|
Afta süre genelgeye göre bitti, kanuna göre
devam ediyor
Ekrem Sarısu - 29 Temmuz 2008 Salı - Posta
SSK ve Bağ-Kur prim borçlarına ödeme kolaylığı getiren yasa da başvuru süresi,
kurum genelgesine göre, 28 Temmuz 2008 Pazartesi mesai saati sonunda sona erdi.
Ancak, yasaya göre başvuru süresi devam ediyor. Aftan yararlanmada son gün 31
Temmuz 2008 dir.
Yasa ne diyor
Kamuoyunda Prim Affı olarak tanımlanan, aslında prim affıyla uzaktan yakından
ilgisi olmayan, ve prim borçlarının tahsiline bazı ödeme kolaylıkları getiren
düzenlemeler, 26 Mayıs 2008 tarih ve 26887 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
aynı tarihte yürürlüğe konan 5743 sayılı “ İş Kanunu Ve Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ” ile yapıldı. 5743 sayılı yasanın 26 ve 27
nci maddeleriyle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanununa eklenen Geçici 23 ve Geçici 24 ncü maddeleri ödeme kolaylığına ilişkin
düzenlemeleri içeriyor. 38 nci maddesi de yürürlük tarihini belirliyor.
Özetle ele alacak olursak Geçici 23 ncü madde ile 2006 yılında prim borçlarını
yapılandırarak taksite bağlatan, ancak taksitlerini süresi içinde
ödeyemeyenlerle ilgili. 2006 da prim borçlarını taksite bağlatıp taksitlerini
öngörülen süre içinde ödemediğinden dolayı yapılandırması bozulanlara,
ödemedikleri taksitleri mevzuatın emrettiği gecikme zammı ile birlikte 6 ay
içinde ödemeleri halinde, 2006 yılında yapılan taksitlendirmenin tekrar hayata
geçirilme hakkını veriyor. Ayrıca; bu borçlulardan isteyenlere, prim borçlarını
yeni yasa şartlarıyla da ödeme imkânı sunuluyor. 2006 yılında prim borcunu
taksite bağlayanlarla ilgili olan Geçici 23 ncü maddenin 1 nci fıkrasında
başvuru süresi ile ilgili olarak;
“…bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içinde Kuruma yazılı
olarak başvurmaları halinde, bozulmuş olan yeniden yapılandırma anlaşmaları,
5458 sayılı Kanuna göre yapılmış olan başvuru tarihi ve taksitlendirme süresi
dikkate alınmak suretiyle ihya edilir….”,
hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre; maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içinde
başvuru yapılabilecektir. Maddenin hangi tarihte yürürlüğe girdiğini tespit
edip, takip eden iki ay belirlediğimizde başvuru süresi ortaya çıkacaktır.
5763 sayılı yasanın yürürlük tarihini belirleyen 38 nci maddesi aynen;
“Bu Kanunun;
a) Çerçeve 2 nci maddesi ile değiştirilen 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin
altıncı fıkrası ile 20 nci maddesi 1/7/2008 tarihinde,
b) 5 inci maddesi 1/1/2009 tarihinde,
c) 15 inci maddesi yayımı tarihini izleyen ikinci ayın sonunda,
ç) 24 ve 25 inci maddeleri 1/10/2008 tarihinde,
d) Diğer maddeleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.”
hükmü yer almaktadır. 5763 sayılı yasanın Af düzenlemelerini içeren 26 ve 27 nci
nci maddeleri için 38 nci maddede, özel bir yürürlük tarihi belirlenmediğinden
(d) bendindeki hükmüne göre, yani 26 Mayıs 2008 tarihinde yürürlüğe girmektedir.
Geçici 23 maddenin 1 nolu bendi de yasanın yürürlüğe girdiği tarihi(26 Mayıs
2008 tarihini) takip eden iki ay içinde(Haziran ve Temmuz 2008 ayları) başvuru
yapılacağına dair amir hükmü yer aldığına göre, Af düzenlemelerinden yararlanmak
için Haziran ve Temmuz aylarında başvuru imlanı vardır. Sonuç olarak; başvuru
tarihinin son gün 31 Temmuz 2008 Perşembe günü mesai saati sonuna kadardır.
5763 sayılı yasanın 27 nci maddesiyle 5510 sayılı yasaya eklenen Geçici 24 ncü
maddesi de, SSK ve Bağ-Kura prim borcu olanlara, ödeme kolaylığı getirmektedir.
Ayrıca, 2006 yılında prim borcunu taksite bağlatan ve taksitlerini süresi içinde
ödeyenlere de, 2006 yılı yapılandırmasını bozarak, yeni yasa şartlarına göre
prim borcunu yeniden yapılandırma imkanı sunmaktadır. 24 ncü maddenin 1 nci
fıkrasında başvuru tarihini belirleyen;
“…bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içinde yazılı olarak
başvurulması kaydıyla, bu maddede belirtilen şartlarla peşin veya yirmidört aya
kadar eşit taksitler halinde ödenir…..”
23 ncü madde de olduğu gibi bu maddede, başvuru süresini yasanın yürürlüğe
girdiği tarihi takip eden iki ay olarak belirlemiştir. Yukarıda tam metnine yer
verdiğimiz yasanın 5763 sayılı yasanın 38 nci maddesinde 24 ncü maddesinin
yürürlük tarihi 26 Mayıs 2008 olarak belirlendiğinden, 26 Mayıs 2008 i takip
eden iki ay olan Haziran ve Temmuz 2008 aylarında af başvurusu yapılabilir. Ve
Aftan yararlanmada başvurunun son günü 31 Temmuz 2008 Perşembe günü mesai saati
sonudur.
Kurum Genelgesi ne diyor
5510 sayılı yasanın prim affına ilişkin olup 2006 yılında yapılandırılan ancak,
taksitlerin öngörülen sürelerde ödenmediğinden yapılandırılması bozulanların
aftan nasıl yararlanacağını düzenleyen 23 ncü ve maddenin (9) nci, 24 ncü
maddenin (12) nci fıkrasında;
“Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Sosyal Güvenlik
Kurumu yetkilidir."
Hükmü yer almaktadır. Bu fıkralar Prim affına ilişkin usul ve esasları
belirlemeye Sosyal Güvenlik Kurumuna yetki vermiş bulunmaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu da bu yetkiye dayanarak; 3 Haziran 2006, 2008/ 50 sayı
ve” Sosyal güvenlik alacaklarının, yeniden yapılandırma anlaşmalarının
ihyası/peşin veya taksitle ödenmesi” konulu genelgesi ile Af kanununun uygulama
usul ve esaslarını belirledi.
Toplumun af olarak nitelediği ve SSK ve Bağ-Kur prim borçlularının, bugüne kadar
çıkartılan emsal yasalara olmadığı kadar ilgi gösterdiği yasanın uygulama usul
ve esaslarını belirleyen Sosyal Güvenlik Kurumu Genelgesini maalesef yasa kadar
güzel ve başarılı değil. Ayrıca; yasayla çelişen ve yasayla ters düşen hükümler
yer almaktadır.
Genelgedeki 28 Temmuz 2008 yorumu doğrumu?
Kurum genelgesinde aftan yararlanmada son gün 28 Temmuz 2008 tarihi olarak
belirlenmiş. Oysa yukarıda yer verilen yasa maddelerinde, başvurunun kanunun
yürürlüğe girdiği tariki takip eden iki ay içinde yapılabileceği hüküm altına
alınmıştır. Kurum sanki yasada kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60
gün içinde başvuru yapılacağına dair hükmü varmış gibi son günü 28 Temmuz 2008
olarak belirlenmiştir. Kurum yürürlük tarihini belirlerken; “takip eden iki ay”
ı, “takip eden 60 gün” olarak dikkate almakta ve başvuru süresinin son gününü 28
Temmuz 2008 olarak belirlemektedir. Oysa biran için; kanun koyucunun takip eden
iki aydan 60 günü kastettiğini varsaysak bile başvuru süresi 28 Temmuz 2008
olmaz, 25 Temmuz 2008 Cuma günü mesai saati sonu olur.
Sonuç olarak, kurumun yasanın önüne geçerek genelgeyle yasanın emrettiği başvuru
süresini kendi yorumuna göre değiştirmesi kabul edilebilir bir durum değildir.
Kanun koyucu kurumun yorumladığı şekilde bir süre koymak istese, başvuru
süresini ay değil gün olarak belirlerdi. Örneğin, Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren 50 gün, 60 gün, 70 gün gibi.
Oysa kanun koyucu başvuru süresini ay olarak belirlemiş Ve kanunun yürürlüğe
girdiği tarihi takip eden iki ay içinde başvuru yapanların yasadan
yararlanmasını öngörmüştür.
Ayrıca, yasada net ve açık bir hüküm olmadığı durumlar da, yasanın birey lehine
uygulanması genel hukuk kuralıdır. Yasada net olarak bir tarih
belirlenmediğinden, son başvuru tarihinin 31 Temmuz 2008 olarak tespit edilmesi
hem genel hukuk kurallarına hem de yasa uygulama tekniğine daha uygun olacaktır.
31 Temmuz 2008’a kadar başvurup mahkemeye gidilirse ne olur?
Yasadan aftan yararlanmada başvurunun son günü 31 Temmuz 2008 olduğu sonucu
çıkmasına karşın, genelgede başvuru süresini 28 Temmuz 2008 olarak uygulamıştır.
Son yılların en güzel yasasından yararlanmak için insanlar günlerce kuyruğu
girmesine rağmen, bazıları daireye bile girememiş, dolayısıyla yasadan
yararlanamamıştır.
Yasadan yararlanamayanlar 31 Temmuz 2008 mesai saati sonuna kadar yazılı olarak
aftan yararlanmak için başvuruda bulunup, başvuruları da reddedilmesi halinde İş
Mahkemesine dava açarsa ne olacaktır. Mahkemelerde binlerce yeni dav ortaya
çıkacaktır. Benzer olaylara yargının bugüne kadar olan yaklaşımına baktığımız
zaman, dava açanların davayı kazanacağının altını çizmek medyumluk olmaz.
Acilen yapılması gereken
Dünyanın hiçbir yerinde, kamuya para yatırana eziyet edilmez. Başka bir ifadeyle
kamuya işkenceyle para yatırılmaz. Böyle bir para yatırmaya izin verilmez. Para
ödeyenler, süre bitti diye geri çevrilmez. Kurum 2008/50 sayılı genelgesine iki
satırlık ek bir genelge yayımlayarak, başvuru süresinin 31 Temmuz 2008 olduğunu
açıklamalı ve yasadan yararlanamayanların hiç değilse 31 Temmuz 2008 Perşembe
günü akşamına kadar yasadan yararlanmalarına olanak sağlamalıdır.
Esnafın sesine kulak verilmeli
Aftan yararlanma süresi 28 Temmuz 2008 olsa da, 31 Temmuz 2008 de olsa da
yetersiz. Mutlak uzatılması gerekiyor. Prim borcunu ödemek isteyen kesim sürenin
uzatılmasını istiyor. Ve yasanın zamanlamasında hata olduğunu söylüyor. Türkiye
Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu(TESK) başkanı Bendevi Palandöken yakın
arkadaşım. Her gün sabahın erken saatlerinde yaklaşık 1.5 saate yakın birlikte
yürüyüş ve sabah sporu yaparız. Neşe dolu bir insandır. Esnafın, sanatkârın
derdini kendisine dert edinmiş bir insandır. Uzun yıllardan beri bu işin içinde
olmasının birikimi ile, başkanı olduğu kesimin iyi ve kötü taraflarını bıkmadan
uzanmadan anlatır durur yürüyüş sırasında. Genelde pozitif ve olayların hep iyi
tarafını görmeye çalışan moralini hep yüksek tutma özelliklerine sahip biridir.
Ancak son günlerde moral bozukluğunu gizleyemiyor. Esnafın, sanatkârın siftah
yapmadan dükkân kapattığını ve sıkıntılarının giderek arttığını ve kapanan
işyerlerini anlatıyor. Son günlerde konuştuğumuz konuların başında Af Kanunu yer
alıyor. Esnaf ve sanatkârın büyük bir bölümünün prim borcu olduğunu ve
üyelerinin yasayı çok beğendiğini ve yasadan yararlanarak prim borçlarını ödemek
istediklerini ancak, başvuru süresinin yetersiz olduğunu, sürenin mutlak
uzatılması gerektiğinin altını çiziyor. Ayrıca, esnafın, sanatkârın eline Eylül
ve Ekim aylarında para geçtiğini, çiftçi ve ziraatçının ürününü bu aylarda hasat
ederek sattığı, turizmcinin bu aylarda para kazandığı, Almanya’dan gelen
işçiler, düğün mevsimi vb. nedenlerle olduğunu esnafın, sanatkârın eylül, Ekim
aylarında paralandığından Afta sürenin hiç değilse Ekim ayı sonuna kadar
uzatılması halinde, üyelerinin tamamının prim borcunu ödeyeceğini ifade ediyor.
Milyonlarca esnaf ve sanatkârın arzu ve isteğini dikkate almak ve süreyi
uzatmak, prim borçlarının devlet kasasına girmesi anlamına geliyor. Aklın yolu
bir, süreyi uzatılmasında kamu yararı var. Gerekiyorsa yasadan kademeli
yararlanılması yönünde düzenleme yapılır. Örneğin: mevcut halinde yasadaki iki
aylık başvuru süresi içinde peşin ödeme usulünü tercih edenlerin, gecikme zammı
ve gecikme zammının yüzde 85 siliniyor. Ağustos ayında başvuranın yüzde 82 si,
Eylülde başvuranın yüzde 80 i, Ekimde Başvuranın yüzde 77 si, Kasımda başvuranın
yüzde 73 i Aralık ayında başvuranın yüzde 70’i silinir. Ve geç başvuru yapan
daha az avantaj sağlar. Bu mali gücü olanların gecikmeden borçlarını ödemesine
yol açarken, mali durumu iyi olmayanların geç olsa da yasadan daha az avantajla
yararlanmasına imkân sağlamış olur.
SORU VE CEVAPLAR
Prim borcunu ödeyip emekli olabileceklere banka kredisi var
Soru: Bağ-Kura prim borcum var. Af Kanunundan yararlanarak ödemek istiyorum.
Ancak, bir lira dahi ödeme yapacak dudumum yok. Bankaların kredi verdiğini
duydum bu doğru mu? Bankalardan kredi alarak borcumu ödeyebilir miyim?
Ahmet-İstanbul
Cevap: Geçtiğimiz hafta Sosyal Güvenlik Kurumu ile, Halk Bankası arasında
imzalanan protokol gereğince Bağ-Kur ve Tarım Bağ-Kur sigortalılarına emeklilik
kredisi verilmesi hususunda anlaşmaya varıldı. Halk Bankası prim borcunun
ödenmesi için emeklilik maaşını rehin alarak kredi veriyor. Bu krediyi prim
borcunu ödediği zaman emekli olacaklar alabiliyor. Kredi direkt sosyal güvenlik
kurumuna ödeniyor. Emekli aylığı bağlandığında; kredi borcuna mahsup etmek için
aylığının 2/3 nü Halk Bankası alacak, 1/3 nüde sigortalı alacak. Bu büyük bir
fırsat çünkü prim borcundan dolayı, sağlık yardımı alamayan, emekli olmayan ve
üstüne üstlük her ay tahakkuk eden prim nedeniyle borcu sürekli artan sigortalı,
hem sağlık yardımına, hem emekli aylığına kavuşacak, hem de toplu borçtan ve her
ay tahakkuk eden prim borcundan kurtulacak.
Şayet prim borcunuzu ödediğiniz zaman emekli olabiliyorsanız, Halk Bankasından
kredi alarak Af kapsamında borcunuzu ödeyip emekli olabilirsiniz.
İsteğe bağlı sigortalıya yazık oldu
Soru: 10 yıldan beri İsteğe Bağlı sigortaya prim ödüyorum. Ancak, mali durumun
nedeniyle 13 aydır prim ödeyemedim. Af Kanununda isteğe bağlı sigortalılarında
aftan yararlanacağını yazdığını biliyorum Ancak, af başvurusu için gittiğinde,
dosyamın kapadığını ve aftan yararlanamayacağımı bildirdiler. Bu nasıl için 15,
20 yıl prim ödemeyen, aftan yararlanarak, emekli oluyor. Ben 13 ay prim ödemedim
diye dosyam kapanıyor ve aftan yararlanamıyorum. Memurların bu işlemi doğru mu?
Aftan yararlanırsam prim borcumu ödeyip emekli olacağım. Aftan yaralanmak için
ne yapmalıyım? Nerelere başvurmamı önerirsiniz?
Aysel
Cevap: İsteğe bağlı sigorta art artına üç ay prim ödemediği zaman sigorta
kapatılmaktadır. Bu Af yasasından değil, 506 sayılı yasadan kaynaklanmaktadır.
Ancak, istenseydi af kanununa bir madde eklenerek bu durum düzeltilebilirdi.
Kesinlikle haklısınız. Bir tarafta 20 yıl prim ödemeyen aftan yararlanıp emekli
olurken, diğer tarafta sizin gibi, 3, 5 ay prim ödeyemeyen aftan yararlanamıyor.
Bu haksız ve adil olmayan bir uygulama. Ancak; burada memurlar haklı ve yapacağı
bir şey yok. Onlar sadece yasayı uygulamakla yükümlü. Yasayı çıkartan
siyasilere, bürokratlara, basın mensuplarına, TBMM si başkanlığına,
Cumhurbaşkanlığına yazılı olarak başvurup şikâyetlerinizi duyurun. Kamuoyu
oluşturulabilirse tek maddelik bir yasa düzenlemesiyle bu durum düzeltilir.
Gerçekten isteğe bağlı sigortalılara yazık oldu.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz.
|
