|
Bağ-Kur’a kayıt olmayanların sigortası 1
Ekim 2008 den başlatılacak
Ekrem Sarısu - 20 Ekim 2008 Pazar - Posta
Soru:1 Şubat 1985 tarihinden itibaren SSK’lıyım. 1993 yılında 3 ortaklı bir
Limitet Şirket kurduk. Şirket kurulduğu sırada halen SSK’lığım devam etmekte
idi. Ancak, bugüne kadar geçen süreç içerisinde ara ara SSK’lılığımın sona
erdiği ve tekrar başladığı dönemler oldu. Bunlar genelde kısa süreler olmakla
birlikte, en sonuncusunda 31 Ekim 2006 ile 15 Ocak 2008 arasında oldukça uzun
bir süre SSK’lı değildim. Bu dönemin 25 Ocak 2007 – 16 Aralık 2007 tarihleri
arasında yurtdışı çalışması ile geçirdim. 15 Ocak 2008’den bu yana da SSK’lı
olarak çalışmaktayım. Aralık ayında öğrendiğim kadarı ile, şirket ortağı
olmamdan dolayı SSK’lılığımın sona erdiği dönemlerde öncelikle Bağ-Kur kaydımı
yaptırıp sonrasında da primlerimi ödemem gerekiyormuş.
Sonuç olarak; hala Bağ-Kur kaydımı yaptırmadım. Dolayısı ile de,
Bağ-Kur’a prim borcum yok. Ancak, emeklilik müracaatımı yaptığımda bu durumun
sorun yaratmasından endişe ediyorum. Bu durumda hemen Bağ-Kur’a kaydımı
yaptırıp, prim borçlarımı çıkartıp, aftan da yararlanarak bu konuyu çözmem
gerekir mi? Yoksa böyle bir girişimde bulunmama gerek yok mu? Bu konuda beni
aydınlatabilirseniz çok memnun olurum.
Atilla TANDIRCIOĞLU
Cevap: Normalde şirket ortağı olduğunuz tarihten itibaren Bağ-Kur sigortası
kapsamındasınız. Yasaya göre; şirket ortağı olduğunuz sürece SSK sigortalısı
olamazsınız. Olsanız bile fuzuli prim ödemiş olursunuz. Ancak, sizin gibi süresi
içinde Bağ-Kura kayıt ve tescilini yaptırmayanlar için zaman zaman yasal
düzenlemeler yapılıyor. Bu konuda yapılan en son düzenleme; 1 Ekim 2008
tarihinde yürürlüğe girecek. 1 Ekim 2008 e kadar Bağ-Kura kayıt ve tescilini
yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülükleri 1 Ekim 2008 tarihinden
itibaren başlatılacak. Dolayısıyla; Bağ-Kur’a kayıt ve tesciliniz yapılmamış ve
1 Ekim 2008’e kadarda yapılmazsa, bu tarihten önceki dönem için Bağ-Kur
sigortalısı olma zorunluluğunuz ortadan kalkar. Ancak; şirket hissenizi
devretmediğiniz takdirde, 1 Ekim 2008 den itibaren tekrar Bağ-Kur zorunluluğunuz
başlar. Emekli olurken sıkıntı yaşamamanız için; ya 1 Ekim 2008 den önce şirket
hissenizi devredeceksiniz. Ya da, 1 Ekim 2008’den emekli olacağınız tarihe kadar
ara vermeden SSK’ya prim ödeyeceksiniz.
Kızınız sağlık yardımını kendi sigortasından alması gerekiyor
Soru: Kızım 8 Ekim 1988 doğumlu ve öğrencidir. 23 Ağustos 2007 tarihinde
sigortalı
olarak işe başladı ve 11.07.2008 tarihinde istifa ederek işten ayrıldı. Yaklaşık
11 aylık
sigortalı olduğu sürede hiçbir şekilde SSK üzerinden sağlık hizmeti almadı.
Benim
üzerimden edindiği sağlık karnesini kullandı.(Kamuda Öğretim Üyesi olarak halen
emekli sandığına bağlı çalışıyorum)
1-Yeni yasaya göre kızım 1 Ekim 2008 ‘den itibaren benim üzerimden sağlık
hizmeti
alabilir mi?
2-Alması için istifa tarihi 29 Haziran 2008 olmalı(istifa tarihi 1 Ekim 2008
‘den
3 aydan fazla bir zaman önce olmalı) bilgisi doğru mu?
3-Sağlık hizmetini benim üzerimden alması için ne yapabilirim.
Ahmet GÜLER
Cevap: Kızınız sigortalı olduğu tarihten itibaren sağlık yardımını kendi
sigortasından alması gerekirdi. Sigortalı olduğu dönemde sizin üstünüzden sağlık
yardımı almışsa ileride tespit edilmesi halinde, sağlık harcamalarını kanuni
faiziyle birlikte sizden isterler. Kızınızın sigortalılığı sona erdikten sonra 6
ay süre ile kendi sigortasından sağlık yardımı alabilecek. Bu süre tamamlandığın
da yeni yasa yürürlüğe girmiş olacağından, genel sağlık sigortası kapsamında
prim ödeyerek sağlık yardımı alacak. Dolayısıyla, kızınız sağlık yardımını sizin
sigortanızdan alamaz. Ancak, kızınız yasal olmasa da sigortalı olduğu dönemde de
sağlık yardımını sizin üstünüzden almış ve almaya da devam ediyor. Bu şekilde 1
Ekim 2008 den sonra da devam edebilir. 25 yaşını aşmamak şartıyla yüksek
öğrenimini tamamlayana kadar sağlık yardımı almaya devam eder. Tabiî ki bir
inceleme ile kendi sigortasından sağlık yardımı alması gerektiği ortaya
çıkmadığı sürece.
Primleri alarak sistemden ayrılamazsınız
Soru:28 Eylül 1967 doğumluyum. SSK ya başlangıcım 18 Haziran 1982 dir. Ne zaman
emekli olabilirim? İlk işe girdiğim firmada 17 sene çalıştım. 2A ödenmesi
gereken sigorta pirimim 1A ödenmiş. Fakat bu gün bu şirket artık yok iflas etti
ne yapabilirim. Birde SSK’ ya ödenen primlerimin toplamı 56.000 YTL görünüyor.
Bu parayı almam ve sistemden ayrılmam mümkün mü?
Nejat Bilecen
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi, 18.5 yıldan fazla 20
yıldan az süredir sigortalı olanlar emekli olmak için; 25 yıl sigortalık süresi
5150 gün prim ödeme ve 47 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Prim ödemeniz yeterli
olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz bile, 47 yaşınız dolduracağınız 28
Eylül 2014 tarihinde emekli olabilirsiniz.
1982 de işe girdiğiniz ve 17 yıl çalıştığınız ve bugün iflas ettiğinden ortada
olmayan firmanın itibari hizmet alan işteki çalışmalarınızı normal çalışma gibi
bildirmesi üstüne yapılacak bir şey yok. Bu tür işlerin zamanında kontrol
edilmesi ve zamanında müdahale edilmesi gerekiyor. Mahkemeler bile 15, 20 yıl
sonraki iddiaları, iş hayatının doğal akışına aykırı buluyor.
Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılan ve malullük ve yaşlılık aylığı
bağlanmasına hak kazanamayan;
- Kadın 58, erkek sigortalılardan 60 yaşını dolduran sigortalıya,
- 50 yaşını dolduran ve erken yaşlanmış olduğu tespit edilen sigortalıya
kendisinin ve işvereninin ödediği malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primlerinin toplamı, yazılı talepleri üzerine “toplan ödeme” şeklinde geri
verilir.
Emekli olmak için yaş dışındaki şartları yerine getirdiğinizden, ödediğiniz
primleri alarak sistemden ayrılamazsınız.
Prim borcunuzu sildirip Bağ-Kur’u kapatmadığınız sürece sorun yaşarsınız
Soru: 2000 yılında Ltd şirket kurarak ortağı oldum. 15 Eylül 2002 de
sigortalı olarak işe girdim. Ve halen aynı işyerinde kesintisiz sigortalı olarak
çalışmaktayım. İşe girdiğim güne kadar tüm Bağ-Kur aidatlarımı ödedim. Şirket
ortaklığım 2004 yılına kadar devam etti. 2004 yılında şirketteki hissemi
devrettim. Ancak; resmi kayıtlarda hala daha devam ediyor.
Bağ-Kur borçlarımı geriye dönük olarak 4 Mart 2006 tarihte resmi gazete de
yayımlanarak yürürlüğe giren 5458 sayılı kanun değişikliği ve Ek 19. maddesine
göre 5 yıl ve daha fazla süreye ilişkin borçların ve sigortalılığımın
durdurulması ve prim borcumun silinmesi için dilekçe vereceğim. Ödenen SSK
primlerinde ve emeklilikte gün veya hak kaybım olur mu? İleride beni ne gibi
sorunlar bekliyor?
Mustafa Kemal Kabayel
Cevap: Bağ-Kura 5 yıl ve daha fazla süre prim borcu olanların,
borçlarının silinmesi için, bugün itibariyle yürürlükte iki yasa maddesi var.
Ancak gelin görün ki, sizin gibi 5 yıldan fazla prim borcu olduğundan Ek 19.
madde hükmüne göre, sigortasını durdurarak prim borcunu sildirmek isteyenlerin
talepleri karşılanmıyor. Sebep tamamen keyfi uygulama. Keyfi uygulama 8 Mayıs
2008 tarihli Resmi gazetede yayımlanan 5754 sayılı yasa ile 5510 sayılı yasaya
eklenen geçici 17 nci madde hükmünden kaynaklanıyor. Bu maddeye göre, Sosyal
Güvenlik Kurumu bir genel tebliğ çıkartacak ve Bağ-Kura 5 yıl ve daha fazla prim
borcu olanlara, 6 ay içinde prim borcunu ödemediği takdirde sigortalılıklarının
durdurulacağını duyuracak. 6 ay içinde borcunu ödemeyenlerin sigortalılığını
durdurarak prim borçlarını silecek. Silinen borca ilişkin olan süreler de
sigortalılık süresi olarak değerlendirilmeyecek. Yeni Yasa 8 Mayıs 2008 tarihili
resmi gazetede yayımlanmasına ve neredeyse tamamına yakın kısmı 1 Ekim 2008 de
yürürlüğe girecek olmasına karşın, bu madde genel hukuk kurallarına da aykırı
şekilde geriye yönelik 30 Nisan 2008 tarihinde yürürlüğe kondu. Ancak, Ek Madde
19 uncu madde hükmünü de 30 Nisan 2008 de, yani aynı tarihte yürürlükten
kaldırmadıklarından, ortaya prim borcu silinmesine ilişkin iki madde çıktı.
Ancak, gelin görün ki iki maddeye rağmen sigortalının talebi karşılanmıyor. İşi
yapılmıyor. Sizin pek çok sigortalı mağdur ediliyor. Ek 19 ncu maddeye göre;
sigortanızın durdurularak prim borcunuzun silinmesi için yazılı olarak talepte
bulunun. Reddederlerse, ya İş Mahkemesine dava açın. Ya da yayımlanacak tebliği
bekleyin ve tebliğinden 6 ay sonra idarenin borcunuzu silmesini bekleyin.
Prim borcunuzu Ek 19 ncu maddeye göre sildirip aynı tarih itibariyle, hissenizi
devredip Bağ-Kur sigortanızı kapatırsanız, SSK prim ödemeleriniz yönünden bir
sorun yaşamazsınız. Geçici 17 nci madde kapsamında Kurumun yayımlayacak tebliğe
göre sildirirseniz, 30 Nisan 2008 tarihine kadar prim borcunuz silineceğinden,
bu tarihten Bağ-Kur sigortanızı kapatacağınız tarihe kadar olan primleri
ödemeniz gerektiği gibi, bu dönem için SSK prim ödemeleriniz dikkate alınmaz.
Ancak, Bağ-Kur’la çakışan SSK prim ödemenizi, aynı dönem Bağ-Kur prim borcunuz
mahsup edilmesini talep edebilirisiniz. İleride sorun yaşamamanız için hissenizi
devrederek, Bağ-Kur sigortanızı kapatmanız gerekiyor.
5000 günle emekliliğiniz daha avantajlı
Soru: 12 Kasım 1958 Bulgaristan doğumlu bir bayanım. S.S.K.’ya ilk kaydım Ekim
1990 yılında başlamış olup, 1997 Haziran ayına kadar kesintili olarak 2062 gün
prim ödenmiştir. Mayıs 2006 ayından itibaren de isteğe bağlı olarak bu güne
kadar 750 gün prim ödedim. Toplam olarak 2812 gün primim birikmiştir.
Bulgaristan’ da ise 1989 yılına kadar 12 yıl çalışma sürem bulunuyor. Öğrenmek
istediğim; ne şekilde bir borçlanma daha avantajlı olur?
1)3600 güne tamamlayarak mı?(kısmi emeklilik için),
2)Veya prim ödemeyi 5000 gün üzerine çıkartarak mı?
Şerife P. / İstanbul
Cevap: 1) Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için 15 yıl sigortalılık
süresi, 3600 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. Bulgaristan
çalışmanızın 788 gününü borçlanarak, 2812 gün olan prim ödemenizi 3600 güne
tamamlamanız şartıyla 56 yaşınızı dolduracağınız 12 Kasım 2014 tarihinde kısmi
yaşlılık aylığı ile emekli olabilirisiniz.
2) Bulgaristan çalışmanızın 2188 gününü borçlanmanız halinde sigorta başlangıç
tarihiniz borçlandığınız süre kadar geri gider ve emekli olmak için; 20 yıl
sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödeme ve 41 yaş şartlarına tabi olursunuz.
Borçlanma bedelini ödediğinizde hemen emekli olabilirsiniz.
1400 gün fazla prim ödeyerek hemen emekli olmak ve 3600 günle emekli olunacak
tarihe kadar 6 yıl fazladan emekli aylığı almak daha avantajlı olsa gerek.
Bugün itibariyle emekliliği hak ediyorsunuz
Soru: 20 Temmuz 1962 doğumluyum. 20 Nisan 1982’de Bağ-Kur girişim var. 31 Aralık
2007 tarihinde Maliye’ye dilekçe verip esnaflığı bıraktım. Oda kaydımı ve sicil
kaydımı sildirdim. 31 Aralık 2007 tarihinden itibaren sağlık hizmetlerinden
yaralanamıyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Emekliliğime çok varsa oğlum
sigortalı, oğlumun sigortasından yararlanabilir miyiz?
Selami İNDERE/Ankara
Cevap: 1 Haziran 2002 tarihi itibariyle 25 tam yıl prim ödeme süresini
doldurmaya sizin
gibi 3.5 yıldan fazla 5 yıldan az süre kalanlar emekli olmak için 25 tam yıl
prim ödeme ve 46 yaş şartlarıyla emekli olabiliyor. Prim ödemeniz yeterli olup,
bugün itibariyle de 46 yaşınızı doldurduğunuzdan, Pazartesi mesai başladığında
emeklilik dilekçesini verebilirsiniz. Ağustos 2008 den itibaren de emekli
aylığınız bağlanır.
SSK yazı verirse tazminat alabilirsiniz
Soru: 1952 doğumluyum. 1990 yılında SSK girişim var. Şu ana kadar 3700
gün primim var. Halen çalışmaktayım. Kendi isteğimle işten ayrılsam, kıdem
tazminatı alma hakkım var mıdır? Eğer varsa hangi yasalar ve maddelerdir?
Salih İMAMOĞLU/Bursa
Cevap: Maalesef kendi isteğinizle işten ayrılmanız halinde kıdem
tazminatı alma hakkınız yok. Emekli olmak için süre, prim ödeme şartlarını
yerine getirip, emekli olmak için sadece aranan yaş haddinin dolmasını
bekleyenler, kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabiliyor(1475 sayılı İş
Kanunun Md.14) Bunun için, SSK’dan kıdem tazminatı alarak ayrılabilir diye bir
yazı alıp işverene ibraz etmek gerekiyor. Ancak SSK; sizin gibi, kısmi yaşlılık
aylığı için aranan şartlardan, 15 yıllık sigortalılık süresini ve 3600 gün prim
ödemesini dolduranlara bu yazıyı vermiyor. Yazı verilmemesi keyfi bir uygulama.
Söz konusu yasa maddesinde kısmi yaşlılık aylığı şartlarını yaş dışında yerine
getirenlerin, işinden ayrılırken kıdem tazminatı alamayacağına dair bir hüküm
yok. SSK ya yazılı olarak başvurup, tazminat alarak işinizden ayrılabileceğinize
dair yazı isteyin. Vermezlerse İş Mahkemesine dava açabilirsiniz.
Geçimini sağlanan ana ve baba sağlık yardımı alır
Soru: Özel bir şirkette sigortalı çalışıyorum. İşe başlayalı dört ay oldu. Anne
ve babam için sağlık karnesi çıkarttırmak istiyorum. Ancak, babam 1989 da
sigortalı olarak çalışmaya başlamış ve 1910 gün ödenmiş primi var. 1996'dan
itibaren sigortası ödenmemiş. Bu durum benim üzerimden babama sağlık karnesi
çıkarttırmamıza engel teşkil eder mi?
Pınar Topcu
Cevap: SSK ya 120 gün prim ödemesi olan sigortalının hak sahipleri sağlık
yardımı alabilirler. Ana ve babanın hak sahibi olabilmesi için geçiminin
sigortalı tarafından sağlanması gerekir. Anne ve babanızın geçimi tarafınızdan
sağlanıyorsa, sizin üstünüzden sağlık yardımı alabilirler.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz.
|
