|
Sigortalı bir işe girdikten sonra yurtdışı
çalışmanızı borçlanın
Ekrem Sarısu - 08 Kasım 2008 Cumartesi - Posta
Soru: 1 Ocak 1973 ve 31 Ekim 1983 tarihleri arasında yurt dışında çalıştım. 31
Ekim 1983 tarihinde Türkiye’ye kesin dönüş yaptım. Türkiye’ye dönüşümden bu güne
kadar sigorta ve Bağ-Kura kayıt yaptırmadım.(Türkiye’de kayıtlı değilim) Emekli
olabilmem için yeni çıkan yasadan yararlanmak istiyorum. 18 Ağustos 1954
doğumluyum. Ev hanımıyım. Emekli olabilmem için ne yapmam gerektiğini? Nereye
başvuracağımı? Ve ne kadar para yatırmam gerekiyor?
Fikriye Avcu
Cevap: Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışması olanlar en son
tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna borçlanma yapıyor. Türkiye’de sosyal
güvenlik kuruluşlarına tabi çalışması olmayanlar, Sosyal Güvenlik Kuruma
Başkanlığına borçlanma yapabiliyor. Ve borçlandığı günler 4/b sigortasına(eski
adıyla Bağ-Kura) sayılıyor. 4/b sigortasından(Bağ-Kurdan) emekli olmak, 4/a(SSK
ya) göre daha zor. O açıdan, borçlanma yapmadan önce sigortalı bir işe girerek
4/a sigortalılığınızı(SSK nızı) tescil ettirdikten sonra yaklaşık 10 yıl 10 ay
olan yurtdışı çalışma sürenizi borçlanın. Yılsonuna kadar borçlanma yapmanız
halinde, 10 yıl 10 ay için(3900 gün) için borçlanma tutarı 26.559 YTL dir.
Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmanız mümkün. 15 Kasım 2008 tarihinde
sigortalı olarak çalışmaya başladığınızı ve Aralık ayı içinde borçlanarak
bedelini ödediğinizi varsaydığımızda, sigorta başlangıç tarihiniz 15 Ocak 1998 e
gider ve Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilmeniz için; 15 yıl sigortalılık
süresi, 3600 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabi olursunuz. Borçlandığınız
süreden sonra prim ödemeseniz de, 56 yaşınızı dolduracağınız 18 Ağustos 2010
tarihinde kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz.(yaş haddinden
emeklilik).
Anneniz boşanırsa babasından sağlık yardımı alamaz
Soru: Annem ve babam yakında boşanacaklar. Annem babasının emekli sandığından
sağlık yardımı alabilir mi? Yeni çıkan yasalar kafamızı karıştırdı. Bu konuda
bizi aydınlatırsanız sevinirim.
Murat Demiroğlu
Cevap: Yeni sosyal güvenlik yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 den itibaren,
Genel Sağlık Sigortası uygulanmaya başladı. Genel sağlık sigortası uygulamasında
18 yaşını doldurana kadar tüm çocuklar ana ve babası ister sigortası olsun,
ister olmasın, prim ödemeden sağlık yardımı alacak. Çocuklar, orta öğrenimde 20,
yüksek öğrenimde 25 yaşını doldurana kadar ana ve babalarının sigortasından
sağlık yardımı alabilecekler. Bu yaş hadlerini dolduran çocuklar ana ve
babalarının sigortasından sağlık yardımı alamayacaklar. Sağlık yardımını Genel
Sağlık Sigortası primi ödeyerek alabilecekler.
1 Ekim 2008 e kadar olan uygulamada bekâr, evlense de boşanan veya kocacı
öldüğünden dolayı dul kalan kız çocukları, sigortalı çalışmamak ve sosyal
güvenlik kurumlarından gelir ve aylık almamak şartıyla, yaşları ne olursa olsun
ana ve babalarının sigortasından sağlık yardımı alabiliyordu. Ancak; 1 Ekim 208
den sonra anneniz gibi boşanan veya dul kalan kız çocukları ana ve babasının
sigortasından sağlık yardımı alamıyor. Anneniz boşandığında babasının üstünden
sağlık yardımı alamayacak. Genel sağlık sigortalısı olarak primini ödemek
suretiyle kendi sigortasından sağlık yardımı alacak.
Başlangıç için yaşlılık sigortasına prim yatırılması gerek
Soru: 13 Ocak 1981 de sigorta girişim gözüküyor. Ama prim ödemelerin 1987 de
yatmış gözüküyor. Sigorta girişim 1981 de mi başlıyor? Yoksa 1987 de mi? 1981
den 1987 ye kadar pim yatmamış görünüyor. Yardımcı olursanız sevinirim.
Volkan Olur
Cevap: Emeklilik açısından sigorta başlangıç tarihi; ilk defa malullük, yaşlılık
ve ölüm sigortalarına prim yatan gündür. Adınıza ilk defa prim yatan 1987
emeklilik açısında başlangıç sayılacaktır. 1981 deki başlangıcınız çıraklık veya
stajyerlik ise, bu dönemde kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına
prim yatmadığından, başlangıç sayılmaz. Ancak, 1981 den 1987 ye kadar bir
işyerinde çalışmışsanız ve çalışma süreleriniz SSK da çıkmıyorsa durum farklı.
Ya SSK ya gönderilen aylık bildirge ile dört aylık bordolarda yanlışlık vardır.
Ya da işveren çalışmalarınızı bildirmemiştir. İşyerinizle görüşün şayet
çalışmalarınız bildirilmişte, günlerininiz yanlışlıktan dolayı dosyanıza
işlenmemişse, işveren Ek bildirge ve bordo düzenler ve sorun giderilir. Ancak,
çalışmalarınız bildirilmemişse, ya işveren bildirimlerinizi yapacak. Ya da
hizmet tespit davası açarak hakkınızı mahkeme yoluyla almaya çalışacaksınız.
43 yaşınızı doldurduğunuzda emekli olabilirsiniz
Soru:5 Ağustos 1968 doğumlu bayanım. SSK başlangıç tarihim 1 Temmuz 1983, bitiş
tarihim 1 Mart 1997 dir. Bu süre içinde 4991 iş günü prim ödedim. Bağ-Kur
başlangıç tarihim 18 Aralık 2000 olup, halen Bağ-Kur sigortam devam ediyor. 7
yıl 9 ay prim ödemem var. İlk çocuğumu doğurduğum 7 Eylül 1995 tarihinden
sonraki iki yıl değil, daha sonraki 3 yıl boşluğum var. Yinede yasadan
yararlanabilir miyim? Emekliliğimi öne çekebilir miyim?
Mine Gençtürk
Cevap: Sosyal güvenlik kurumu doğum borçlanmasının usul ve esaslarını belirleyen
tebliğinde, borçlanma yapabilmek için, sigortalı bir işte çalışmak, doğum
nedeniyle işten ayrılmak, doğum tarihinden sonra iki yıl süresince çalışmamak ve
bu durumu işverenden alınacak onaylı belge ile kanıtlama şartları aradığından,
doğum borçlanması yapamazsınız. Dolayısıyla; sigorta başlangıç tarihinizi öne
çekerek erken emekli olamazsınız.
1 Haziran 2002 tarihi itibariyle 20 tam yıl(7200 gün) prim ödeme süresini
doldurmaya sizin gibi, 4 yıldan fazla 5 yıldan az süredir sigortalı olanlar
emekli olmak için: 20 tam yıl prim ödeme ve 43 yaş şartlarına tabi bulunuyor.
Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, 43 yaşınızı
dolduracağınız 5 Ağustos 2011 tarihinde emekli olabilirsiniz.
1 Ekimden sonra basın işine yıpranma yok
Soru: 1) Basın işkolunda yerel bir gazete çıkarmaktayım. Prim hizmet belgemi
muhasebecim belge türü 3 olarak (2098 sayılı kanun) yüzde 22 malullük, yaşlılık
primi üzerinden işçilerimi göstermektedir. 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren basın
iş kolunda fiili hizmet zammının kalktığı belge türü 1 olarak ve yüzde 15
malullük, yaşlılık primi üzerinden işçilerimi göstereceğini söylemektedir. Doğru
mu?
2) Eşim ev hanımı. Kendisine mutlaka prim ödememiz gerekiyor mu? Bağ-Kurluyum
eskisi gibi eşim ve 18 yaşından küçük çocuğumu benim üzerimden sağlık yardımı
alamayacak mı? Ödenecekse eşime ve çocuğuma ne tür bir prim ödeyeceğim.
Alper Güvenç
Cevap:1) Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren
gazetecilik işi itibari hizmet süresi alan işler arasından çıkartıldı. 1 Ekim
2008 den itibaren iş kolunuzdaki çalışma süreleri itibari hizmet süresi
almayacağından 2 puan fazla prim ödemeyeceksiniz. Ayrıca, istihdamın teşviki
amacıyla yapılan ve işverenin prim yükünü 5 puan düşüren düzenlemede, 1 Ekim
2008 den itibaren yürürlüğe girdi. Bu düzenlemeye göre; işçi işveren payı olarak
toplam yüzde 20 olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası prim oranı da yüzde 15
e indirildiğinden muhasebeci arkadaşın yaptığı işlem doğru.
2) Bağ-Kurlu olarak Genel Sağlık Sigortalısısınız. Ev hanımı olan eşiniz ve 18
yaşından küçük çocuklarınız bakmakla yükümlü olduğunuz kişiler olup, sigortanız
üstünden sağlık yardımı alacaklar. Eşiniz ve çocuklarınız için prim
ödemeyeceksiniz.
En erken 2012 de emekli olabilirsiniz
Soru: 8 Temmuz 1956 doğumlum.1 Ocak 1998 ile 5 Haziran 2000 arası Bağ-Kur tarım
sigortalısına toplam 2 yıl 5 ay 4 gün prim ödedim. Bağ-Kur sigorta başlangıç
tarihi 21 Kasım 2000 dir. Halen prim ödemeye devam ediyor. Toplam 8 yıl 9 gün
ödenmiş (aralıksız) primim var. Bu ay sağlık primi de eklendi. Tam emekli olmak
istiyorum. Bunun için borçlanma yapabilir miyim? Emekli olduğum zaman hangi
kurumdan emekli olmam gerekir? 25 yılı nasıl ne şekilde tamamlayabilirim? En
güzel şekilde tam emekli olabilmem için öneriniz nedir? Ve de bunun için ne
yapmam gerekir? Kaç yılda emekli olabilirim? Yaş sınırını doldurdum mu?
Borçlandığımız takdirde ödemede esas alınan prim ücreti hangisidir?
Nezahat Pakel
Cevap: Bağ-Kurda emekli olmak için; 20 Tam yıl prim ödeme ve 55 yaş şartlarına
tabisiniz. Yaklaşık 8 yıl 1 ay daha prim ödeyerek, 11 yıl 1 ay olan prim
ödemenizi 20 tam yıla tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz(ara vermeden
prim öderseniz Ekim 2017 ayında). Ayrıca; 15 tam yıl prim ödeme ve 55 yaş
şartlarına tabi olarak; 3 yıl 11 ay daha prim ödeyerek prim ödemenizi 15 tam
yıla tamamlayacağınız tarih de kısmi yaşlılık aylığı ile de emekli
olabilirsiniz.(ara vermeden prim öderseniz Ekim 2012 ayında) Prim ödenmemiş boş
günleri borçlanarak emekli olmak mümkün değil. Yasalarımız bu tür borçlanmaya
izin vermiyor.
Önemli olan doğum nedeniyle işten ayrılmak
Soru: 1- Doğum borçlanması için; SSK’lı olarak çalışırken mi doğum yapmak şart
mı?
2- Hamileyken(doğumdan bir kaç ay evvel ) işten ayrılanlar doğum borçlanması
yapamaz mı? Yanıt verebilirseniz çok memnun olurum.
Gülsen Köser
Cevap: 1)Yasada böyle bir şart yok. Yasa; doğum borçlanması için sadece
sigortaya tescilli olmayı arıyor. Bize göre şart değil. Ancak, Sosyal Güvenlik
Kurumunun, borçlanmanın usul ve esaslarını açıklayan tebliğinden, ilk defa
sigortalı olduğu tarihten sonra doğum yapan ve doğum nedeniyle işinden ayrılan
ve doğum sonrasındaki iki yıl süresince çalışmayanın ve bu durumu işverenden
alınacak olan onaylı belge ile kanıtlayanın borçlanma yapabileceği sonucu
çıkıyor.
2) Tebliğ doğum nedeniyle işten ayrılma ve doğum sonrası iki yıl çalışmama ve bu
durumu işverenden alınacak onaylı belge ile tevsik edilmesini arıyor. Şayet
işvereninizden doğum nedeniyle işten ayrıldığınıza dair onaylı belge
alabilirseniz, borçlanma yapabileceğinizi düşünüyoruz.
Bağ-Kurluya doğum borçlanması yok
Soru: 30 Haziran 1961 doğumlum. 7 Nisan 1980 ile 26 Temmuz 1982 tarihleri arası
SSK sigortalısı olarak toplam 790 gün prim ödedim. Bağ-Kur sigortalı başlangıç
tarihim 5 Kasım 1997 dir. Halen prim ödemeye devam ediyor. Toplam gün 11 yıl 25
gün ödenmiş (aralıksız) primim var. Sigortalı olarak çalışırken işten ayrılıp
evlendim. Ve 2 çocuğum var. Benim kulaktan dolma öğrendiğime göre iki doğum için
borçlanma yaparak 4 yıl kazanabiliyormuşum. Ancak; Bağ-Kur idaresinde böyle bir
şeyden haberleri olmadığını söylediklerinden tereddütteyim. Dava açıp borçlanma
hakkı alıp 25 yılımı tamamlayabilir miyim? Böyle bir dava hakkımız varsa, bunu
nereye nasıl açmam gerekir? En iyi şekilde tam emekli olabilmem için öneriniz
nedir? Kaç yılda ve de hangi yaşta emekli olabilir?
Nevin Yıldız
Cevap: Bağ-Kurda emekli olmak için; 20 tam yıl prim ödeme ve 52 yaş şartlarına
tabisiniz. Yaklaşık 6 yıl 10 ay daha prim ödeyerek prim ödemenizi 20 tam yıla
tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.(ara vermeden prim öderseniz Eylül
2015 ayında)
4/a sigortalıları(eski adıyla SSK’lılar) doğum borçlanması yapabiliyor. Bağ-Kur
sigortalıları doğum borçlanması yapamıyor. Sigortalı bir işe girseniz bile,
Sosyal Güvenlik kurumu uygulamasına göre, doğum borçlanması yapamazsınız. Çünkü;
Sosyal Güvenlik Kurumu borçlanmanın usul ve esasını açıklayan tebliğinde
borçlanma yapabilmek için; sigortalı bir işte çalışırken doğum nedeniyle işinden
ayrılma, doğum sonrasın da iki yıl süresince çalışmama ve bu durumu işverenden
alınacak onaylı bir belge ile kanıtlama şartları arıyor. Ancak, yasada borçlanma
için bu şartlar aranmıyor. Sigortalı bir işe girip borçlanma talebinde
bulunabilirsiniz. Talebiniz reddedilecektir. Dava yoluyla borçlanma hakkı
alabilirsiniz. Ancak, borçlanma sadece gün sayınızı artırır. Borçlanma yerine,
SSK lı bir işe girerek SSK şartlarıyla emekli olmanız daha uygun. SSK başlangıç
tarihiniz avantaj sağlıyor. Çünkü, 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle, 18 yıldan
fazla süredir sigortalı olduğunuzdan, emekli olmak için eski yasa şartlarına
tabisiniz. SSK lı bir işe girip 1260 gün(3.5 yıl) prim ödeyerek, son yedi yılda
SSK ya Bağ-Kurdan fazla prim ödeme şartını da yerine getirmeniz halinde, 3.5 yıl
sonra SSK dan emekli olabilirsiniz(ara vermeden prim öderseniz Haziran 2012 de)
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz.
|
