|
|
|
|
|
Yeni yasayla doğum borçlanmasıyla emekli olabilirsiniz |
|
05.09.2008 |
|
| ||
|
2 Ocak 1965 doğumluyum. İlk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığım
tarih 15 Nisan 1981 dir. 31 Ekim 1986 tarihinde işte ayrıldım. 26 Aralık 1986'
da doğum yaptım. 1 çocuğum var. Ve 2001 yılına kadar hiç prim ödemedim. 15 Mart
2001 'de tekrar sigortalı olarak çalışmaya başladım ve halen devam etmekteyim.
Toplam prim ödemem 4639 gündür. 1 Ekim tarihinde çıkacak olan doğum borçlanması
kanunundan yararlanabilir miyim? Şayet olur ise, ödemem gereken miktar kaç YTL
dir? Sevdiye Sanal- İstanbul Cevap: Yeni yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte uygulanmaya başlayacak olan doğum borçlanması, sigortalıların durumuna göre sigortalılar için farklı avantajlar sağlayarak erken emekli olmalarını sağlarken, bazı sigortalılara önemli avantaj sağlamamaktadır. Doğum yaptığınız 1986 dan 2001 e kadar sigortalı olarak çalışmadığınız için, 2 yıl doğum borçlanması yaparak 720 gün kazanabilirsiniz. Bugünkü asgari ücrete göre; 720 gün için 4.906 YTL borçlanma bedeli ödemeniz gerekiyor. Borçlanmanızı yapmanız halinde prim ödemeniz 5000 güne tamamlamış olacağınızdan, borçlanma bedelini ödemeniz halinde emekli olabilirsiniz. Lojmanda oturduğunuz dönem hariç KEY almanız lazım Soru: Deniz Astsubayı iken 2004 yılında emekli oldum. Görevde olduğum yıllarda benden de doğal olarak KEY kesintisi yapıldı. Ancak, ne internette ne de banka da adıma herhangi bir para görünmüyor. Görev safahatıma gelince; 1985 – 1992 yılları arasında Zonguldak’ ta görevli idim. Ve o döneme ait KEY kesintilerine ait 67 ayı gösteren belge elimde mevcut. 1992 - 2004 yılları arasında ise Ankara’da görev yaptım. Ancak elimde belgesi yok. Ve bu süre içerisinde lojmanda oturdum. Şimdi nereye müracaat etmeliyim ve hareket tarzım ne olmalıdır. İlhan SÜLÜN Cevap: Öncelikle kimsenin ücretinden KEY kesilmediği belirtelim. Memur ve emeklilerin KEY’ i Devlet, özel sektörde çalışanların KEY’ ini ve işveren ödedi. KEY ödemelerindeki yanlış, eksik ve hatalı işlemler saymakla bitmez. Zonguldak’ta görev yaptığınız 67 aylık dönem için KEY almanız gerekir. Adınıza KEY ödemesi çıkmadığına göre, sizin hesaplarınızda da yanlışlık var. Ancak; lojmanda oturduğunuz Ankara’daki çalışma dönemi için KEY alamazsınız. Çünkü, görev tahsisli lojman dışındaki lojmanda oturanlar KEY ödenmedi. KEY itirazınızı Zonguldak’ta görev yaptığınız birliğe yapmanız gerekiyor.(itiraz dilekçesini www.yaklasım.com dan indirebilirsiniz. Annesinin hizmeti 10 yıldan az olduğu için annenize yetim aylığı bağlanmaz Soru: Annem babamdan dolayı Bağ-Kurdan ölüm aylığı almaktadır. Ayrıca SSK’dan da kendi babasından dolayı da yetim aylığı almaktadır. Annesi öleli 15-16 yıl oldu. Annemin emekli sandığında 6 yıllık çalışmışlığı bulunmaktadır. Annem bu kuruma müracaat etse o kurumdan ölüm veya yetim aylığı alabilir mi? Annem hiç bir sosyal güvenlik kurumunda hiç çalışmışlığı bulunmamaktadır. Bu konuda bizi bilgilendirirseniz sevinirim. Serhat Taşdemir Cevap:10 yıl ve daha fazla süre Emekli Sandığı iştirakçiliği olanın ölümü halinde, eş ve çocuklarına dul-yetim aylığı bağlanmaktadır. 10 yıldan az 5 yıldan fazla süre hizmeti olanların eğitim süresi ile sınırlı olmak üzere çocuklarına yetim aylığı bağlanmakta eşine ise malul ve muhtaç olması şartıyla dul aylığı bağlanmaktadır. Sonuç olarak; anneannenizin 10 yıldan az hizmeti olduğu için annenize emekli sandığından yetim aylığı bağlanmaz. Ancak, anneannenizin hizmet süresi 10 yıldan fazla olsaydı, anneniz emekli sandığından da yetim aylığı alabilirdi. Emekli ikramiyesi az ödenmişse dava açabilirsiniz Soru: 2005 yılında trafik kazası sonucunda eşim vefat etti. Giresun Tirebolu orman işletme müdürlüğünde ve tirebolu devlet hastanesinde görev yaptı. Emekli olması için az bir süre kalmasına rağmen, gerekli olan miktar emekli sandığın dan ödenmedi. Emekli ikramiyesinin tam olarak ne kadar olduğunu nasıl öğrenebilirim? Ve nerelere müracaat edebilirim? F.A.-Giresun Cevap: Eşinizin orman işletmesinde ve devlet hastanesinde memur olarak çalışmışsa ve emekliliğine sorunuzda belirttiğiniz gibi az bir süre kalmışsa, kamuda çalıştığı her tam yıl için bir aylık maaşı tutarında emekli ikramiyesi ödenmesi lazım. Emekli ikramiyenizi az buluyorsanız, bilgi edinme kanununa göre emekli sadığına dilekçeyle müracaat ederek, emekli ikramiyenizin nasıl hesaplandığını ve neden beklediğinizden az ikramiye ödendiğini sorun. Verilen cevabı inceleyin, her tam fiili hizmet yılı için bir maaşı tutarında emekli ikramiyesi ödenmemişse, idare mahkemesine dava açarak hakkınızı yargı yoluyla almaya çalışın. Geriye doğru borçlanarak gün kazanılmıyor Soru:1989 yılında Bulgaristan'dan göç ettim ve 1 Kasım 1989 tarihinden itibaren sigortalı olarak çalışmaya başladım. 31 Aralık 1993 tarihinde de bir kamu kuruluşuna memur olarak atandım. Sigortalı çalıştığım yıllarda yaklaşık 1.5 yıl ödenmemiş primlerim var (ödenmiş günlerimi memuriyete saydırdım). Prim ödenmemiş günlerimi aftan yararlanıp ödeyebilir miyim? Ve memuriyetime emeklilik için dahil ettirebilir iyim? Kemal Dalan Cevap: Af kanunu toplumda, geride primi ödenmemiş günlerin borçlanarak kazanılabileceği gibi yanlış bir kanıya yol açtı. Oysa af kanunu gerideki primi ödenmemiş günlere borçlanma hakkı getirmedi. Sadece Bağ-Kura ve SSK ya prim borcu olanlara borçlarını ödemede bazı kolaylıklar sağladı. Ve prim borçlusuna bazı avantajlar getirdi. Maalesef SSK lı olduğunuz dönemdeki boş günlerini toplu para ödemek yoluyla kazanmanız. Annenizin aylığını alamazsınız ancak aylığınız yükselir Soru: Bekârım ve çalışmıyorum. Babam öldükten sonra annemle ben babamdan Bağ-Kur aylığı alıyorduk. Fakat annem ölünce doğal olarak annemin aylığı kesildi. Annemin kesilen aylığını da ben alabilir miyim? Bunun için ne yapmam gerekiyor? Cevap yazıp beni aydınlatırsanız çok mutlu olurum. Ayşe Akbaş Cevap: Annenizin aylığını alamazsınız. Ancak, annenizin ölümünden sonra babanızdan dolayı sizden başka aylık alan yoksa taban aylık oranının artmasından dolayı, yetim aylığı tutarınız yükselir. Bağ-Kura yazılı olarak başvurup, annenizin ölümü nedeniyle aylığının kesilmesi üzerine, sizden başka aylık alan kalmadığını belirterek, yetim aylığınızın tekrar hesaplanarak yükseltilmesini talep edin. Emekliliği hak edenin aylığında düşme olmayacak Soru: Belediyede kadrolu olarak işçi statüsünde çalışmaktayım.5510 sayılı yasa 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe girecekmiş. Bu tarihten sonra emekli olursam alacağım ikramiye ve maaşta düşme olur mu? Ali Çakmak-Amasya Cevap: Sizin gibi emekliliği hak eden veya emekliliğine az süre kalanların, yeni yasadan kıdem tazminatı ve emekli aylığı düşecek diye korkmasına gerek yok. Çünkü; yeni yasa bu yönüyle kazanılmış hakları koruyor. Yasanın yürürlüğe gireceği 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle, bugünkü yasaya göre bir kısmi aylık hesaplanacak. Bir de 1 Ekim 2008 ile emekli olunacak tarih arasındaki çalışma dönemi için yeni yasaya göre bir kısmi aylık hesaplanacak ve iki kısmi ayalığın toplamı emekli aylığını oluşturacak. Dolayısıyla, 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle hak edilen aylıkta geriye gitme söz konusu değil. Yeni yasa kıdem tazminatını değiştirmiyor. 1 Ekimden önce kıdem tazminatınız hangi usulde hesaplanacaksa, 1 Ekimden sonrada aynı usulde hesaplanacak. Sonuç olarak; emekli aylığınızda da, kıdem tazminatınızda da 1 Ekimden sonra, 1 Ekim den önceki tutarlarına göre azalma olmaz. Ne zaman istiyorsanız o zaman emekli olabilirsiniz. Priminizi 5750 güne tamamlayıp 51 yaşınızı doldurmayı bekleyeceksiniz Soru: Özel bir Bankada çalışmaktayım. Ticaret Lisesi Bankacılık bölümü mezunuyum. Bir Kamu bankasında stajerlik yaptım. Sigorta başlangıç tarihim 14 Eylül 1992 Sigorta sicil numaram ektedir. Sigorta başlangıc tarihim 14 Eylül 1992 olarak kabul oluyor mu? Birde benim emeklilik gün sayım ve yaşım hakkında bilgi verirseniz çok sevinirim. Seçil Anıl Cevap: Staj döneminde yapılan sigortada kişileri emekli eden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim yatmadığından, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Bu dönemde yapılan sigortada hastalık, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası yapılır. Stajyerin hastalık ve iş kazası ve meslek hastalığı riskleri sigortalanmış olur. Bu dönemde alınan sigorta sicil numarası ve sigorta kartı emekli olana kadar kullanılır. Sigorta başlangıç tarihiniz olarak, ilk defa adınıza malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödenen 24 Mart 1995’dir. Bu başlangıç tarihinize göre emekli olmak için; 20 yıl çalışma süresi, 5750 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. 1782 gün daha prim ödeyerek, 3968 gün olan prim ödemenizi 5750 güne çıkartmanız şartıyla 51 yaşınızı dolduracağınız 2027 de emekli olabilirsiniz. Sorununuz büyük ama yeni yasa ile kurtulacaksınız Soru:1962 doğumluyum. 1989 Kasım ayından beri isteğe bağlı sigorta ödüyorum. 2000 Aralık ayında kendime iş yeri açtım. İsteğe bağlı sigortamı ödemeye devam ettim. Bağ-Kur'a kaydım yok. Emekli olurken Bağ-Kur'a borcum çıkar mı? Hafize Numanoğlu Cevap: Zorunlu sigorta kapsamında olan isteğe bağlı sigorta ödeyemez. Kendi adınıza faaliyete başladığınızda, İsteğe bağlı sigortayı durdurup, Bağ-Kura geçmeniz gerekirdi. Normal şartlarda SSK dan emekli olacağınız zaman bu durum ortaya çıkar ve sorun yaşardınız. Ancak, 1 Ekim 2008 de yürürlüğü girecek olan yeni yasa probleminizi çözecek. Çünkü; 1 Ekim 2008 e kadar Bağ-Kur’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğü 1 Ekim 2008 den itibaren başlatılacak. Bu tarihe kadar Bağ-Kur sorumluluğundan kurtulursunuz. Bu tarihten itibaren isteğe bağlı sigortayı bırakıp Bağ-Kur’lu olsanız da, 5375 gün prim ödemeniz varsa 20 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız Kasım 2009 da SSK dan emekli olabilirsiniz. İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
Ekrem Sarısu
Okunma: 4401 | |||
|
Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı
| ||||
