|
3.5 dolarla Yurtdışı Borçlanması tarih oldu
Ekrem Sarısu - 12 Ocak 2008 Pazartesi - Posta
Soru: Ben yurtdışında çalışan bir Türk işçisiyim. Yeni sosyal güvenlik yasasının
bizim Türkiye'de emekli olmamızı zorlaştırdığını duydum. Daha önce günlük 3.5
dolardan ödeme yaparak emekli olabiliyorduk. Yeni yasa bizim durumumuzda ne tür
bir değişiklik yarattı.
Ömer-Almanya
Cevap: Duyumlarınız maalesef doğru. 8 Mayıs 2008 tarihine kadar sizin gibi
Yurtdışında çalışan vatandaşlarımız, yurtdışındaki çalışma sürelerini günlüğü
3.5 ABD doları üstünden borçlanarak emekli olabiliyorlardı. Yeni yasa ile 8
Mayıs 2008 den itibaren borçlanma usulü değiştirildi ve dövizle borçlanma usulü
tarih oldu.
8 Mayıs 2008 den itibaren bir günlük yurtdışı çalışması için: borçlanma yapacak
kişinin prime esas günlü kazancın alt sınırı(günlük asgari ücret olup bugün için
22.20 TL dir) ile üst sınırı (günlük asgari ücretin 6.5 katı olup 144.30 TL dir)
arasında belirleyeceği kazanç tutarı üstünde yüzde 32 oranında borçlanma bedeli
ödenecek. Bir günlük yurtdışı çalışması için en az 7.10 TL, bir aylık yurtdışı
çalışması için 213.12 TL ve yıllık yurtdışı çalışması için ise 2.557.44 TL
borçlanma beldi ödenecek. Örneğin; 25 yıl yurtdışında çalışan biri 63.936 TL
borçlanma bedeli ödeyecek.
Ayrıca önceki uygulama da borçlanma bedeli emekli olunana kadar ödenebilirken,
yeni uygulamada 3 aylık ödeme süresi getirildi. Borçlanma bedelinin tebliğ
tarihinden itibaren en geç üç ay içinde özenmesi zorunlu.
Bağ-Kur sigortalısı doğum borçlanması yapamıyor
Soru: Yakınımın doğum tarihi 3 Temmuz 1961, ilk defa SSK lı olarak çalışmaya
başladığı tarih 9 Ağustos 1982 dir. 29 Ocak 1985 – 1 Ekim 1990 arası Bağ-Kur’lu,
1 Ekim 1990 – 30 Eylül 1991 arası SSK’lı, daha sonra 4 Şubat 2008 tarihine kadar
boş. 4 Şubat 2008’den günümüze kadar ve şu anda da SSK 'lı olarak çalışıyor. 14
Aralık 1986 tarihinde evlendi. İlk çocuk 24 Ekim 1987, ikinci çocuk 5 Mayıs 1994
tarihlerinde oldu. Her iki çocuk için ayrı ayrı ikişer yıl borçlanılabilir mi?
Bu işlemler için nereye, ne şekilde hangi evraklarla müracaat gerekiyor. Prim
ödemeleri ne miktarda ve hangi takvimle yapılacak?
Hüseyin Kara
Cevap: Sosyal Güvenlik Kurumunun tebliğ ve genelgesine göre, doğum borçlanması
yapabilmek için; işten doğum nedeniyle ayrılmak(işten ayrıldıktan sonra 300 gün
içinde doğum yapanda işten doğum nedeniyle ayrılmış sayılıyor) ve doğumdan sonra
2 yıl süresince sigortalı olarak çalışmamak, borçlanma tarihinde çocuğun
yaşaması ve borçlanma bedelinin bir ay içinde ödenmesi gerekiyor.
Yakınınız ilk doğumunda Bağ-Kur sigortalısı. Ve doğumdan sonraki iki yıl
süresince de Bağ-Kura prim ödemiş. Bağ-Kur sigortalıları borçlanma
yapamadığından ilk doğum için borçlanma yapamaz. İkinci doğumunda ise sigortalı
çalışmıyor. Yani boşta. İşinden doğum için ayrılmadığından ikinci doğumu içinde
borçlanma yapması mümkün değil.
Şirket çalıştırdığı emekli için ödediği destek primini gider yazar
Soru: Emekli sandığından emekli öğretmenim. Kendime ait limitet bağlı dershanede
müdür olarak görev yapmaktayım. Sosyal güvenlik destekleme primi yatırmam
gerekir mi? Eğer gerekiyorsa bunu vergiden düşebilir miyiz? Gelir vergisinin
41/2 maddesi ile ne düzeyde örtüşür?
Kemal Özen
Cevap: Limitet şirketten ücret alıyorsanız, ücretinizden yüzde 7.5 oranında
Sosyal Güvenlik Destek Primi kesilmesi gerekir. Şirkette yüzde 23.5
oranında(işyerinizin iş kazası ve meslek hastalığı prim oranı yüzde 1 olduğu
hesabıyla)destek primi işveren payı olarak ödeyecek. Sonuç olarak, her ay
ücretinizin toplam yüzde 31 i kadar destek primi ödenmesi gerekiyor. Ücret ve
işveren prim hissesini şirketiniz gider yazarak, kazancından indirebilir. Gelir
Vergisi Kanunun 41/2 nci maddesi gerçek kişilerin ticari kazancını tespiti için
hüküm ifade etmekte olup, tüzel kişiliğe sahip şirketleri kapsamamaktadır.
Şirketten ücret almıyorsanız, şirket ortağı olarak destek primi ödemek
zorundasınız. 1 Ekim 2008 den sonra emekli aylığınızdan 2008 sonuna kadar yüzde
12, 2009 da yüzde 13, 2010 da yüzde 14 ve 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren de
yüzde 15 oranında destek primi kesilmesi gerekmektedir.
Engelli çocuğu olan kadın erken emekli olacak
Soru: 19 Haziran 1987 işe giriş tarihim, prim
ödeme gün sayım 6715’tir. Halen çalışmaktayım. 24.09.1967 doğumluyum ve bu arada
ağır engelli ibareli raporu bulunan %97 (böbrek yetmezliği) bakmakla yükümlü
olduğum bir oğlum var. Ne zaman ve nasıl emekli olabilirim?
Hünkar Gülsoy
Cevap: İsminizden erkek mi? bayan mı olduğunuzu çıkartamadık. Şayet erkekseniz
özürlü çocuğunuzdan dolayı, emekli olmanız açısından yararlanacağınız bir
avantaj yok. Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme
ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra
prim ödemeseniz de, 50 yaşınız dolduracağınız 24 Eylül 2017 tarihinde emekli
olabilirsiniz.
Bayansanız, yeni yasa ile 1 Ekim 2008 den itibaren getirilen özürlü çocuğu olan
kadınlara tanına haktan yararlanabilirsiniz. Başkasının bakımına muhtaç özürlü
çocuğu olan kadınların 1 Ekim 2008 den sonra ödedikleri prim gün sayısına, prim
ödemelerinin yüzde 25 i kadar ilave yapılacak. İlave edilen bu süre ayrıca
emekli olunacak yaş haddinden düşülecek. Örneğin; başkasının bakımına muhtaç
özürlü çocuğu olan ve 1 Ekim 2008 den sonra 1440 gün prim ödemesi olan kadının
1440 gün olan prim ödeme gün sayısı 360 gün artırılarak 1800 güne çıkartılacak,
emekli olacağı yaş haddi de 360 gün( 1 yaş) düşürülecek.
Vergi indirim hakkı alıp istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz
Soru: 11.03.1966 doğumluyum işe ilk başlama tarihim 01.06.1985’tir. Bu tarihten
29.02.2008 tarihine kadar aralıksız aynı iş yerinde çalışmakta olup sağlık
nedenlerinden dolayı 29.02.2008 tarihinde işten çıkarıldım. 7198 ödenmiş pirim
günüm vardır. Rahatsızlığım dolayısı ile % 42 özürlü raporu verilmiştir.
Askerliğimden önce sigortalı oldum. Bunlara dayanaraktan emeklilik yasası gereği
ne zaman emekli olabilirim?
Canip Demircan
Cevap: Sorunuzda belirttiğiniz gibi yüzde 42 oranında işgücü kaybınız varsa,
vergi indirim hakkı alarak istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Çünkü; 6
Ağustos 2003 tarihi iti0bariyle 12 yıldan fazla süredir sigortalı olan vergi
indirim hakkı almış özürlüler, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme
şartıyla yaş haddi aranmadan emekli olabiliyor.
Ücretinizden gelir vergisi kesiliyorsa asgari geçim indiriminden
yararlanmanız lazım
Soru: On yedi aydır bir tatil sitesinde güvenlik elemanı olarak çalışıyorum.
Sigortam düzenli yatıyor. Fakat şirket muhasebecisi bana asgari geçim indirimi
belgesi imzalatmasına rağmen hiç ödeme yapmadı. Sorduğumda tatil sitesi
olduğundan stopaj vergisi yatırmadıklarını, bu sebeple de asgari geçim indirimi
ödeyemediklerini söylediler. Beni işe alan siteyi yaptırıp İngilizlere satan ve
site yönetim başkanı (Properties in Turkey) Emlak. Tatil sitelerine böyle bir
muafiyet var mı? Varsa bile bana bile neden belge doldurtuldu.
Mustafa Çetiner/Antalya
Cevap: Gelir Vergisi Kanunun 23 ncü maddesi gelir vergisinden istisna tutulan
ücretleri belirlemiş bulunuyor. 23 ncü maddenin 6 ncı bendi; “Hizmetçi
ücretleri(hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda
ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik,
dadılık, bahçevanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır.)
(mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsamına dahil değildir)” hükmünü
içermektedir. Bu hükme göre; özel fertler tarafından kapıcı, bahçevan gibi özel
hizmetlerde çalıştırılanların ücretlerinden gelir vergisi kesilmediğinden,
asgari geçim indiriminden de yararlanamazlar. Ancak, sorunuzdan özel fert
yanında çalışmadığınız, ticari bir işletme olan yabancı emlak şirketinde
çalıştığınız anlaşılıyor. Şayet böyle ise ücretinizden gelir vergisi yapılması
ve asgari geçim indiriminden yararlanmanız gerekir. Ya da özel fert yanında
çalışıyor gösterilmişseniz zaten ücretinizden gelir vergisi kesilmediğinden
dolaylı olarak asgari geçim indiriminden yararlanıyorsunuz demektir. Ücret
bordonuza bakın, şayet ücretinizden gelir vergisi kesiliyorsa asgari geçim
indiriminden yararlanmanız lazım.
Şirket prim borcunu ödemese de çalışan sağlık yardımı alır
Soru: Bir şirketin birkaç ay SSK primlerini ödeyememesi durumunda çalışanlar
sağlık hizmetlerinden faydalanmaya devam edebilirler mi?
Ümit Özcan
Cevap: Şirketin prim borcu çalışanları ilgilendirmez. Çalışanlar için çalışma
sürelerinin her ay sosyal güvenlik kurumuna bildirilmesi önemlidir. Çalışanların
bildirimi yapıldıktan sonra şirket prim borcunu ödemese de çalışanlar sağlık
yardımı alabilir.
Bağ-Kura tabi olmamak için son 3.5 yıl çalışarak prim ödemek gerekiyor
Soru: 17 Nisan 1974 doğumluyum. Sigorta başlangıcım olan 22 Ekim 1990’dan beri
2262 gün prim ödemem var. 1 Mayıs 2004’ten beri SSK isteğe bağlı olarak prim
ödüyorum. Toplam prim ödeme gün sayım 3646 gün oldu. 1 Ekim 2008 den itibaren
otomatik olarak Bağ-Kur’a prim ödüyoruz. Daha kaç ay prim ödeyebilirim ki, SSK
dan emekli olmak için?
Hasan Molla
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi 11 yıldan fazla 12.5 yıldan az
süredir sigortalı olanlar emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5525
gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabi bulunuyor. 1879 gün daha prim ödeyerek
3646 gün olan prim ödemenizi 5525 güne tamamlamanız şartıyla, 52 yaşınızı
dolduracağınız 17 Nisan 2026 tarihinde emekli olabilirisiniz. Ancak, sizin gibi
1 Ekim 2008 den önce sigortalı olanlar, primi ödenmiş son yedi yılda fazla prim
ödediği kurumdan emekli oluyor. 1 Ekim 2008 den itibaren de isteğe bağlı prim
ödemeleri 4/b sigortasına sayıldığından, Bağ-Kura tabi olmadan belirtilen
şartlarla SSK dan emekli olmak için; 29 ay(870 gün) isteğe bağlı prim ödedikten
sonra, 1009 günde sigortalı bir işte çalışarak prim ödemelisiniz. Emekli
olacağınız yaşı doldurana kadar prim ödemek isterseniz de prim ödemenizin son
1260 gününü(3.5 yılını) sigortalı bir işte çalışarak ödemeniz şartıyla, isteğe
bağlı sigortaya istediğiniz kadar prim ödeyebilirsiniz.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |
