Kadına KEY haksızlığı

03.08.2008

Arşiv Arama

Önceki Sayfa

Kadına KEY haksızlığı

Ekrem Sarısu - 03 Ağustos 2008 Pazar - Posta

Hafta başından beri Ülke, Konut Edindirme Yardımı ödemeleri(KEY) ile çalkalanıyor. Uygulamasına 21 yıl 6 ay 27 gün önce başlanan ve uygulaması 12 yıl 6 ay 27 gün önce durdurulan KEY uygulamasının, ödemeleri de, bugüne kadar eşi benzeri görülmemiş şekilde ses getirdi. Tabi getirdiği ses hiç de hoş olmayan kimsenin duymak istemediği bir ses.

KEY ödemeleri tam bir hayal kırıklığıyla başladı. İnanılmayacak derecede karışık, karmaşık, yanlışlık ve sayılamayacak kadar sıkıntılar daha ilk günden itibaren ortaya çıktı. KEY ödemelerindeki yanlışlıkları, eksiklikleri, karışıklıkları gören en sade vatandaş bile, kamuda yürütülen işler hakkında güven buhranına girdi. Pek çok haksız, pek çok yanlış işlemden milyonlarca insan mağdur oldu. Ancak bunların içinde kadınlara çok büyük haksızlık yapıldı. Kadınlar yapılan haksızlığa geçmeden önce KEY in ne olup olmadığına kısaca göz atmakta yarar var.

KEY nedir Ne değildir?

1986 yılın da iktidar olan siyasi otorite, herkesi konut sahibi yapma iddiası ile ortaya çıktı. Memur, işçi, memur emeklisi, işçi emeklilerine 180 ay(15 yıl) Konut Edindirme yardımı yapılacağını açıkladı.Ve hazırlanan yasa tasarısı TBMM’nin 11 Kasım 1986 tarihli oturumunda kabul edilerek yasalaştı. 22 Kasım 1987 tarihli Resmi gazetede yayımlanan 3320 sayılı “Konut Edindirme Kanunu” ile 1 Ocak 1987 tarihinden itibaren uygulamaya kondu. Her ne kadar 180 ay yapılacağı yasa ile belirlenmişse de, maalesef Konut Edindirme Yardımı 108 ayla(9 yıl) sınırlı kaldı.

Konut Edindirme Yardımı yapılanlar

-Devlet Memurları Kanununa tabi olan memurlara

-Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa tabi olan askeri personele(subay,astsubaya),

-Yüksek öğretim Personel Kanununa tabi memur ve öğretim üyelerine,

-Hâkimler ve Savcılar Kanununa tabi yargı mensuplarına,

-Kanunla veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan kamu kuruluşlarında çalışanlara

- T.C. Emekli Sandığından emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylığı almakta olanlar,

- 10 veya 10'dan fazla işçi çalıştıran işyerlerinde çalışan işçiler,

-Sosyal Sigortalar Kurumundan emekli ve malul aylığı alanlar(işçi emeklileri),

-Özel vakıf emekli sandıklarına tabi olarak çalışanlara(banka, sigorta, borsa vb. özel emekli sandıklarına tabi olanlar)

-991 sayılı Kanunla SSK ya devredilen sandıklardan mevzuatlarına göre yaşlılık ve malullük aylığı bağlanmış olanlara,

konut sahibi yapma amacı ile, 1 Ocak 1987 den itibaren KEY yapılmaya başlamış 108 ay(9 yıl) sonra, 31.12.1995 tarihine sonlandırılmıştır.

Konut Edindirme Yardımı yapılmayanlar

- Konutu olan emeklilere,

- izmet tahsisli konur Hizmet tahsisli konutlar dışında, her ne şekiHizmet tahsisli konutlar hariç, lojmanda oturan memurlara ve işverence konut tahsis edilen işçilere(lojmanda veya konutta oturdukları sürece),

- Yurtdışı kadrolarına sürekli görevle atananlara(bu görevde bulundukları sürece),

- Sözleşmeli Personele(isteğiyle KEY tutarını kendi ödeyenler hariç),

- 10 dan az çalışanı olan işyerlerinde çalışanlara.(10 dan az çalışanı olmasına karşın işveren kemdi isteği ile ödedikleri hariç)

Konut Edindirme Yardımının tutarı

Eski para birimimize göre 3.500 lira ile başlayan KEY ödemeleri, Bakanlar Kurulunca uygulamanın başlangıcından itibaren tabloda görüldüğü gibi, her 6 ayda artırılmasına karşın, son 60 ayda(5 yıl) hiç artış yapmadan 80.000 lira ile tamamlandı. Toplam 108 ay da yapılan toplam yardım tutarı 6.16 YTL dir.

1 Ocak1987-31 Aralık 1995 KEY’ler,

Kadına KEY Haksızlığı nedir?

KEY ödemelerinin başlamasıyla kadınlara ciddi haksızlık yapıldığı da ortaya çıkmaya başladı. Bu haksızlıkları şu başlıklar altında özetleyebiliriz.

Evli Kadına KEY ödemedi

KEY ödemelerinin yapıldığı 1987-1995 yılları arasında yürürlükte olan eski Medeni Kanunumuza göre aile reisi erkekti. KEY ödemesi başladığı 1 Ocak 1987 de evli olan eşlerin her ikisi de KEY ödemesine müstahaksa, 3320 sayılı yasanın 1 nci maddesine göre, KEY sadece aile reisi olan eşe, yani erkeğe yapıldı. Diğer eşe yani kadına konut edindirme yardımı yapılmadı. Bundan dolayı bugün evli kadın KEY alamıyor. Bugünkü medeni kanunumuza göre erkek aile reisi değil. Ve evlilikte mal birliği esası caridir. Evlilik döneminde kazanılmış mallara kadın ve erkek eşit oranda ortaktır. Bu açıdan erkek aldığı KEY in yarısını eşine vermeli. Yoksa evli kadına bu yönünle haksızlık olur.

KEY sürecinde evlenen kadınların durumu

KEY uygulandığı 1987 ile 1995 yılları arasında KEY yardımı alan bir kadın ve erkeğin evlenmesi durumunda, aile reisi olan eşe yani erkeğe yardıma devam olundu. Evlendiği tarihten itibaren kadına yapılan KEY durduruldu. Her iki eş adına yapılan yardım birleştirildi. Bu kadının hesabında biriken KEY ödemeleri aile reisi olan kocanın hesabına aktarıldığı anlamına geliyor. Evlendikten sonra zaten KEY ödenmediğinden, evlenene kadar hesabında biriken KEY’ ide kocasının hesabına devredildiğinden, bugün kadın evlenmeden önceki KEY’ lerini dahi alamıyor. Buda kadınlara yapılan bir haksızlık. Evlilik birliği devam ediyorsa, kocanın aldığı KEY’ den eşine pay vermesi hem bugünkü medeni kanunun, hem de adalet duygularına uygun olacaktır.

Kocanın KEY şartlarını kaybetmesi durumu

Aile reisinin hak sahibi olmaktan çıkması halinde ise, takip eden aybaşından itibaren kadına KEY ödemesi yapıldı. Örneğin 10 ve daha fazla işçi çalıştıran özel sektöre ait bir işyerinde çalışan Ahmet bey, işinden ayrıldığında, KEY şartını kaybettiğinden, işinden ayrıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren memur olup evli olduğundan KEY yardımı yapılmayan( veya evlenmesi nedeniyle durdurulan) eşi Fatma hanıma KEY yapılmaya başladı.

Kocanın KEY şartlarını tekrar kazanması hali

Konut Edindirme Şartını kaybettiğinden(örneğin işinden ayrıldığından) yardımı durdurulan ve memur olan eşinde yardım yapılan erkeğin, tekrar Konut edindirme şartını kazanması halinde, eşe yapılan yardım durduruldu. Durdurma tarihini takip eden aybaşından itibaren aile aile reisi olan erkek adına yardım ödenmeye başladı. Kadın adına yapılan yardım erkeğin KEY hesabı ile birleştirildi. Sonuçta bu durumda da kadın bugün KEY ödemesinden yararlanamıyor. Dolayısıyla bu seçenekte de kadına haksızlık var.

Boşanan kadınlar KEY mağduru

İster KEY başladığında evli olsun, isterse KEY uygulandığı 1987 ile 1995 yılları arasında evlensin, evli olması nedeniyle, kadına yardım yapılmadı. KEY aile reisine yani erkek adına yatırıldı. Evli kadına hak sahibi olsa da, KEY ödemesi yapılmadı. 1987 ile 1995 yılları arasında evli olduğundan dolayı KEY ödemesi yapılmayan veya evlendiğinde hesabındaki KEY ler aile reisi olarak eşinin hesabı ile birleştirilen kadının, 1995 den bu güne kadar boşanmış olması durumunda, Bugün KEY ödemesi eşine yani eski kocasına yapılacak. Boşanan kadına KEY ödemesi yapılmayacaktır. Bu boşanan kadına büyük haksızlık.

Örneğin, KEY uygulandığı 1987-1995 arasında hak sahibi olduğundan dolayı, Konut Edindirme Yardımı alanların evlenen ve evlenme tarihi itibariyle KEY durdurulan Fatma hanımın hesabında biriken KEY ler, aile reisi olarak evlendiği Ahmet beyin KEY hesabı ile birleştirildi. Başka bir ifadeyle Ahmet beyin hesabına nakledildi. 1995 den sonra Fatma hanım ve Ahmet beyin boşandığını varsayarsak, Fatma hanım bugün KEY alamıyor. Evlilik nedeniyle, evelendiği tarihten itibaren KEY ı durdurulan Fatma hanım, evlendiği tarihe kadar hesabına biriken KEY lerden de olmuş durumda. İşte bu noktada boşanan kadına ciddi haksızlık yapılıyor. Evlilik birliği devam eden kadın KEY alamazsa da hiç değilse eşi alacağından, dolaylıda olda KEY den bir miktar yararlanacağı düşünülebilir. Ancak, boşanan kadının dolaylı yararlanması da mümkün olmadığından, KEY de büyük haksızlığa uğradığına hiç şüphe yok.

