|
Sigortalının Anası Ağlatılıyor Ama Kanunu
Uygulamayanlardan Hesap Sorulmuyor
Ekrem Sarısu - 03 Kasım 2008 Pazartesi - Posta
Soru: 27 Ekim 2008 tarihli posta gazetesindeki yazınızda 30 Nisan 2008 itibari
ile 5 yıldan prim borcu olanlar borçtan kurtulacak diye beyan etmiştiniz. Ancak
ben bu kanunla ilgi bağlı bulunduğum Bağ-Kura dilekçe göndermeme rağmen dilekçem
işleme alınmadı. 5458 sayılı Kanunun ek 19 maddesi 8 Mayıs 2008 tarihinde
durdurulmuş bu kanunun yerine 1 Ekim2008 tarihinde 5754 sayılı Kanunun geçici
17. maddesi kapsamında yürürlüğe girmiş bilgisini aldım. Sizden ricam bu Kanunu
ne zaman ve nasıl uygulanacağı hakkında bilgi verir misiniz?
Hacı Ömer
Cevap: Son yıllarda Bağ-Kurda yapılan en güzel düzenleme; Bağ-Kur’a 5 yıl ve
daha fazla prim borcu olanların sigortalılıklarının durdurularak, prim
borçlarının silinmesine ilişkin 5458 sayılı yasa ile Bağ-Kur kanununa eklenen Ek
19 ncu madde hükmüydü. Hem kurumu hem sigortalıları pek çok dertten kurtaracak
bu güzel düzenleme, maalesef Bağ-Kurun keyfi tutumu yüzünden doğru dürüst
uygulanmadı. Çünkü; yasa 1 Nisan 2006 tarihinde yürürlüğe girmesine rağmen,
konuya ilişkin olarak 14 Haziran 2007 tarihinde SGK’ ca yayımlanan 2007/47
sayılı genelge tarihine kadar da uygulanmadı. 1 Ekim 2008 tarihine kadar
yürürlükte olan Ek 19 ncu madde hükmü, 8 Mayıs 2008 tarihli Resmi gazetede
yayımlanan 5754 sayılı Kanun ile 5510 sayılı yasaya eklenen geçici 17 nci
maddenin geriye yönelik olarak 30 Nisan 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe
konmasından sonra uygulaması durduruldu. Ve yasa uygulanmadı. Bir hukuk
devletinde bireyin lehine hüküm içeren yürürlükte olan bir yasanın
uygulanmamasının anlaşılabilir hiçbir tarafı yok.
Gelişmiş bir ülkede örneğin, yıllardan beri
girmeye çalıştığımız bir Avrupa ülkesinde bu uygulama olsa, yasayı
uygulamayanların(Bakanından, masa memuruna kadar) tamamı ya istifa eder, ya da
görevinden alınırdı. Ayrıca, haklarında ceza davası ve yasanın uygulanmamasından
zarar görenlerin zararlarının tazmini için tazminat davaları açılırdı. Ancak,
sadece adımız hukuk devleti olduğundan, kurumun keyfi uygulaması hiç kimsenin
umurunda değil. Ne gariptir ki yasayı çıkartan Hükümet Yetkilileri dahi gıkını
çıkartmıyor. Demek ki, SGK’ nın TBMM sinin üstünde olduğuna SGK gibi Hükümet
yetkilileri de inanıyorlar.
Hadi Ek 19 ncu maddeyi uygulamadın. O zaman 30 Nisan 2008 de yürürlüğe giren ve
Ek 19 a göre sigortalının oldukça aleyhine olan Geçici 17 nci madde hükmünü
aradan 6 ayı aşkın süre geçmesine rağmen neden uygulamadın? Bunun haklı bir
cevabı da yok. Reform adı altında tüm sosyal güvenlik mevzuatını değiştiren
kanun çıkartıyorsun. Çıkarttığın kanunun en önemli kısmı keyfi olarak
uygulanmıyor. Sigortalıyı perişan ediyorsun. Bu anlayışla daha çok reformlar
yaparız. Ama sorunlar hep aynı yerde durur. Çünkü, sonuçta yasaları insanlar
uyguluyor. Yasadan önce yasayı uygulayan insanı eğiteceksin. Hukuku tanıtacak ve
hukuka ve yasaya saygılı olmayı öğreteceksin ki, yasalar başarıyla
uygulanabilsin.
Sonuç olarak, 5510 sayılı yasaya 5474 sayılı yasanın 73 nci maddesi ile eklenen
ve 30 Nisan 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Geçici 17 nci madde hükmüne
göre; 30 Nisan 2008 tarihi itibariyle Bağ-Kur’a 5 yıldan fazla prim borcu
olanlar için sosyal güvenlik kurumu bir tebliğ yayınlayarak, prim borçlarının
tebliğin yayımı tarihini takip eden tarihi takip eden aybaşından itibaren 6 ay
içinde ödenmesini isteyecek. Prim borcunu bu süre içerisinde ödemeyenlerin
sigortalılıkları durdurularak, prim borçları silinecek. Silinen borca ilişkin
olan süreler sigortalılık süresi olarak dikkate alınmayacak. Ancak, ileride
silinen borçlar günün değerleri üzerinden primlerinin ödenmesi halinde günler
tekrar kazanılabilecek. Tebliğin yayımını takip eden aybaşından itibaren 6 ay
sonra borçtan kurtulursunuz.
İsteğe bağlı sigortalı genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda
Soru: 13 Nisan 1965 doğumlu bir bayanım. 2001 Şubat ayında isteğe bağlı olarak
Bağ-Kur a pirim ödemeye başladım. Bu 12. basamak ve sağlık pirimi yoktu. 30 Ekim
2008 tarihinde bankaya prim ödemeye gittiğimde 153 YTL ödeyeceğimi beklerken
benden 301 YTL istediler nedeni sorduğumda yeni kanuna göre 1 Ekim 2008
tarihinden itibaren sağlığında ödenmek zorunda olduğumu söylediler. Beyimin
SSK’dan emekli olduğunu zaten onun sağlığından şu an faydalandığımı söyledim.
Bağ-Kuruma da sağlık pirimi bu yüzden istememiştim. Bunu sağlık pirimi ödemeden
devam ettirebilir miyim? Ne yapmamı önerirsiniz. Ya da 2 ay bir yerde SSK’lı
çalışıp sonra isteğe bağlı SSK’lı olabilir miyim? Bu kurumda da sağlık zorunlumu
çünkü ben zaten şu an eşimin sağlığından faydalanıyorum. Bana bu prim çok
geliyor ödemede zorluk çekiyorum. Bu kuruma geçersem artıları ve eksileri
nelerdir.
Nurgül BİLİK
Cevap: Sorunuzdan Bağ-Kur’a isteğe bağlı prim ödediğiniz anlaşılıyor. Yeni
yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı
sigortalılar genel sağlık sigortası kapsamına alındı. İsteğe bağlı sigortalı bu
tarihten itibaren prime esas kazancın taban tutarı (yıl sonuna kadar 638,70 YTL)
ile tavan tutarı (4.151,55 YTL) arasında belirleyeceği kazancın yüzde 32’si
kadar prim ödeyecek. Buna karşılık 1 Ekim 2008’den önce alamadığı sağlık
yardımını alacak. Bu tarihten itibaren herkes kendi sigortasından sağlık yardımı
alacağından artık eşinizin sigortasından sağlık yardımı alamazsınız. SSK’da
isteğe bağlı sigorta 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren kalktı. SSK’ya isteğe bağlı
prim ödeyemezsiniz.
3600 günle 58 yaşınızı doldurduğunuzda emeklisiniz
Soru: 1 Ocak 1962 doğumluyum. 6 Ocak 1983 yılında sigortalı olarak çalışmaya
başladım. 2004 tarihine kadar çalışmadığım zamanlardan dolayı ara boşluklarım
oldu. Ancak, 7 Ocak 2004 tarihinde tekrar kesintisiz olarak bir temizlik
şirketinde çalışmaya başladım. Bugüne kadar toplam 2330 gün prim ödemem var.
Yeni çıkan yasaya göre “Doğum borçlanmasını” nasıl yapabilirim? 7 Ekim 1994
tarihinde yüzde 50 zihinsel özürlü ilk çocuğum oldu ve 2. çocuğum sağlıklı
olarak 27 Ocak 1999’da doğdu. Bu duruma göre yeni çıkan bu yasadan nasıl
yararlanabilirim ve sigorta borçlanmamı nasıl ödeyebilirim? Ayrıca “Doğum
Borçlanması” kanunundan yararlandığım takdirde 3600 günle emekli olabilir miyim
ve son olarak ne zaman kaç yaşında emekli olabilirim.
Aycan ÖZDEMİR
Cevap: Sosyal güvenlik kurumunun doğum borçlanmasının usul ve esaslarını
belirleyen tebliğine göre borçlanma yapabilmek için: sigortalı bir işte
çalışırken doğum nedeniyle işten ayrılmak, doğum sonrası 2 yıl çalışmamak, bu
durumu işverenden alınacak onaylı belge ile kanıtlamak, doğan çocuğun yaşaması
ve borçlanma bedelinin bir ay içersinde ödenmesi gerekiyor. Çalıştığınız
işyerinde doğum nedeniyle ayrılmış, doğum sonrasında 2 yıl süreyle
çalışmamışsanız ve işverenden onaylı belge alabiliyorsanız doğum borçlanması
yapabilirsiniz. Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilmek için: 15 yıl
sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 1270
gün daha prim ödeyerek, 2330 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız
şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 1 Ocak 2020 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Çalışarak 531 gün daha prim ödemelisiniz
Soru: SSK’dan emekli olmak istiyorum bana yardımcı olur musunuz? Bağ-Kur’a
borcum vardı kapattım sigortam halen devam etmekte. 22 Mart 1985-4 Eylül 2000
yılları arasında 9 yıl 2 ay 10 gün Bağ-Kura hizmetim var. 1978 yılında SSK
girişim olmuştu. Toplamda 3617 gün SSK’da primim var. Son 7 senenin 3,5 senelik
olan bölümü SSK’dan 1159 gün var. 2005’den beri sigortam devam etmekte.
Ahmet Duru
Cevap: SSK’da emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5000 gün prim ödeme
ve 44 yaş şartlarına tabisiniz. SSK’ya çalışarak 531 gün daha prim ödeyerek,
toplam 4469 gün prim ödemenizi 5000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli
olabilirsiniz.(ara vermeden prim öderseniz Haziran 2010’da).
Eşinizin 1733 gün daha prim ödemesi gerekiyor
Soru: Eşim 18 Temmuz 1991 yılında sigortaya giriş yaptı. SSK’dan toplam 267 günü
var. Daha sonra evlilik derken isteğe bağlıya çevirdik. İsteğe bağlıda giriş
1999 yılının 3. ayıdır. O zamandan bu güne sürekli kesintisiz yatmıştır. Hala da
devam ediyor. Şu anda SSK’dan 267 gün isteğe bağlıdan 3450 gün yani toplamda
3717 günü bulunmaktadır. Bu yeni çıkan kanuna göre ne yapmamızı önerirsiniz.
Kafamız iyice karıştı.
Metin Mustafa Bırak
Cevap: Eşiniz emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme
ve 47 yaş şartlarına tabi. 1733 gün daha prim ödeyerek, 3717 gün olan prim
ödemesini 5450 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. Yeni yasanın
yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigorta Bağ-Kur’a
sayıldığından, eşiniz 1733 gün primin 1230 gününü (41 ayını) isteğe bağlı, kalan
503 gününü de SSK’lı bir işte çalışarak ödemeli.
3600 günle emekli olmak isteyene SSK tazminat alabilir yazısını vermiyor
Soru: 1 Şubat 1971 doğumluyum. Kasım 1988 yılı ilk yatmış prim ödeme başlangıcım
ve şu anda 5410 gün yatmış prim günüm var. Halen son 11 senedir aynı şirkette
çalışmaktayım. Benim size danışmak istediğim bir akrabamda aynı benim yaşımda ve
prim ödeme gün sayısına sahip fakat işyerinden kendi işini kurma sebebi ile
istifa edip ayrılacağı zaman dediğine göre 1988 ve 1991 yılları arası sigorta
girişi olanlar 15 yıl sonunda ve 3600 günü doldurduğunda çalıştığı şirketten
kıdem tazminatı hakkını istifa etse bile alabiliyormuş ki aldığına da şahidiz.
Acaba bu kanun var ise nedir? Ve doğruluğu nedir? Gerçekten böyle bir hakkımız
var mı?
Yalçın Yılmaz
Cevap: Emekli olmak için aranan sigortalılık süresi ve prim ödeme şartını yerine
getirip emekli aylığı bağlanması için sadece yaş haddinin dolmasını bekleyenler,
kıdem tazminatını alarak işlerinden ayrılabilir. Emekli aylığı bağlanmasını
çalışmadan bekleyebilecekleri gibi, herhangi bir işte çalışarak, hatta ayrıldığı
işyerinde çalışarak da bekleyebilirler. Sigortalılık süresi ve prim gününü
tamamlayan SSK’da bu durumu göstereceği bir belge alarak işverenine ibraz ettiği
zaman işveren kıdem tazminatını ödemek zorunda.
SSK normal emeklilik için bu yazıyı verirken, yasada olmamasına rağmen kısmi
yaşlılık aylığı, yani 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödemesini
tamamlayıp aranan yaş haddini doldurduğunda kısmi yaşlılık aylığı ile emekli
olmak isteyenlere bu yazıyı vermiyor. Bu durum hukuki olmadığından, mahkemeye
gidenlerin yargı yoluyla bu hakkı alacağını düşünüyoruz.
Özürlü hakkıyla 17 yılı doldurduğunuzda emekli olabilirsiniz
Soru:14 Mart 1972 doğumluyum. İşe girişim 10 Ocak 1995’dir. Yüzde 40 özürlü
olduğumdan vergi indiriminden faydalanıyorum. Toplam 4100 gün prim ödeme var. 3
Ocak 2008’de işten çıkartıldım. Ortopedik rahatsız olduğum için çalışamıyorum.
Primim yeterli mi? Ne zaman emekli olacağım? Kimseden doğru bir cevap alamadım.
Hasan Ali Çetenak
Cevap: 6 Ağustos 2003 tarihi itibariyle sizin gibi, 6 yıldan fazla 9 yıldan az
süredir sigortalı olan vergi indirim hakkı almış 3. derece özürlüler emekli
olmak için; 17 yıl sigortalık süresi ve 3920 gün prim ödeme şartına tabi. Prim
ödemeniz yeterli olduğundan, yaş haddi aranmadan 17 yıllık sigortalılık sürenizi
dolduracağınız, 10 Ocak 2012 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Eşiniz 44 yaşını doldurduğunda emekli olabilir
Soru: Eşim 1973 doğumlu. 1987 yılında sigortalı olarak işe başlamış. 1990
yılında işten ayrılıp isteğe bağlı olarak primlerini dışardan ödemeye devam
ettik. 1999 yılı Gölcük depremi sonrası maddi olanaksızlıklar nedeniyle prim
ödemesini dondurduk. Şimdi tekrar başlarsak, kaç yıl sonra emekli olur? Ayrıca;
yapmamız gereken işlemler ve hazırlamamız gereken belgeler nelerdir.
Hakan Batan
Cevap: Eşiniz emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme
ve 44 yaş şartlarına tabi. Eşiniz prim ödemesini 5335 güne tamamlaması şartıyla,
2017 de 44 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir. Ancak, 1 Ekim 2008 den
itibaren isteğe bağlı sigorta Bağ-Kurda devam ediyor. Prim eksiğiniz 1260 günden
fazlaysa, eşiniz son 1260 gün primini SSK lı bir işte çalışarak ödemesi
gerekiyor.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |