|
|
|
|
|
8 Mayıs 2008 den önce yurt dışı borçlanması yapan karlı |
|
10.07.2008 |
|
| ||
|
8 Mayıs 2008 den önce yurt dışı borçlanması
yapan karlı Ekrem Sarısu - 10 Temmuz 2008 Perşembe - Posta Soru: Dayım 30 Nisanda 5300 gün yurt dışı çalışma süresini borçlandı. Ama hala yatırmadı. Emekliliğine 2 yıl var. Emekliliği geldiğinde yine 3.5 ABD doları üzerinden mi? Yatıracak yoksa yeni çıkacak yasalar onu da etkileyecek mi? aldığı borçlanma kağıdının bir süresi var mı? Aydınlatırsanız çok sevinirim. Mehmet Yıldırım Cevap: Dayınız yurt dışı çalışma sürelerini 8 Mayıs 2008 tarihinden önce borçlandığı için, 5754 sayılı yasa ile yapılan ve bu tarihte yürürlüğe giren değişikliklere tabi olmayacak. Dayınızın tebliğ edilen yazıda görüldüğü gibi, günlüğü 3.5 ABD doları üstünden borçlandı. Yeni yasa ile borçlanma bedeli artırılmasına rağmen, dayınızın ödeyeceği borçlanma bedeli değişmeyecek. Ayrıca, hesaplanan borçlanma bedelini istediği zaman ödeyebilecek. Çünkü, değişiklikten önceki düzenlemede, borçlanma ABD doları üstünden yapılması ve ödemenin yapıldığı günkü kur dikkate alınmasından olsa gerek, yasada borçlanma bedelinin ödenmesi için belirlenmiş bir süre bulunmuyordu. Bu açıdan dayınızın borçlanma bedelini istediği zaman ödeyebilir(emekli olabilmesi için öncelikle borçlanma bedelinin ödenmesi gerektiğinden en geç emekliğini talep edeceği tarihten önce ödemesi gerek). Dayınız, 30 Nisan 2008 de borçlanma yapmakla akıllıca bir iş yapmış. Çünkü; borçlanmayı 8 Mayıs 2008 ve daha sonraki bir tarihte yapmış olsaydı, 30 Haziran 2008 e kadar günlüğü 6.49 YTL den, 1 Temmuz 2008 den itibaren de günlüğü 6.81 YTL den borçlanacaktı. Ayrıca, borçlanma bedelini en geç “üç ay” içinde ödemesi gerekecekti. Primin tamamlanmasına 3.5 yıl kala isteğe bağlıdan çıkmak gerekiyor Soru:1 Nisan 1975 doğumlum. 16 Eylül 1991 yılında işe başladım. Şu ana kadar 1774 gün prim ödemem var. Halen isteğe bağlı prim ödemeye devam ediyorum. 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren isteğe bağlılar Bağ-Kur’lu sayılarak, emeklilik primi 7200 güne çıkacak deniyor. Bu durumda eski emeklilik hakkıma(48 yaş 5525 gün prim) sahip olabilmem için, emeklilik günü yaklaşınca, isteğe bağlıyı kesip çalışmaya mı başlamam gerekecek? Eğer öyleyse isteğe bağlı ödemeyi ne zaman kesip, çalışmaya başlamam gerekir? 1260 gün primin bu konuyla bir ilgisi var mı? Zeliha Hırçın Cevap: Yeni sosyal güvenlik yasası ile, en radikal değişiklik isteğe bağlı sigortada yapıldı. İsteğe bağlı sigortada yapılan en önemli değişiklik, 1 Ekim 2008 den sonra isteğe bağlı prim ödemelerinin Bağ-Kur’da değerlenecek olması ve bu tarihten itibaren SSK ya isteğe bağlı prim ödenemeyecek olmasıdır. Son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunduğundan, 1 Ekim 2008 den itibaren isteğe bağlı sigortaya 1260 gün(3.5 yıl) ve daha fazla prim ödeyenler, Bağ-Kur şartlarıyla emekli olmak zorun kalabilirler. Bu duruma düşmemek için, emekli olunacak tarihten geriye doğru, primi ödenmiş son yedi yılda SSK ya en az 1260 gün(3.5 yıl) prim ödemek gerekiyor. Bunun içinde, emekli olmak için aranan prim ödeme gün sayısını doldurmaya 1260 gün(4.5 yıl) kala, isteğe bağlı sigortadan çıkıp, çalışarak SSK ya 1260 gün prim ödemek lazım. Örneğin; isteğe bağlı sigortaya prim ödeyen ve 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle toplam prim ödemesi 3000 gün olan ve emekli olmak için 5600 gün prim ödemesi gereken biri, 1 Ekimden 2008 den sonra, isteğe Bağlı sigortaya 1340 gün prim ödedikten sonra(1340 gün Bağ-Kura sayılacak), isteğe bağlı sigortasını sonlandıracak ve SSK lı olarak bir işe girerek, 1260 gün prim ödeyip SSK dan emekli olacaktır. Sorunuzda da belirttiğiniz gibi, emekli olarak için 5525 gün prim ödemeniz lazım. 1774 gün prim ödemeniz(Haziran 2006 ay sonu olarak değerlendirilmiştir), ara vermeden prim ödemeye devam ederseniz 1 Ekime kadar 1864 gün olur. Emeklilik için 3661 gün prim eksiğiniz kalır. 1 Ekim 2008 den sonra isteğe bağlı olarak(Bağ-Kura) 2400(80 ay) gün prim ödedikten sonra, isteğe bağlı sigortadan çıkıp SSK lı bir işe girerek 1261 gün prim ödemeniz halinde, SSK dan emekli olabilirsiniz. İşyerindeki değişikliği işçinin kabul etmesi lazım Soru:15 Şubat 1981 doğumluyum. İlk sigorta girişim 25 Mayıs 1998 den bugüne kadar aralıklarla toplam 1641 gün prim ödemem bulunmaktadır. İş yerimde şuan iş değişikliği söz konusu olmakta. Fakat kesin bir tarih bildirilmemekte olup, devam edip etmemem konusunda taraflarca anlaşmışta değiliz. İş yerim kuyumculuk sektöründen, gıda sektörüne geçiş yapmayı planlıyor. Tazminat, ya da kıdem tazminatı olarak ne gibi haklara sahibim? Ve bu rakamı nasıl netleşebilirim? Bu işyerimde 18 Ocak 2005 tarihinde sigortalandım. Ve halen devam etmekteyim. Resmiyette(bordo da) ücretim 630 YTL olarak görünmektedir. Ayrıca 11 Mayıs 2008 tarihinde de evlendim. Şuan 2 aylık evliyim. Geçiş yapılacak işe devam etsem, ya da etmesem de hak talep edebiliyor muyum? Güliz Demir Cevap: Kuyumculuk işinden gıda işine geçmek, “çalışma koşullarında esaslı değişikliktir”. İşveren iş değişikliğini yazılı olarak bildirmek zorunda. İşverenin yazısını aldıktan sonra 6 gün içinde yeni işi kabul edip, etmeme hakkınız var. İşi kabul etmemeniz halinde, işveren başka bir geçerli ve haklı nedene dayanmadan iş akdinizi fesh ederse, kıdem tazminatınızı ve ihbar tazminatınızı ödemek zorundadır. Ancak, kıdem tazminatı alarak işinizden ayrılmak istiyorsanız, nikâh tarihinden itibaren bir yıl içinde, kıdem tazminatınızı alarak evlilik nedeniyle işinizden ayrılabilirsiniz. Her yıl için en son aldığınız brüt ücret tutarı kadar kıdem tazminatı alabilirsiniz. Ayrıca kullanmadığının izin süreleriniz varsa, izin ücretini de alırsınız. Ayrıca isterseniz, adınıza malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına yatan primlerin yarısını da “evlilik toptan ödemesi” adı altında geri alabilirsiniz. Ancak, ileride tekrar çalışmaya başladığınızda, aldığınız primleri kanuni faiziyle birlikte geri ödemezseniz, çalışma süreleriniz, sigortalılık süresi olarak dikkate alınmaz. Yeni işinizde, ilk defa sigortalı gibi başlangıç yapmış olursunuz. Komşunuz dul aylığının yanında yetim aylığı da alabilir Soru: Komşum ölen eşinden dolayı emekli sandığından maaş almaktadır. Yeni yasa’ya göre, 1963 yılında ölen SSK lı babası üzerinden de maaş alabilir mi? Fatma/İzmir Cevap: Komşunuz(dul kadın) sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışmıyor, bu kuruluşlardan kendi çalışmasından dolayı gelir ve aylık almıyorsa; - Babası SSK emeklisiyken ölmüşse yetim aylığı bağlatabilir. - Babası çalışırken ölmüşse, babasının 5 yıl sigortalılık süresi ve 900 gün prim ödemesi varsa yetim aylığı bağlatabilir. Bağ-Kurdan emekliliği hak etmişsiniz Soru: 25 Aralık 1959 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 15 Ağustos 1978 olup, 1992’ye kadar 3600 gün prim ödemem var. 5 Mayıs 1992’den 2005’e kadar Bağ-Kur’lu oldum ve 4700 günde Bağ-Kura prim ödedim. Yeni yapılandırmaya göre, Bağ-Kur primlerimi ödedim. Son olarak 95 gün SSK’dan iş günüm var. Askerlik borçlanmamı ödemedim. Bağ-Kur’a prim ödeme günüm fazla olduğundan, 9000 iş gününe tabi olduğum söyleniyor. Bağ-Kur’lu iş günlerimi SSK’ya aktarıp emekli olabilir miyim? Bu durumda emekli olamazsam emeklilik için ne yapmalıyım? Musa SELİM Cevap: Primi ödenmiş son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunuyor. Son yedi yılda Bağ-Kur’a fazla prim ödemeniz olduğundan, bugün için SSK dan emekli olamazsınız. Emekli olmak için Bağ-Kur’da 25 yıl(9000 gün) prim ödeme ve 46 yaş şartlarına tabisiniz. 600 gün askerliğiniz varsa, verdiğiniz bilgilere göre, toplam prim ödemeniz 8995 gün. SSK ya 5 gün daha prim ödeyerek prim ödemenizi 9000 güne tamamlayıp, Bağ-Kurdan emekli olabilirsiniz. Ancak, SSK dan emekli olma gibi bir düşünceniz varsa, 1165 gün daha prim ödeyerek 95 gün olan prim ödemenizi 1260 güne çıkartacağınız tarihte de SSK dan emekli olabilirsiniz. Askerliğinizin 8 ayın borçlanıp hemen emekli olabilirsiniz Soru: 21 Ocak 1961 doğumluyum. 22 Mart 1984 tarihinde Bağ-Kur girişim var. 20 yıl 2 ay 9 gün hizmetim var ve toplam 7369 prim günüm var. 1 Mayıs 2004 tarihinde SSK girişim vardır. Askerliği yatırmadım. Ben ne zaman emekli olabilirim? Abdullah BALTACI Cevap: SSK lı olduğunuz 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren bilinçli olarak SSK ya 1260 gün prim ödeyerek, SSK şartlarıyla emekli olma hakkı elde etmişsiniz. SSK da emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de, 25 yıl sigortalılık sürenizi dolduracağınız 22 Mart 2009 tarihinde emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihiniz olan 22 Mart 1984 den önce yapmışsanız, 8 ayını borçlanmanız halinde hemen de emekli olabilirsiniz. Yurtdışı çalışmanızı borçlanmaya gerek yok Soru: 1961 doğumluyum. 5 Şubat 1977 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başladım. 2000 yılında Bağ-Kur sigortalısı oldum ve 6 yıl 5 ay prim yatırdım. Sonra emekli olabilmek için Bağ-Kur’dan SSK’ya geçip 2006’nın 11. ayından itibaren isteğe bağlı sigorta yatırmaya başladım. Şu anda toplam 4000 gün prim ödemem var. Ayrıca, benim yurtdışında 1470 gün sigortalı çalışmam var. Bunları geriye dönük yatırabilir miyim? Yatırırsam ne kadar zamanda emekli olabilirim? Ayrıca Bağ-Kur’dan SSK’ ya geçiş yapan bir kimse prim gününü doldurmuş olsa bile, 3,5 yıl prim yatırma şartı varmış. Doğru mu ve bu şart neden? İbrahim ÖZKIRMACI Cevap: Yurtdışı çalışma sürenizi borçlanmanıza gerek yok. Çünkü; SSK’dan emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5000 gün prim ödeme ve 44 yaş şartlarına tabisininiz. Son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunduğundan, SSK’dan bu şartlarla emekli olabilmeniz için, tekrar SSK lı olduğunuz Kasım 2006 ayından itibaren 1260 gün(3.5 yıl) prim ödemeniz gerekiyor. 1260 gün prim ödediğinizde prim ödeme şartını yerine getirmiş olacağınızdan, yurt dışı çalışma sürenizi borçlanmanıza gerek yok. 1260 ün prim ödemenizi dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.(ara vermeden prim öderseniz Haziran 2010 ayında) Prim ödemenizi 25 yıla çıkarttığınızda emekli olabilirsiniz Soru: 12 Kasım 1955 doğumluyum. 1977 - 1979 yılları arasında SSK’lı olarak çalıştım. SSK prim gün sayım 689 gündür. Askerlik borçlanmamı yapmadım. 1985 - 2002 yılları arasında Bağ-Kur’lu olarak çalıştım. Bağ-Kur üyesi olarak 10 aydır prim ödemekteyim. Ne şekilde ve nasıl emekli olabilirim? Abdullah ÇINAR/Diyarbakır Cevap: Çalışma sürelerinizi tarih yerine yıl olarak verdiğinizden emekli olacağınız tarihi yaklaşık olarak verebiliyoruz. Bağ-Kur’dan emekli olmak için; 25 tam yıl prim ödeme ve 48 yaş şartına tabisiniz. Yaş sorununuz olmadığından, toplam prim ödemenizi 25 tam yıla(9000 gün) çıkartacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Yetim aylığı alamazsınız ancak dul aylığınız kesilmez Soru: 10 Şubat 2008 tarihinde vefat eden babamın maaşını almak için SSK’ya müracaat ettim. Ancak, sigortalı olarak çalıştığım için bunun mümkün olmadığını söylediler. Eşim malulen Bağ-Kur’dan emekliydi, ölümünden sonra eşimden maaş bağlandı. Sorularım şunlar: 1) Şu an çalışıyorum ve babamın maaşını alamaz mıyım? 2) 11 Mart 1976 tarihinde sigorta başlangıcım var. Ara boşluğum çok ve 1996 yılının Eylül ayında işe tekrar girdim. Ama iş yeri bana farklı numara verdi. Bu numaraya bilfiil işlem devam etti. Ben ne zaman emekli olabilirim? 3) Emekli olana kadar eşim ve babamın maaşını alabilir miyim? Melek ÖZDOĞAN Cevap:1) SSK; sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışan veya bu kurumlardan kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan bekâr, evlense de boşanan veya dul kalan kız çocuklarına ana ve babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz. SSK’lı olarak çalıştığınız için babanızdan dolayı yetim aylığı alamazsınız. 2) 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle sizin gibi 18 yıldan fazla süredir sigortalı olanlar, emekli olmak için, eski yasa kapsamında 20 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödeme şartıyla emekli olabiliyor. Prim ödeme gün sayınızı 5000 güne tamamlayacağınız tarihte, yaş şartına tabi olmadan emekli olabilirsiniz. İşe başlarken sigorta sicil numaranızı işverene ermediğinizden, ilk defa sigortalı işe başlıyor gibi işlem yaparak yeni sicil numarası almışlar. Sicil numaralarınızın birleştirilmesi için SSK yazılı olarak başvurun. 3) Babanızdan dolayı yetim aylığı alamazsınız. Ancak eşinizden dolayı aldığınız dul aylığını emekli olduğunuzda da almaya devam edersiniz. Evlenmediğiniz sürece dul aylığınız kesilmez. İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
Ekrem Sarısu
Okunma: 785 | |||
|
Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı
| ||||