Uygulama daha ilginç sonuçlara da yol açıyor. Konut Edindirme Yardımı, kocasının hesabına nakledilen kadının boşanmasından sonra eski eşi tekrar evlenmiş ve daha sonra ölmüşse, boşanan kadının KEY’ lerini, beklide yuvasını yıkan ölen eski eşinin yeni karısı alacak.

Kadının uğradığı haksızlığı giderecek girişim boşa çıktı

Boşanan kadına KEY ödemesi yapılmaması haksızlığına dayanamayan İzmir Milletvekili Dr. Canan Arıtman TBMM’ye bir önerge vererek KEY’ in hak sahiplerine iadesinde, evlilik birlikteliğinde eşlere eşit olarak, boşanma halinde de boşanma tarihleri göz önünde bulundurularak, evlilik birlikteliğinin devam ettiği süre değerlendirilip, orantı kurularak eşlere iade edilmesini istedi. Önerge, iktidar partisi milletvekillerince reddedilerek boşanan kadınlara, KEY haksızlığı reva görüldü.

Ancak, madalyonun bir başka yüzü de ortaya yeni yeni çıkıyor. Tamam boşanan kadın KEY alamıyor. Ancak, gerçekten KEY lerini eski eşi alabiliyor mu?

KEY de yeni bir sorun: evlenen kadının KEY i!!

Konut edindirme yardımının yapıldığı 1987 ile 1995 tarihleri arasında her ikisi de hak sahibi olan kişinin evlenmesi halinde, erkeğe yapılan KEY yardımına devam edildi. Kadına yapılan KEY evlendiği tarih itibariyle durduruldu ve hesabında biriken KEY’ ler de aile reisi sıfatıyla evlendiği erkeğin hesabına devredildi. Daha sonra kadın boşandı. Bu gün kadına yasa gereği KEY ödemesi yapılmıyor. Ancak; kadının eski kocası, kadının hesabında biriken ve evlendiği tarih itibariyle kendi hesabıyla birleştirilen eski eşine ait KEY’leri alabiliyor mu? Uygulamaya göre alamıyor. Oysa kadının hesabında biriken KEY’ lerin ya kadına ya da erkeğe ödenmesi gerekir. Bir örnek verirsen konu daha iyi anlaşılacaktır.

Örneğin; 1 Ocak 1987 tarihinden beri KEY dan yararlanmakta olan memur Fatma hanım ve memur Ahmet beyin 30 Kasım 1995 de evlendiğini varsayalım. Fatma hanıma yapılmakta olan KEY, 30 Kasım 1995 tarihi itibariyle durduruldu. Aralık 1995 ayı için yardım yapılmadı. Ancak eşi, Ahmet beye Aralık 1995 ayı içinde yardım yapıldı. Ayrıca 30 Kasım 1995 itibariyle Fatma hanımın KEY hesabında biriken yardımlar, Ahmet beyin hesabı ile birleştirildi. Bugün 108 ay yardım yapılan kişi, KEY ödemesindeki en yüksek tutar olan 1.391 YTL alıyor. Burada Fatma hanıma 107 ay yardım yapıldı. Ahmet beye ise 108 yardım yapıldı. Bugün Ahmet bey, 108 ay yardım karşılığı en yüksek tutar olan 1.391 YTL KEY alıyor. Fatma hanım boşandığı için KEY yardımı alamıyor. O zaman Fatma hanımın 107 aylık yardımı nerede? Ne Ahmet bey alabiliyor? Ne de Fatma hanım? Yasaya göre Ahmet beyin hesabıyla birleştirmiş olan 107 aylık, yani yaklaşık 1.380 YTL civarındaki KEY ortada yok. Ne boşanan kadın alabiliyor. Nede eski eşi. Alın size yüzlerce KEY soruna ilave bir sorun daha…

KEY REHBERİ:

KEY ödemelerine ilişkin Kanun, Uygulama Yönetmelikleri, itiraz süresi, itiraz yeri, itiraz için gerekli şartları, kamu ve özel sektör çalışanı KEY sahipleri için hazırlanmış ayrı ayrı itiraz dilekçelerini içeren KEY rehberini, imtiyaz sahibi olduğum Yaklaşım Dergisinin, www.yaklasim.com ana sayfasında bulabilir ayrıca Ne kadar KEY alacağınızı, T.C. Kimlik Numaranızı veya Sosyal Güvenlik Numaranızı girerek sorgulayabilirsiniz.

İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz.

Ekrem Sarısu

Okunma: 1653

Diğer Yazıları

Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı