|
Eşiniz işsizlik ödeneği alamaz
Ekrem Sarısu - 15 Kasım 2008 Cumartesi - Posta
Soru: Eşim yaklaşık 10 yıldır sigortalı. Kasım 2003’den Temmuz 2007’ye kadar
sigortası kesintisiz yattı. 2008 Ekiminde İş Kanununun 15. maddesine göre deneme
süresi içersinde iş akti feshedildi. Bundan önceki 5 ay içersinde işe giriş
çıkışları mevcuttu. Eşim bu şartlar altında işsizlik sigortasından
faydalanabilir mi?
Fehmi Erdoğan
Cevap: İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için, hizmet akdinin sona ermesinden
önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak gerekiyor.
Son hizmet sözleşmesinin sona erdiği tarihten önceki beş ay içindeki işe giriş
çıkışlarını ayrı ayrı değerlendirmek, her hizmet akdinin sona ermesinden önce
120 prim ödeyerek çalışıp çalışmadığına ve hizmet akdinin, işsizlik ödeneğine
hak kazandıracak şekilde sona erip ermediğine bakmak gerekiyor. Eşinizin hizmet
akdinin sona erdiği Ekim 2008 tarihinden önce 120 gün prim ödeyerek çalışması
olmadığından, işsizlik ödeneğinden yararlanamaz.
20 yılı doldurmadan ayrılırsanız kıdem tazminatı alamazsınız
Soru: 30.03.1972 doğumluyum. 01.07.1989 yılında sigortalı oldum. Şuanda prim
ödeme gün sayım dolduğunu takip ettim. SSK kayıtlarına girdiğimizde 30 Temmuz
2008'de hizmet suremde doluyor. Maaşım da 46 yaşımda bağlanacakmış. Bu durumda;
1- Hizmet surem dolduğunda kıdem tazminatı alarak işyerimden ayrılma imkanım var
mı?
2- Hizmet suresi doldurmadan isten ayrılma durumum olursa kıdem tazminatı
alınabiliyor mu?
Ebru Çalım
Cevap: 1- Emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi 5375 gün prim ödeme ve 46
yaş şartlarına tabisiniz. Emekli olmak için prim ödeme ve sigortalılık süresi
şartlarını yerine getirenler kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabilir.
Emekli olacağı yaşı çalışmadan bekleyebileceği gibi bir işyerinde çalışarak da
bekleyebilir. Prim ödemeniz yeterli olduğundan 20 yıllık sigortalılık sürenizi
dolduracağınız 1 Temmuz 2009 tarihinde kıdem tazminatınızı alarak kıdem
tazminatınızı alabilirsiniz.
2- 20 yıllık sigortalılık sürenizi doldurmadan kendi isteğinizle işinizden
ayrılmanız halinde kıdem tazminatı alamazsınız.
Eşinizin Bağ-Kur’lu olma riski yok
Soru: Eşim 01.09.1984 tarihinde normal sigortalı olarak işe başlamış 19.09.1985
tarihinde ise çalıştığı iş yerinden ayrılmıştır. 01.03.1994 tarihinde isteğe
bağlı sigortaya girişini yaptım. Daha sonra SSK'nın yaş uygulamasından dolayı
30.09.1999 ile 01.09.2002 tarihine kadar dondurmak zorunda kaldım. 01.09.2002
tarihinden bugüne kadar isteğe bağlı sigortasını aralıksız olarak tam
yatırmaktayım. Şu anda 4605 günü mevcuttur. İsteğe bağlı sigortalar ile ilgili
yeni çıkan yasadan ne kadar etkileneceğini ve ne zaman emekli olabileceği
hakkında sizden bilgi almak istiyorum.
Mehmet Kıran
Cevap: Eşiniz gibi 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle 17 yıldan fazla 18 yıldan az
süredir sigortalı olanlar emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi 5000 gün
prim ödeme ve 41 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Eşiniz 395 gün daha prim
ödeyerek 4605 gün olan prim ödemesini 5000 güne tamamlayacağı tarihte emekli
olabilir. 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı pirim ödemeleri Bağ-Kura
sayılıyor. Bu tarihten itibaren isteğe bağlıya 1260 günden fazla prim ödeyen
Bağ-Kur şartlarıyla emekli olma durumunda kalma riski var. Ancak, eşinizin
emekli olmak için ödemesi gereken prim 1260 günden az olduğundan, eşiniz için
böyle bir risk yok. İsteğe bağlıya 395 gün prim ödese de SSK’dan emekli
olabilir.
Malulen emekli olmak için en az 1800 gün prim gerekiyor
Soru:20 Ocak 1980 doğumluyum. 31 Aralık 1998
tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başladı. 4 Şubat 1999 tarihinde trafik
kazası sonucu sağ kolumu omuz itibariyle kaybettim. Devlet hastanesinden yüzde
60 özürlü raporu aldım. Ve bir iş yerinde çalışıyor gözüküp sigortamı
yatırıyorum. Bugüne kadar 1050 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim?
Hasan Güven
Cevap: Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 den itibaren; 10 yıl
sigortalılık süresi, 1800 gün prim ödemesi ve çalışma gücünün yüzde 60 ını
kaybedenler malulen emekli olabiliyor. Prim ödemenizi 1800 güne tamamlamanız
halinde, yüzde 60 özürlü raporu almanız halinde malulen emekli olabilirsiniz.
Destek priminin emekli aylığına hiçbir faydası yok
Soru: Ben 25 yıl Tarım ve Köyişleri Bakanlığının çeşitli kurumlarında çalışarak
1988 yılında emekli oldum. Daha sonra Club Med Tatil köylerinde 13 yıl bordrolu
olarak çalıştım. Ve 2001 yılında da oradan tazminatımı alarak ayrıldım. Bu 13
yıl ek çalışma sürem ile emekli olduğum 25 yıllık süreme herhangi bir ilavem söz
konusu olur mu? Olursa ne yapmam gerekiyordu? Geç kalmış mıyımdır?
Orhan Atsan
Cevap: Emekli olan kişi hizmet akdine tabi olarak iki şekilde çalışabiliyor.
Birincisi emekli aylığını kestiriyor ve aldığı ücret tüm sigorta kollarına tabi
oluyor.
1)Emekli aylığını kestirerek çalışmak: emekli aylığınızı kestirerek çalışanların
ücretleri tüm sigorta kollarına tabi olacak. Emekli işinden ayrılıp tekrar
emekli aylığı bağlanması talebinde bulunduğunda, emeklilik dönemindeki çalışma
süreleri de dikkate alınarak emekli aylığı yeniden hesaplanır.
2)Emekli aylığını kestirmeden çalışmak: emekli aylığını kestirmeden hizmet
akdine dayanarak bir işyerinde çalışan emeklinin ücretinden, yüzde 7.5 oranında
sosyal güvenlik destek primi kesilir. İşin tehlike sınıf ve derecesine göre
işverende yüzde 23.5 ile yüzde 29 arasında(1 Ekim 2008 e kadar yüzde 22.5 du)
işveren hissesi ekler ve toplam yüzde 31 ile yüzde 36.5 arasında destek primini
SGK ya bildirir ve öder. Çalıştığı süreler malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortalarına eklenmediğinden, emekli aylığı yeniden hesaplanmaz. Başka bir
ifade ile çalıştığı sürelerin emekli aylığına hiçbir faydası ve katkısı olmaz.
Çalışma süreleri içinde ödediği primler toptan ödemeye de konu edilmediğinden,
primlerini geri de alamazlar. Destek priminin emekliye sadece iş kazası
geçirdiğinde veya meslek hastalığına yakalandığında faydası olur. Uğradığı
işgücü kaybına göre, bu sigorta kollarından geçici ve sürekli iş görmezlik
geliri alabilir.
Sorunuzdan destek primi ödeyerek çalıştığınız anlaşılıyor. Destek primi ödeyerek
çalıştığınız için maalesef çalışma sürelerinizin emekli aylığınıza hiçbir
faydası olmaz.
3600 günle 56 yaşınız dolmasını bekleyeceksiniz
Soru:1 Mayıs 1956 doğumluyum. 10 Mart 1998 senesinden sigorta başlangıcım var.
Daha sonra isteğe bağlı olarak ödemeye devam ettim. 1800 günü doldurunca
malullün emekli olmak için heyete girdim. Fakat olumlu sonuçlanmadı. Daha sonra
tekrar dilekçe verdim ve isteğe bağlı olarak sigortamı ödemeye devam ettim. 2009
un 8. ayı sonunda 3600 günüm dolmuş olacak. Emekli olmak için kaç yaşını
beklemem gerekiyor? Tam olarak kaç yaşında emekli olabilirim? Daha yakın bir
tarihte emekli olabilmemin bir yolu var mı?
Elmas Yıldırım
Cevap: Kısmi yaşlılık aylığı için aranan 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün
prim ödeme ve 50 yaş şartlarını sizin gibi 24 Mayıs 2008 ile 23 Mayıs 2011
tarihleri arasında sağlayanlar, 56 yaşını doldurduğu tarihte emekli olabiliyor.
Prim ödemenizi 3600 güne çıkartmanız şartıyla 56 yaşınızı dolduracağınız 1 Mayıs
2012 tarihinde emekli olabilirsiniz.
1 Ekim 2008 den itibaren Bağ-Kura kayıt olun
Soru: 1 Ocak 1997 tarihinde Bağ-Kur tarım sigortam başladı.30 Kasım 1998
tarihine kadar düzenli olarak ödendi. Sonra ödeme yapamadım. Aftan yararlanarak
1 Haziran 2006 tarihinde tekrardan Tarım Bağ-Kurunu başlattım. Ve düzenli
şekilde ödüyorum. Ancak; bu arada 15 Aralık 2005 tarihinde kendime ait kuaför
dükkânı açtım. Basit usulde vergi mükellefiyim. Yeni çıkan 5510 sayılı kanundan
ne şekilde yararlanabilirim? Özetle, Tarım Bağ-Kurum var iken kuaför dükkânı
açtım. Bağ-Kura başvurduğumda kuaförlükten doğan Bağ-Kurluluğum 1 Ekim 2008
tarihinde mi başlar? Yoksa geriye dönük benden ödeme mi isterler?
Ahmet Küçük
Cevap: Zorunlu Bağ-Kur sigortası kapsamında olanlar, Tarım Bağ-Kur sigortasına
prim ödeyemezler. Kuaför dükkânı açtığınız tarihten itibaren Tarım Bağ-Kurundan
çıkıp esnaf Bağ-Kuru’na geçmeniz gerekirdi. Ancak, 1 Ekim 2008 den itibaren
yürürlüğe giren yasaya göre zorunlu Bağ-Kura sizin gibi sürersi içinde kayıt ve
tescil yaptırmayanların sigortalık hak ve yükümlülüğü 1 Ekim 2008 den itibaren
başlatılacak. Yeni yasaya göre, 1 Ekim 2008 den önceki sigortalılık
yükümlülüğünüzden kurtulmuş bulunuyorsunuz. 1 Ekim 2008 den itibaren Bağ-Kura
kayıt ve tescil yaptırmanız zorunlu.
Özürlü annenin prim ödemesini yüzde 25 ilave edilecek
Soru: Eşim 1969 doğumlu. SSK primlerini son 5 yıldır isteğe bağlı ödüyordu. Prim
süresi bu ay dolacaktı. Emekli olmak için 42 yaşının dolmasını bekleyecekti.
Ancak bizim yüzde 80 devlet hastanesi raporlu özürlü bir kızımız var. Şimdi
özürlü çocuk anneleri için yaşı ve prim gününü dolmamasına rağmen 5 yıl erken
emeklilik içeren bir yasa 1 Ekim 2008 itibari ile yürürlüğe girmiş. Eşim bu
yasadan yararlanması için ne yapmamız gerekir? Eşim bu durumdan yararlanabilir
mi? Gerçekten ekonomik olarak ta çıkmazdayız. Eğer bu hususta bize yardımcı
olursanız çok seviniriz.
Muzaffer Çağlayan
Cevap: Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren özürlü
çocuğu olan annelerin sigortalı çalışma sürelerinin yüzde 25 i oranında fiili
hizmet süresi zammı ilave edilmektedir. Özürlü çocuğunuzdan dolayı eşinizin 1
Ekim 2008 den sonraki sigortalı çalışma sürelerine, çalışma sürelerinin ¼ ü
(yüzde 25 i ) kadar bir süre ilave edilecektir. İlave edilen gün sayısı ayrıca,
emeklilik için aranan yaş haddinden indirilecektir. Bu uygulama doğal olarak
özürlü anneye, ilave edilen gün sayısı kadar erken emekli olma avantajı
sağlayacaktır. Eşiniz, 1 Ekim 2008 den sonraki prim ödeme günlerinin yüzde 25 i
kadar ilave gün kazanır. Ancak; emekli olmak için prim ödemesi yeterli
olduğundan, söz konusu uygulamanın eşinizin erken emekli olmasına düşündüğünüz
gibi bir faydası olmaz. Eşiniz emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi,
5150 gün prim ödeme ve 43 yaş şartlarına tabi. Prim ödemsi yeterli olduğu için,
bundan sonra prim ödemese de, 2012 de 43 yaşını dolduracağı tarihte emekli
olabilir. Eşiniz 1 Ekimden sonra 360 gün daha prim öderse 42 yaş 9 ayını, 2 yıl
daha prim öderse 42 yaş 6 ayını, 3 yıl daha prim öderse 42 yaş 3 ayını
doldurduğunda emekli olabilir.
Borçlanma için işten doğum nedeniyle ayrıldığınızı kanıtlamalısınız
Soru: 05.09.1975 doğumlu bir ev hanımıyım. 01.04.1993 tarihinde SSK başlangıcım
bulunuyor. 2006 yılının Ocak ayından itibaren isteğe bağlı SSK primlerimi
yatırmaya başladım. Şimdiye kadar 2955 gün SSK primim var. 1. çocuğumu
12.10.2001 tarihinde, 2. çocuğumu 20.05.2006 tarihinde dünyaya getirdim. Acaba
doğum borçlanmasından faydalanabilir miyim?
Pakize ŞEN
Cevap:1 Ekim 2008 tarihiden itibaren yeni yasa ile birlikte yürürlüğe giren
doğum borçlanmasının usul ve esasları, Sosyal Güvenlik Kurumunun 28 Eylül 2008
Pazar günkü Resmi gazetede yayımladığı “ Hizmet Borçlanma İşlemlerinin Usul ve
Esasları Hakkında Tebliğ” ile belirlendi. Kurumun söz konusu tebliğ ile yaptığı
açıklamaya göre, sigortalı bir işte çalışırken doğum nedeniyle işten ayrılan,
doğum sonrasındaki iki yıl süresince hizmet aktiyle çalışmayan ve bu durumu
işverenden alacağı onaylı belge ile kanıtlayan kadınlar doğum borçlanması
yapabilecek. Eşiniz iki doğumunda da; sigortalı çalışırken doğum nedeniyle işten
ayrılmış, doğum tarihinden sonra iki yıl süresince çalışmamış ve bu durumu
işverenden alacağı onaylı belge ile kanıtlayabiliyorsa iki doğum için borçlanma
yaparak 1440 gün kazanabilir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |