|
KEY itirazlarının sonuçlandırılması 6 ay
uzatıldı
Ekrem Sarısu - 03 Ocak 2009 Cumartesi -
Posta
Soru: Konut edindirme Yardımı yapılan 1 Ocak 1987 ile 31 Aralık 1995 tarihleri
arasında kamu görevlisi olarak çalışıyordum. Ve üstüme kayıtlı herhangi bir
dairem yoktu ve lojmanda da oturmamıştım. Dolayısıyla Konut Edindirme Yardımı
almam gerektiği halde adım Resmi gazetede ve Ziraat Bankasında çıkmadı. Kanuni
süresi içinde itirazımı ço dönemde çalıştığım kamu kurumuna yaptım. Daha önceki
yazılarınızda itirazların yasa gereğince en geç 28 Aralık 2008 tarihine kadar
sonuçlandırılmadı gerektiğini açıklamıştınız. Ama bugüne kadar itirazlar
sonuçlandırılmadı. Bu durumda Kanununa da uyulmamış olmuyor mu?
Ahmet Taş-İstanbul
Cevap: Sizin gibi hak sahibi olduğu halde, Konut Edindirme Yardımını(KEY)
alamayanlar, en son 28 Ekim 2008 tarihine kadar itiraz etmişlerdi. KEY’ lerin
hak sahiplerine ödenmesine ilişkin 2664 sayılı yasanın 5 nci maddesi hükmüne
göre, itirazların en geç 2 ay içinde sonuca bağlanması gerekiyordu. 2 aylık süre
28 Aralık 2008 de dolmasına karşın itirazların sonuçlandırılamaması üzerine,
2009 Bütçe yasasına eklenen bir madde ile, 5664 sayılı yasanın 5 nci
maddesindeki 2 aylık süre, 8 ay olarak değiştirilerek, dolan süre 6 ay daha
uzatılmış oldu. Sizin gibi itiraz eden yaklaşık 5 milyon 800 bin kişi KEY almak
için 28 Haziran 2009 e kadar beklemeleri gerekecek. Sonuç olarak süre kanunla 6
ay uzatıldığından ortada yasa ihlali yok. Ancak, KEY mağduru var. Maalesef ,KEY
ini almak için 28 Haziran 2009 a kadar beklemekten başka seçenek yok.
İşten ayrılma belgesi vermeyen işveren cezalı duruma düşer
Soru: 3 Eylül 2007 tarihinde işten çıkarıldım. Ve o tarihten beri işsizim. Fakat
işveren beni kendi isteğimle işten çıkmışım gibi gösterdiği için, işten
çıkarılma belgesi alamıyorum. Dolayısıyla işsizlik maaşı için başvuramıyor ve
işsizlik maaşı alamıyorum. Ayrıca işveren, benim 4 yıllık çalışmama karşın
sadece 2007 yılı Ocak, Şubat ve Mart olmak üzere 3 aylık sigortamı yatırmış.
Bundan ötürü sağlık ihtiyaçlarımı da karşılayamadım. Bu durumda, hem yatmayan
sigortamın maddi manevi tazmini için ve de işsizlik maaşından yararlanabilmek
için bu iş yerinden haklarımı nasıl alabilir? Ya da bunlar için nasıl bir hukuki
işlem yapabilirim?
Zekeriya Aykut
Cevap: 4447 sayılı yasanın 48 nci maddesine göre; İşveren, hizmet akdi söz
konusu yasanın 51. maddesinde belirtilen işsizlik ödeneği alacak hallerden
birisine dayalı olarak sona ermiş olan sigortalılar hakkında; örneği Kurumca
hazırlanacak üç nüsha “işten ayrılma bildirgesi” düzenleyip, 15 gün içinde bir
nüshasını İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğüne göndermek, bir nüshasını
sigortalı işsize vermek ve bir nüshasını da işyerinde saklamakla yükümlüdür.
Yasanın bu hükmüne göre işveren; 3 nüsha işten ayrılma bildirgesi düzenlemek,
bir nüshasını size vermek, bir nüshasını İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel
Müdürlüğüne göndermek, bir nüshasını da saklamak zorundadır. İşvereni, işten
ayrılma belgesini belirlenen sürede İş ve İşçi Bulma Kurumuna vermemesi iki
asgari ücret tutarında idari para cezası kesilmesini gerektirir. İşverenler
görüşün ve SSK ya bildirilmeyen günlerinizi Ek bildirge ile bildirmesini, ihbar
tazminatınızı ve kıdem tazminatını ödemesini ve işten ayrılma bildirgenizi
düzenleyerek bir nüshasının tarafınıza vermesini talep edin.
Aksi takdirde, Sosyal Güvenlik Kurumuna, Bölge
Çalışma Müdürlüğüne, İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğüne şikâyette
bulunacağınızı ve İş Mahkemesine dava açarak tüm kanuni haklarınızı yasal
faizleriyle talep edeceğinizi belirtip, sorunu uzlaşma yoluyla çözmeye çalışın.
Şayet işveren çalışmalarınızı SSK ya bildirip, ihbar, kıdem tazminatınızı
ödeyip, işten ayrılma bildirgenizi vermezse, söz konusu kuruluşlar nezdinde
şikâyet hakkınızı kullanın. Ayrıca da, İş Mahkemesine dava açın. Çünkü, işveren
çalışmalarınızı SSK ya bildirmezse, işten ayrılma bildirgesi verse bile,
işsizlik ödeneği alamazsınız. İşsizlik ödeneği için, işten ayrılma tarihinden
geriye doğru 120 günü kesintisiz olmak üzere, son üç yılda en az 600 gün prim
ödenmiş olması gerekiyor.
Askerliğinizi borçlanırsanız 50 borçlanmazsanız 51 yaşınızı doldurduğunuzda
emekli olabilirsiniz
Soru 14 Mayıs 1966 doğumluyum. 4 Haziran 1989 yılında SSK’dan 1650 gün, İsteğe
bağlıdan 570 gün, Bağ-Kur 2900 gün son 6 ayda da SSK primim var. Ne zaman emekli
olurum? SSK askerlikten sonra başladı ve şuanda askerliğimi borçlansam ne gibi
faydası olur mu ve ödeme şekli nasıl olur?
Mesut Yılmaz
Cevap: Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme eve 51
yaş şartlarına tabisiniz. 3 yıl daha prim ödeyerek, tekrar sigortalı olduğunuz
tarihten itibaren 6 ay olan prim ödemenizi 3.5 yıla(1260 güne) tamamlamanız
şartıyla, 51 yaşınız dolduracağınız 14 Mayıs 2017 tarihinde emekli
olabilirsiniz.
Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinizden önce yaptığınızdan borçlanmanız
halinde sigorta başlangıç tarihiniz askerlik süreniz kadar(18 ay kabul
edilmiştir) geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5375
gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olursunuz. Yaklaşık 3 yıl daha prim
ödemeniz şartıyla 50 yaşınızı dolduracağınız 14 Mayıs 2016 tarihinde emekli
olabilirsiniz.
SSK dan 2012 de Bağ-Kurdan 2014 de emekli olabilirsiniz
Soru 10.04.1956 doğumluyum. SSK girişim 01.10.1984 tarihinde. 01.10.2002
tarihine kadar 2320 gün SSK pirim günüm var. 01.01.2002’den bu yana Bağ-Kur
ödememi yapıyorum. Askerlik borçlanması yapmadım. Ne zaman emekli olabilirim?
M. Emin SARAÇOĞLU / İskenderun
Cevap: Bağ-Kurda en erken kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz.
Bağ-Kurda kısmi yaşlılık aylığı için arana 15 tam yıl prim ödeme ve 55 yaş
şartlarınız doldurmaya 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle sizin gibi 10 yıldan fazla
süre kalanlar 58 yaşını doldurduğu tarihte emekli olabiliyor. 1 Eylül 2010 a
kadar prim ödeyerek prim ödemenizi 15 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 58
yaşınızı dolduracağınız 10 Nisan 2014 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Ayrıca, SSK lı bir işte çalışmaya başlayarak 1260 gün(3.5 yıl) prim ödemeniz
halinde SSK dan Temmuz 2012 ayı sonunda SSK dan da emekli olabilirsiniz.
Tip 2 diyabet hastalığıyla malulen emekli olunmaz
Soru: 1956 doğumluyum. SSK’ya 3602 gün ödenmiş primim var. Emekli olabilmem için
54 yaşımı (2 yıl) beklemem gerekiyor. Aynı zamanda Tip 2 şeker hastasıyım bu
hastalık dolayısıyla malulen emekli olma durumum söz konusu olabilir mi?
Nuriye Yıldız
Cevap: 1 Ekim 2008 den itibaren yürürlüğe giren yeni yasaya göre, malulen emekli
olmak için; 10 yıl sigortalılık süresi, 1800 gün prim ödemesi ve çalışma gücünün
en az yüzde 60 şının kaybı gerekiyor. Çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü
kaybı oranı tespit yönetmenliğine göre; tip 2 diyabet hastalığı, yüzde 25 işgücü
kaybına yol açtığından, malulen emekli olmazsınız. Çünkü, belirttiğimiz gibi
malul aylığı için en az yüzde 60 işgücü kaybı gerekiyor.
Eşler Sağlık Yardımını kendi sigortalarından almak zorunda
Soru: Eşim Emekli Sandığından emekli. Ben de üç sene önce Bağ-Kurdan emekli
oldum. Hala eşimden dolayı aldığım sağlık karnesini kullanıyorum. Sağlık ve
Sosyal kurumlar tek çatı altında birleştiğine göre; sağlık karnesini(Emekli
Sandığı) değiştirmeme gerek var mı?
Aynur Sefertaş
Cevap: Eşler kendi sigortalarından sağlık yardımı almak zorundalar. Bağ-Kur
emeklisi olduğunuzdan Emekli Sandığı Emeklisi olan eşinizin üstünden, emekli
sandığından sağlık yardımı alamazsınız. Sosyal güvenlik kurumlarının tek çatı
altına toplandığı doğru. Ancak, tek çatı altında da olsa, her kurumun hesaplar,
geliri gideri ayrı ayrı izlenmektedir.
48 yaşınızı dolduracağınız 2011 de emekli olabilirsiniz
Soru: 20.11.1963 doğumluyum. 19.01.1988 tarihinde Emekli Sandığı’nda göreve
başladım ve halen çalışmaktayım. 1984 yılından 180 gün sigortalı çalışmışlığım
var. 1985 yılında askere gittim. 18 ay olarak askerliğimi borçlanıp yatırdım. 1
yıl 9 ay 15 gün yıpranmam var. Ne zaman emekli olabilirim?
Kudreddin Narin
Cevap: 1 yıl 9 ay 15 gün yıpranmanızı hangi işten aldığınızı belirtmemişsiniz.
Bu süreyi memuriyette kazandığınızın fiili hizmet süresi zammı olduğu
varsayımıyla sorunuzu cevaplandırıyoruz. SSK, askerlik ve yıpranma süreleriniz
dikkate alındığında emekli olmak için; 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 48 yaş
şartlarına tabi oluyorsunuz. 4 Nisan 2009 tarihine kadar çalışarak fiili hizmet
sürenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla 48 yaşınızı dolduracağınız 20 Kasın
2011 tarihinde emeli olabilirsiniz.
5150 gün prim ve 43 yaşı sağladığınızda emeklisiniz
Soru: 1986 yılında özel bir hastanede işe başladım. 21 Şubat 1989 tarihinde ise
bankaya geçtim. Sigortamı işe başladığım yıl getirttim buraya. Şimdi emekli
olmayı düşünüyorum. 2008 yılının Nisan ayında baktık emeklilik durumuma olmam
imkânsızdı. 2009 yılında olmayı düşünüyorum olabilir miyim acaba? Herkes bir şey
söylüyor. Net bir cevap alamıyorum.
Cansu Can
Cevap: Çalıştığınız bankanın SSK ya mı? Emekli Sandığına mı? Yoksa kendi özel
emekli sandığına mı? Tabi olduğunu belirtmemişseniz. Söz konusu sosyal güvenlik
kurumlarının hepsin de emekli olma şartları farklı farklı. Sorunuzu, bankada SSK
kapsamında çalıştığınız varsayımına göre cevaplandıracağız. Sigorta başlangıç
tarihiniz 23 Mayıs 1986 ve öncesi bir tarihse; 20 yıl sigortalılık süresi,5075
gün prim ödeme eve 42 yaş şartlarına, sonrası bir tarihse 51250 gün prim ödeme
ve 43 yaş şartlarına tabi olarak emekli olacaksınız. Süre şartını yerine
getiriyorsunuz. Şayet 5075 gün( veya 5150) prim ödemeniz varsa ve 42 (veya 43)
yaşınızı da dolduruyorsanız istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Primi
şartını yerine getiriyor yaş şartını yerine getiremiyorsanız, söz konusu yaş
hadlerini dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |
