|
|
|
|
|
Ağır engelli Çocuğu Olan Sigortalı Kadına erken emeklilik hakkı |
|
06.01.2009 |
|
| ||
|
Ağır engelli Çocuğu Olan Sigortalı Kadına
erken emeklilik hakkı Ekrem Sarısu - 06 Ocak 2009 Salı - Posta Soru: 1999’dan beri sigortalıyım. 5 çocuğum var. Eşimden ayrıldım. 19 Aralık 2008 tarihinde işten ayrıldım. Çocuklarımdan biri üç ayda bir özürlü aylığı almakta. Size Sormak istediğim, 1- Özürlü kızım için evde bakım aylığı alabilir miyim? 2- Çalışmayan annelere özürlü çocuğu var diye 500 gün sigorta veriliyormuş, doğru mu? Sorularıma cevap verirseniz sevinirim. Aysek AKYÜZ Cevap: 1- Özürlü aylığı almakta olan çocuğunuz, sizin veya bir başkasının yardımı olmadan gündelik hayatını devam ettiremeyecek, yeme, içme, giyinme vs. ihtiyaçlarını gideremeyecek şekilde özürlü ise, durumunu Sağlık Kurulu’ndan alınacak “Ağır Özürlü” ibareli sağlık raporu ile belgelendirip, ayrıca ailenin aylık geliri aile fertlerine bölündüğünde asgari ücretin 2/3 ünden (319 YTL’den) düşük ise size en yakın Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu İl/Merkez Müdürlüğü’ne başvurarak evde bakım aylığı alabilirsiniz. 2- Sorunuzda belirttiğiniz 500 gün verilmesi ise, 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu’nun 28. Maddesi’ne göre, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu olan kadınların 1 Ekim 2008 tarihinden sonra geçen çalışmalarını kapsamakta olup, prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayılarına eklenir ve eklenen bu süreler de emeklilik yaşından düşürülür. Eğer çocuğunuzun maluliyet derecesi Yasa’da belirtildiği gibi sürekli bakıma muhtaç derecede ise, 1 Ekimden sonraki prim ödeme gün sayınızın ¼ ü kadar gün kazanacaksınız. Örneğin; 1 Ekim 2008 den sonra 2000 gün prim ödemeniz varsa, 2000 güne 500 gün(2000 x ¼) ilave edilerek prim ödemeniz 2500 güne yükselecek. Ayrıca emeklilik için aranan yaş haddinizde 500 gün düşecek. Tabi bu haktan yaralanmak için sigortalı bir işte çalışıyor olmanız gerekiyor. Askerlik borçlanmasıyla kazanılan günler son 7 yıl hesabında dikkate alınmaz Soru: 22.04.1962 doğumluyum, 05.10.1983 tarihi ile 31.12.1992 arası Bağ-Kur sigorta günlerim 3326 gündür. Daha sonra 20.10.1994 tarihinden itibaren SSK’ya kaydımı yaptırdım. 30.10.2008 tarihi itibari ile 726 gün prim ödemiş bulunmaktayım. 29.08.2006 tarihinde de (01.03.1982 ile 30.10.1983) 600 gün olan askerlik borçlanmasını SSK’ya ödedim. Bu ödediğim askerlik borçlanması son 7 yıl ortalamasına girer mi? Ne zaman SSK’dan emekli olabilirim? İbrahim ÖZBAYER Cevap: Askerlik borçlanması ile kazanılan günler askerlik yapılan tarihlere sayılmaktadır. Dolayısıyla askerlik borçlanmasıyla kazanılan süreler, son yedi yılda fazla prim ödenen kurumun tespitinde dikkate alınmaz(askerlik son yedi yılda yapılmışsa dikkate alınır. Ancak böyle bir sigortalıya bugüne kadar rastlamadık) Ancak askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınızdan, borçlanma başlangıç tarihinizi askerlik süreniz kadar geri götürerek emekli olmak için,; 25 yıl sigortalılık süresi, 5075 gün prim ödeme ve 46 yaş şartlarına tabi olmanıza sağlıyor. Ancak bu artlara tabi olarak emekli olabilmeniz için son yedi yılda SSK ya Bağ-Kurdan fazla prim ödemeniz gerekiyor. 534 gün daha prim ödeyerek, sigortalı olduğunuz tarihten itibaren 726 gün olan prim ödemenizi 1260 güne tamamlayacağınız tarihte SSK dan emekli olabilirsiniz( 1 Ekim 2008 den itibaren isteğe bağlı prim ödemeleri Bağ-Kura sayıldığından prim eksiğinizi çalışarak tamamlamalısınız). Her yıl girdi çıktı yapılarak çalıştırılanlar dava açarsa kıdem tazminatı alabilir Soru: 02.02.2001’den buyana özel güvenlik görevlisi olarak özel bir şirkette çalışmaktayım. Fakat bu şirketin sadece üniformamızda ismi var. Yani yüklenici firma. Biz taşeron firma da gözüküyoruz. Sene tam dolmadan bize girdi çıktı yapıp şirket değiştiriyorlar. Ocak ayında gene aynı şekilde sözleşme imzalatacaklar. Bu sözleşmeye imza atmazsak, yasal yollardan tazminat hakkımız doğar mı? Bu konuda tavsiyeleriniz nelerdir? Gökhan Usluer Cevap: Sorunuzdan belirli süreli sözleşme yaparak çalıştırıldığınız anlaşılıyor. Belirli süreli sözleşmeye istinaden çalışılması halinde, sözleşmede belirlenen tarihte iş akdi kendiliğinden sona erer. Bu tarihte işveren yeni bir iş önermezse işçi çalışmaya devam edeceğim diyemez. Sürekli çalışmasına rağmen, bazı şirketlerin kıdem tazminatı hak etmemesi için işçileri ile bir yıldan az süreli sözleşmeler yaptıkları görülmektedir. Ancak, yargı aynı işyerlerinde bu tür sözleşmelerle çalıştırılanları belirsiz süreli sözleşme ile çalıştırılmış kabul ediyor ve işçiye kıdem tazminatı ödenmesi yönünde kararlar veriyor. Ocak ayında sözleşmeye imza atmazsanız işverende işe başlatmaz, işsiz kalırsınız. Ancak, aynı işverene tabi olarak 2001 yılından beri bir yıldan az süreli sözleşmeler yapılarak, yani her yıl girdi çıktı yağılarak çalıştırılıyorsanız dava açmanız halinde 2001 den bu tarafa kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Toruna yetim aylığı bağlanması mümkün değil Soru: 17 yaşında lisede okuyan biriyim. Hiç bir yerden sosyal güvencem yok. Babaannem vefat etti. Bana maaşı bağlanabilir mi? O maaşı alan şuanda kimse yok. Benden başka torunu da yok. Babamı 16 senedir görmüyorum. Bundan faydalanabilir miyim? Berk Tizcan Cevap: Babaannenizden size yetim aylığı bağlanması mümkün değil. Bekâr evlenmiş olsa da boşanan veya dul kalan sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışamayan ve bu kurumlardan gelir ve aylık almayan halanız varsa, babaannenizden dolayı halanıza yetim aylığı bağlanır. Yeni yasadan yararlanarak 15 yıl ve 3960 gün primle emekli olabilirsiniz Soru: 2 Ocak 1980 doğumluyum. 2003 yılında karaciğer nakli oldum. 2005’in birinci ayında Bağ-Kur’a kayıt oldum. Ondan önce hiçbir sigorta girişim olmadı. Yüzde 80 raporum var. Vergi indirimi alabilir miyim? Ne zaman emekli olabilirim? Vergi indirimini nereden alabilirim? Serkan ŞENTÜRK/İstanbul Cevap: 1 Ekim 2008’den itibaren yürürlüğe giren yeni yasa ile; İlk defa sigortalı olduğu tarihte sizin gibi malul olduğundan dolayı, malul aylığı bağlanamayanlar Bağ-Kur sigortalılarına da SSK’lılara da olduğu gibi erken emekli olma hakkı tanındı. Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malûl sayılmayı gerektirecek derecede(çalışma gücünün yüzde 60 ının kaybı) hastalık veya özürlü bulunan ve bu nedenle malûllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanacak. Prim ödemenizi 3960 güne tamamlamanız şartıyla, 15 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız Ocak 2002 de özürlü hakkıyla emekli olabilirsiniz. En az yüzde 40 özrü olanlar vergi indirim hakkı alabildiğinden vergi indirimi alabilirsiniz. Vergi indiriminin emekliliğinize bir katkısı olmaz. Ancak, yüzde 80 özürle birinci derecede özürlü vergi indiriminden yararlanırsınız. 2009’ daki ücretlerinizin 670 TL sinden vergi kesilmez. Vergi indirimi alıp primi 3600 güne tamamladığınızda emekli olursunuz Soru: 1969 doğumluyum. Sigorta girişim 1987’dir. SSK’dan 3200 gün primim var. Şu anda vergi indiriminden yaralanmak için müracaat ettim. Yüzde 45 sakatlık raporum var. 3600 günden emekli olmak için askerlik süremi yatırıp vergi indirimini aldıktan sonra ne kadar süre sonra emeklilik için müracaat edebilirim? Aydın KULA/Bilecik Cevap: 6 Ağustos 2003 tarihi itibariyle 12 yıldan fazla süredir sigortalı olan vergi indirim hakkı almış özürlüler, yaş şartı aranmadan 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme şartlarıyla emekli olabiliyor. Vergi indirim hakkı alıp prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Bulgaristan borçlanmasıyla 48 yaşında emeklisiniz Soru: 6 Kasım 1963 doğumluyum. 1992 tarihinde zorunlu olarak Bulgaristan’dan göç ettik. Türkiye’de sigorta başlangıç tarihim 10 Mayıs 1996 ve 4150 ödenmiş prim günüm var. Bulgaristan’da 10 yıl sigortalı olarak çalıştım. Bulgaristan’da sigorta başlangıcım 10 Mart 1980 tarihidir. Bu tarih SSK başlangıcı olarak Türkiye’de geçerli olur mu? Bulgaristan’da iki yıl askerlik yaptım. Askerliğimi ve Bulgaristan’daki çalışmalarımın ne kadarını borçlanırsam en erken ne zaman emekle olabilirim? Salim GÜNEYLİ Cevap: Bulgaristan’daki 10 yıl çalışmanız ve 2 yıl askerlik sürenizi borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 12 yıl geri giderek emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz bile, 48 yaşınızı dolduracağınız 6 Kasım 2011 tarihinde emekli olabilirsiniz. 3760 gün prim ödemeniz varsa emekli olabilirsiniz Soru: Kapalı Cezaevinden yazıyorum. Ben 4 Haziran 1972 doğumluyum. Sigortaya 1 Eylül 1990’da kayıt oldum. Doğuştan görme kaybından kaynaklanan yüzde 75 oranında özürlü raporum bulunmaktadır. Daha önce vergi indiriminden faydalandım. Yeni yasaya göre ne zaman emekli olabilirim? Ender İSİMBAY- İzmir Cevap: Emekli olmak için, yeni yasaya değil, eski yasa şartlarına tabisiniz. Vergi indiriminden yararlandığınıza göre, en az yüzde 40 işgücü kaybınız olmalı. 6 Ağustos 2003 tarihi itibariyle, sizin gibi 9 yıldan fazla 12 yıldan az süredir sigortalı olan vergi indirim hakkı almış 3 ncü derece özürlüler emekli olmak için: 16 yıl sigortalılık süresi ve 3760 gün prim ödeme şartlarına tabi bulunuyor. 3760 gün prim ödemiz varsa istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Yoksa prim ödemenizi 3760 güne tamamlayacağınız tarihte yaş aranmadan emekli olabilirsiniz. Yaş beklerken malul olan memur emekliye ayrılabilir Soru: 20/25 yıl hizmetini doldurup emekli aylığı bağlanması için tabi olduğu yaşı bekleyen emekli sandığına tabi memur, bu bekleme esnasında çalışır durumdayken adi malul olursa ve malul olarak emekliliğini isterse alacağı emekli maaşı bulunduğu derecedeki emeklinin tabi olduğu normal emekli maaşımıdır, yoksa malul olarak emekliliğini istediği için daha mı düşüktür? Veya maaş bağlanması için tabi olduğu yaşımı bekler. Halit Safi Cevap: Emekli Sandığından emekli olmak için aranan 25 tam yıl fiili hizmet süresini doldurup, emekli olmak için yaş haddinin dolmasını beklerken, adi malul durumuna düşenler, talep etmeleri halinde yaş şartı aranmadan malulen emekliye ayrılabilirler. 25 yılını dolduran normal memura bağlanan aylık kadar emekli aylık bağlanır. Dolayıyla emekli aylığında tutar itibariyle bir kaybı olmaz. İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
Ekrem Sarısu
Okunma: 3438 | |||
|
Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı
| ||||
