|
İşverenin prim yükü 5 puan(yüzde 23-18.5)
azaltıldı
Ekrem Sarısu - 21 Kasım 2008 CumA Posta
Soru: İşverenin prim sosyal güvenlik prim yükü 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren 5
puan düşürülmesi için kanun çıkmıştı. Ekim 2008 ayına ilişkin Prim ve Hizmet
belgelerinin en geç 23 Mayıs 2008 tarihine kadar Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne
verilmesi gerekiyor. Ancak, sisteme girerek 5 puan indirimli olarak prim ve
hizmet belgemizi bugüne kadar gönderemedik. Çünkü sistem, prim ve hizmet
belgesini prim düşürülmeden eski haliyle kabul ediyor. İşverenin prim oranı 5
puan düşürüldü mü? Düşürülmedi mi? Düşürüldüyse prim belgesi vermede süre
doluyor, belgeyi nasıl göndereceğiz(sistem kabul etmiyor?
Can Engin-İstanbul
Cevap: İstihdamın teşvik edilmesi için işverene çeşitli kolaylıklar sağlayan
düzenlemelere ilişkin 5763 sayılı yasa 26 Mayıs 2008 Tarihli resmi Gazetede
yayımlandı. Ancak, istihdamın teşviki için getirilen bazı düzenlemeler 1 Temmuz
2008 den itibaren yürürlüğe konurken, işverenin prim hissesinin 5 puan
düşürülmesi uygulaması 1 Ekim 2008 de yürürlüğe girdi.
İşverenin prim yükü 5 puan(yüzde 23-18.5 arasında) indirildi
İşverenlerin çalıştırdığı personelin prime esas kazancının(taban ve tavan tutarı
arasındaki ücreti üstünden) yüzde 11 oranındaki malullük yaşlılık ve ölüm
sigortaları işveren hissesinin 5 puanlık kısmı 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren
Hazinece karşılanacak. Bu işverenin malullük yaşlılık ve ölüm sigortaları prim
hissesinin yüzde 11 den yüzde 6 ya indirildiği anlamına geliyor. Başka bir
anlatımla işverenin malullük yaşlılık ve ölüm sigortası prim yaklaşık yüzde 46
düşürülmüş oldu. Yapılan işin tehlike sınıf ve derecesine göre işverenin, yüzde
21.5 ile yüzde 27 aranın da değişen toplam prim hissesi de, ortalama yüzde 23
ile 18.5 arasında düşerek yüzde 16.5 ile yüzde 22 ye oranlarına düşmüş oldu.
Prim indiriminden yararlanma şartları
İşverenin prim indiriminden yararlanabilmesiniz bazı şartları var.
Bu şartlar:
-İşverenin prim, idari para cezası, gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun
olmaması(taksitlendirilen ve taksitleri aksatmadan ödenene borçlar hariç),
-Prim ve hizmet belgesinin süresi içinde kuruma verilmiş olması,
-Sigortasız işçi çalıştırılmaması,
Diğer Teşvik Kanunlarından Yararlanan İşverenlerin durumu
Diğer teşvik kanunlarına istinaden işveren hissesi sigorta prim teşviki
uygulamasından yararlanmakta olan işverenlerin, teşvik kapsamına giren
sigortalılarından dolayı aynı dönem için ve beş puanlık prim indiriminden
yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.
Buna karşın, diğer teşvik kanunlarından yararlanan işverenler, diğer teşvik
kanunları kapsamına girmeyen sigortalılarına ilişkin düzenleyecekleri aylık prim
ve hizmet belgelerini, ödeme süresi geçen sigorta primi, işsizlik sigortası
primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı
borçları bulunmaması kaydıyla, 5 puanlık prim indiriminden yaralanacaktır.
5763 sayılı yasa ile getirilen diğer istihdam teşvikleri olan;
-Yeni işe alınan 18-29 yaşlarındaki erkek sigortalılar ve yaşa bakılmadan kadın
sigortalılar için sağlanan işveren prim hissesinin(prime esas kazancın alt
sınırı üstünden) ilk yıl yüzde 100 ü, 2 nci yıl yüzde 80 i, 3 ncü yıl 60 ı, 4
ncü yıl yüzde 40 ı, 5 nci yıl 20 sinin Hazinece karşılanması,
-50 ve daha fazla sayıda işçi çalıştıran işverenlerin, işçi sayısının yüzde 3
oranında çalıştırdıkları özürlü işçilerin, prim hissesinin(prime esas kazancın
alt sınırı üstünden) tamamının hazinece karşılanması,
-Kontenjan fazlası özürlü işçi çalıştıran işverenlerin, prim hissesinin(prime
esas kazancın alt sınırı üstünden) yüzde 50 sinin Hazinece karşılanması,
Teşviklerinden yararlanan işverenler; bu işçileri için ayrıca 5 puanlık prim
indiriminden yararlanamayacak. Bu işçileri dışında kalan işçileri için 5 puanlık
prim indiriminden yararlanacaktır. İsterse de diğer teşvik unsurlarından
yararlanmayıp, tüm işçileri için 5 puanlık prim indiriminden yararlanacaktır.
Prim ve hizmet belgesi verme süresi 1 Aralık 2008 e uzatıldı
Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK), e-bildirge programlarını 5 puanlık prim indirimine
uyarlı hale getiremediğinden, işverenler bugüne kadar, Ekim 2008 ayına ilişkin
prim ve hizmet belgesini kuruma gönderemediler. Söz konusu belgenin kuruma
verilme süresi de, sorunuzda belirttiğiniz gibi 23 Kasım 2008 de doluyor.
Durumun farkında olan SGK, prim ve Hizmet Belgesi verilme süresini 23 Kasım 2008
den, 1 Aralık 2008 pazartesi mesai saati sonuna kadar uzattı. 1 Aralık 2008
Pazartesi mesai saati sonuna kadar prim ve hizmet belgenizi göndererek, 5
puanlık prim indiriminden yararlanabilirsiniz.
Yeni yasa silinen borcun tamamını ister
Soru: Babamı 2005 yılında kaybettik. SSK'dan 285 gün, Bağ-Kurdan 197 gün prim
ödemişliği var. En son Bağ-Kura kaydı ve borcu vardı. Ek-19'u maddeden
yararlanarak borcunu kapattık. Size sormak istediğim annemin ölüm aylığı
alabilmesi için gerekli olan 1800 günü tamamlamak için Bağ-Kura başvurduğumda
tüm borcu kapatmanız gerekir dediler. İnternette konu ile ilgili yazıları
okuduğumda ise istenilen süre kadar borçlanma yapılabileceğini öğrendim. Bu
konuda yardımlarınızı bekliyorum. Şimdiden teşekkür ederim.
Senem
Cevap: Sorunuzdan; Bağ-Kura 5 yıl ve daha fazla süre prim borcu olanların
sigortalılıklarının durdurularak prim borçlarının silinmesine ilişkin 1479
sayılı yasanın Ek 19 ncu maddesi hükmünden ayarlanarak babanızın Bağ-Kur prim
borçlarını sildirdiğinizi, bugünde babanızın günlerini ihya ederek annenize dul
aylığı bağlatmak istediğiniz anlaşılıyor. Bağ-Kur Kanununun Ek 19 ncu maddesi,
yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle yürürlükten
kaldırıldı. Babanızın ihya işlemi yeni yasanın Geçici 17 nci maddesinin 2 nci ve
3 ncü fıkrası hükmünce yapılacak. Söz konuna madde:
“Ancak, sigortalı ya da hak sahipleri daha sonra müracaatları tarihindeki 80.
maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden
hesaplanacak borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay
içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak
değerlendirilir.
Sigortalılıkları önceki kanunlara göre durdurulanlar için de bu maddenin ikinci
fıkrası hükmü uygulanır.” Şeklindedir. Madde metninden de anlaşılacağı üzere,
önceki kanunlara göre yani Ek 19 ncu maddeye göre sigortalılığı durdurularak
prim borcu silinelerinde bu madde hükmüne göre ihya yapacağı hüküm altına
alınmıştır. Madde metni çok açık olmamakla birlikte silinen borca ilişkin
sürelerin primlerinin yeni sisteme göre ödenmesi gerekmektedir. Ancak, tabi ki
her zaman kurumun yaptığı işleme dava açma hakkınız var. İsterseniz, annenize
dul aylığı bağlanması için eksik gün sayınız kadar(1800 güne tamamlamak için
gereken gün sayısında) ihya talebinde bulunup, reddettiklerinde İş Mahkemesine
dava açarak hakkınız yargı yoluyla almayı deneyebilirisiniz.
Eşiniz sağlık yardımını kendi sigortası üstünden alacak
Soru: 2000 yılının 6. ayından itibaren düzenli olarak primlerimi yatırmaktayım.
Sorum şu, eşim benim üzerimden Bağ-Kurdan sağlık yardımı almakta. Yaklaşık 2 ay
önce eşim SSK’lı olarak bir işe başladı. Eşimin sağlık yardımından yararlanma
durumu ne olacak? Eşim Bağ-Kurumdan yararlanmaya devam edecek mi? Yoksa SSK ya
geçtiğinden dolayı, benim Bağ-Kurumdan düşecek mi? Bu durumda ne yapmamı tavsiye
edersiniz?
Turgay
Cevap: Eşiniz sigortalı olduğu tarihten itibaren sağlık yardımlarını kendi
sigortası üstünden alması gerekir. Sizin sigortanız üstünden sağlık yardımı
alamaz. Şayet eşiniz sizin üstünüzden sağlık yardımı almaya devam ederse,
Bağ-Kur bu durumu tespit ettiğinde katlandığı sağlık harcamalarını kanuni
faiziyle birlikte sizden geri alır. Aman dikkat…
Tekrar SSK lı olduğunuz tarihten itibaren 1260 gün prim ödemelisiniz
Soru: 1965 doğumluyum. Mart 1983 tarihinde ilk defa SSK sigortalısı olarak
çalışmaya başladım. 4 Ekim 2000 - 29 Ocak 2001 ile 22 Eylül 2001 - 30 Eylül 2005
tarihleri arasında toplam 4 yıl 4 ay 3 gün Bağ-Kura prim ödemem var. 19 Kasım
2005 den itibaren tekrar SSK lı olarak çalışmaya başladım. Bugüne kadar SSK ya
ödenmiş 3167 gün prim ödemem var. En erken ne zaman emekli olabilirim?
Ayhan Aksoy
Cevap: SSK da emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5150 gün prim ödeme
ve 47 yaş şartlarına tabisiniz. Ancak, Bağ-Kurla hizmet birleşmeniz var. Sizin
gibi hizmet birleşmesi olanlar, son yedi yılda fazla prim ödediği kurumdan
emekli olabiliyor. SSK şartlarıyla emekli olabilmeniz için, primi ödenmiş son
yedi yılda SSK ya, Bağ-Kurdan fazla prim ödemeniz gerekiyor. Bunun içinde tekrar
sigortalı olduğunuz 19 Kasım 2005 tarihinden itibaren SSK ya en az 1260 gün prim
ödemeniz gerek. 597 gün daha prim ödeyerek 19 Kasım 2005 tarihinden itibaren 663
gün olan prim ödemenizi 1260 güne tamamlamanız şartıyla, 2012 de 47 yaşınızı
dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Mahkeme yoluyla borçlanma hakkı alabilirsiniz
Soru: Söylediklerinize göre doğum borçlanmasından ben de yararlanabiliyorum.
Detaylı bilgi almak için de bugün bizzat Sosyal Sigortalar Kurumu'na gittim.
Görüştüğüm yetkililerin birkaçı böyle bir borçlanmanın söz konusu olmadığını,
bir kısmı mahkemelik olduğunu ve bir kısmı da bu yasadan 1 Ekim'den sonra doğum
yapanların yararlanabileceğini söyledi. Kısacası kuruma bizzat gittiğim halde
kesin bir bilgiye ulaşamadım. Hatta gazetede ve televizyonda bu haberleri
sürekli takip ettiğimi söyledim. Biz de duyuyoruz. Ancak, aslı yok bizim elimize
herhangi bir bilgi ulaşmadı dediler. Yardımcı olursanız sevinirim.
Ben size kendimle ilgili bilgileri de
vereyim.1966 doğumluyum. SSK girişim 1 Mart 1987 dir. 22 Şubat 1990'da doğum
yaptım. Doğumdan sonraki 2 yıl çalışmadım.1 Mart 1995'te isteğe bağlıya ödeme
yapmaya başladım ve halen de ödemeye devam ediyorum. Prim gün sayım 4320. Şayet
doğum borçlanmasından yararlanabilirsem ne zaman emekli olurum?
Mutlu Kılıç/Eskişehir
Cevap: Yeni yasa ile 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren getirilen doğum
borçlanmasına ilişkin 5510 sayılı yasanın 41 nci maddesinde borçlanma yapabilmek
için, doğum tarihine ilişkin bir şart yok. Yasa, 4/a sigortasına(SSK ya) tescil,
doğum sonrasındaki iki yıl süresince çalışmama, doğan çocuğun yaşaması ve
borçlanma bedelinin bir ay içinde ödenmesi şartlarını arıyor. Yasa hükmüne göre
doğum borçlanma yaparak 720 gün kazanmanız lazım.
Ancak; doğum borçlanmasının usul ve esaslarını
belirleyen Sosyal Güvenlik Kurumu tebliğine göre borçlanma yapamazsınız. Çünkü,
SGK tebliğde, borçlanma yapabilmek için, sigortalı olarak çalışırken işten
ayrılma, doğum sonrasındaki iki yıl süresince hizmet akdine tabi olarak
çalışmama ve bu durumun işverenden alınacak onaylı bir belge ile kanıtlanması
şartlarını arıyor. Tebliğ de sigorta başlangıç tarihinden sonraki doğumların
yararlandığı açıklanmasına rağmen, maalesef sorunuzda da belirttiğiniz gibi, SGK
yetkilileri 1 Ekim 2008 den sonraki doğumlar için borçlanma yapılabileceğini
belirtiyorlar. Yasa yürürlüğe girmesinin üstünden 50 günden fazla zaman geçti.
Henüz bir tane bile doğum borçlanması izin verilmedi. Doğum borçlanması yapmak
için, kuruma yazılı olarak başvuru yapın. Reddettiklerinde İş Mahkemesine dava
açmanız halinde borçlanma hakkı alabileceğinizi düşünüyoruz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |