yasa hükümlerine göre; ölen eşinden dolayı dul aylığı almaktayken evlenen kadına, evlenme yardımı( çeyiz yardımı) yapılmamaktadır. SSK’nın da belirttiği gibi, ana veya babasından dolayı yetim aylığı alan kız çocuğu evlenmesi halinde, evlenme yardımı alabilmektedir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 1 Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe girmesi gerekirken, bazı maddelerinin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesi üzerine, yasanın uygulamaya girmesi iki kez ertelenmiş ve iptal edilen maddelerin değiştirilmesi beklenirken, neredeyse tamamına yakın bölümü, 8 Mayıs 2008 tarihli Resmi gazetede yayımlanan 5754 sayılı yasa ile değiştirilmiştir. Yasanın çok az sayıda maddesi yürürlüğe girmesine karşın, tamamı 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe girecektir. Yasanın uygulamaya konulamadan ertelenen ilk halinde, belirttiğiniz gibi, kocasından dolayı dul aylığı almaktayken evlenen kadına, evlenme yardımı(çeyiz yardımı) ödenmesine ilişkin hüküm vardı. Ancak, yasada yapılacak değişikliklerin işçi kesiminin temsilcisi olan sendikalarla görüşülmesi sırasında, sendika yetkilileri dul kadınların evlenme yardımı almasına karşı çıkarak, yasayı değiştirttiler. 5754 sayılı yasanın 23 ncü maddesi ile 5510 sayılı yasanın 37 nci maddesinde yapılan değişiklikten sonra, maalesef dul kadınlar evlenme yardımı uygulamasının dışına çıkartıldılar. Sonuç olarak bugünkü yasaya göre de, 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan yeni yasaya göre de, evlenen dul kadın çeyiz yardımı alamaz. Evlenip işinden ayrılan kadın, kıdem tazminatı ve ödediği primlerin yarısını geri alabilir Soru: Nişanlım 2 yıldır özel bir firmada çalışıyor. Yeni sosyal güvenlik yasasında evlilik tazimatıyla ilgili değişikliği soracaktım. Nişanlımla Ağustos 2009 da evlendiğimizde, işten ayrıldığında evlilik nedeniyle, evlilik tazimatından yararlanabilecek mi? Ümit EREM Cevap: Evlilik tazminatı ile kıdem tazminatını kastediyor olmalısınız. Kıdem tazminatı İş Kanununun konusuna girdiğinden, yeni sosyal güvenlik yasasında kıdem tazminatıyla ilgili bir düzenleme yok. Kıdem tazminatı da henüz değiştirilmedi. Evleneceğiniz tarihe kadarda değiştirilmeyeceğini düşünüyoruz. Nişanlınız evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde, evlilik nedeniyle işinden ayrılması halinde kıdem tazminatını alır. Ayrıca, nişanlınız evlilik nedeniyle bir yıl içinde işinden ayrıldığında isterse, kendisi ve işverenin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına ödenmiş olduğu primlerinin yarısını “evlilik toptan ödemesi” adı altında geri alabilir. Ancak; bu durumda nişanlınız ileride tekrar SSK lı olarak çalışmaya başladığında, günlerini kazanabilmesi için evlilik toptan ödemesi adı altında aldığı primleri, kanuni faiziyle birlikte geri ödemesi gerekir. Aksi takdirde, yeni sigortalı gibi çalışmaya başlar eski günleri emekliliğinde dikkate alınmaz. 30 Nisanda sigortalı olanlar yeni yasaya tabi değil Soru: 22 yaşındayım. ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığım tarih 30 Nisan 2008 dir. Yeni kanuna göre mi? eski kanuna göre mi emekli olacağım? Bu soruya bir türlü cevap bulamadım. Herkes farklı bir şey söylüyor. Hangi kanuna göre emekli olacağımı belirtirseniz sevinirim. Ahmet Cevap: 30 Nisan 2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar, yeni yasa şartlarına tabi olarak emekli olacaklar. 30 Nisan 2008 tarihine(30 Nisan dâhil) kadar sigortalı olanlar ise, bugünkü yasa şartlarıyla emekli olacaklar. 30 Nisan 2008 de sigortalı olduğunuzdan bugünkü yasaya tabi olarak, 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarıyla emekli olacaksınız. Doğum Borçlanmasının detayları henüz belli olmadı Soru: 1964 doğumluyum. 11 Kasım 1981 de SSK lı olarak çalışmaya başladım. 1330 gün prim ödendikten sonra evlendim ve iki çocuk sahibi olduktan sonra isteğe bağlı prim ödedim. Şu an 3600 günüm mevcut. Yeni yasaya göre, iki çocuk için borçlanıp hemen emekli olabilir miyim? Borçlanma tutarı ne kadar olur? Melihat Türkyılmaz Cevap: Kadın sigortalıların doğum sonrası, doğum nedeniyle sigortalı olarak çalışmadığı sürenin 2 yılını, en fazla iki doğum ile sınırlı olarak borçlanabilme hakkı, 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek. Henüz, sigorta işlemleri yönetmenliği yayımlanmadığından, uygulamanın usul ve esasları belli değil. Geriye doğru uygulanıp uygulanmayacağı hususundaki belirsizlik de devam ediyor. Ancak bize göre, doğum borçlanmasının geriye yönelik uygulanması gerekir. Doğum sonralarındaki iki yıllık sürede, sigortalı olarak çalışmamışsanız, her iki doğum nedeniyle toplam 4 yıl borçlanma yapabilmeniz lazım. Yaş ve süre probleminiz olmadığından 4 yıllık borçlanmayla prim ödemenizi 5000 güne tamamlayabiliyorsanız, 1 Ekim 2008 den sonra borçlanma yaparak emekli olabilirsiniz. Babanız prim ödemesini 5000 güne çıkartması gerekiyor Soru: Babam hakkında soru soracaktım. Babam 17 Nisan 1959 doğumludur. Sigorta başlangıç tarihi Mart 1979 olup, Mart 1997 ayına kadar 2554 gün prim ödemesi var. 1 Ocak 2004 ile 31 Temmuz 2006 tarihleri arası isteğe bağlı sigortaya 780 gün prim ödedi. 2008 de isteğe bağlı sigorta primini düzenli olarak ödemektedir. Bunun yanı sıra 225 günde emekli sandığına ait günü vardır. Babam ne zaman emekli olur? Taylan Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle babanız gibi, 21.5 yıldan fazla 23 yıldan az süredir sigortalı olanlar, emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5000 gün prim ödeme ve 44 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Babanız; 1261 gün daha prim ödeyerek, 3739 gün olan prim ödemesini 5000 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir(ara vermeden prim öderse Ocak 2012 de) Emeklilik için 25 yıl prim 56 yaş gerek Soru: 1976 doğumluyum. 1996 Bağ-Kur girişim var. Halen sigortam devam ediyor. Askerlik yapamadım. Yüzde yirmi beş çürük raporum var. En erken ne zaman emekli olabilirim? SSK ya geçmemin bir faydası olabilir mi? Resul Cevap: 1 Haziran 2002 tarihi itibariyle 25 tam yıl prim ödeme süresini doldurmaya sizin gibi, 18.5 yıldan fazla 20 yıldan az süre kalanlar emekli olabilmek için; 25 tam yıl prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabi bulunuyor. 2021 yılına kadar aralıksız prim ödeyerek, prim ödemenizi 25 tam yıla çıkartmanız şartıyla, 56 yaşınızı dolduracağınız 2032 de emekli olabilirsiniz. İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
Ekrem Sarısu
Okunma: 3957 | |||
|
Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı
| ||||
