|
|
|
|
|
Ya işverenle uzlaşın ya da dava açın |
|
21.01.2009 |
|
| ||
|
Ya işverenle uzlaşın ya da dava açın Ekrem Sarısu - 21 Ocak 2009 Çarşamba - Posta| Soru: 24 Nisan 2000 tarihinde işe başladım. 9 senedir çalıştığım yerde sadece 2 senedir sigortalı olduğumu öğrendim. Sigortalı olmadığım 6 yılımı nasıl telafi ederim? Şu anda çalışır durumda gözüküyorum. En kısa zamanda cevabınızı bekliyorum. İrfan Turna Cevap: Ya işverenle uzlaşarak, ya da İş Mahkemesine hizmet tespit davası açarak, yargı yoluyla SSK ya bildirilmeyen günlerinizi kazanabilirsiniz. Ancak, işvereni mahkemeye vermek aynı zamanda işsiz kalacağınız anlamına da gelir. Sorunu işverenle anlaşarak çözmek en akılcı olanı. Yargı en son başvurulması gereken bir yol. Emekli aylığı olan eş dul aylığı alabilir Soru:1992' de ve 1996' da emekli olmuş emekli sandığına tabi olan karıkoca, eskiden olduğu gibi son çıkan kanuna göre, eşlerden birinin ölümü halinde iki maaş alabilecek mi? Ne kadar? Nasıl? Yardımcı olursanız sevinirim. İ.Y. Cevap: Yeni yasansın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 den sonra da, eşlerden birinin ölümü halinde, hayattaki kalan ve emekli aylığı alan eş, ölen eşinden dolayı dul aylığı alabilecek. Hem kendi emekli aylığını hem de eşinden dolayı dul aylığı alabilecek. Aylık bağlama oranı yüzde 50 dir. Emekli aylığı son birkaç yılda artırmak zor Soru: SSK ya prim gün sayım 6300 dür. Emekliliğime 4 yıl kaldı. Prim gün sayım dolduğu için kalan 4 yılımı tavandan yatırsam emekli maaşıma etki eder mi? Yoksa günüm dolduğu için hiç bir fark etmez mi? Yaşı beklediğim için asgariden devam mı etmeliyim? Yardımcı olursanız çok memnun olurum? Mustafa Özyurt Cevap: Emekli olmak için kalan 4 yılınızda prime esas kazancın tavan tutarı üstünden prim ödemeniz emekli aylığınıza katkısı olmaz. Çünkü 4 yıllık tavandan prim ödeme, ortalama kazanç tutarını emekli aylığını artıracak düzeyde yükseltmez. Tavandan bugün için aylık yaklaşık 1.600 TL prim ödemesi gerektiği de unutulmamalı. Babanız 3 yıl daha borçlansa Ekim 2008 de emekli olabilirdi Soru: Babam 28 Ağustos 1955 Bulgaristan doğumludur. SSK başlangıç tarihi 1 Ekim 1990 dır. 4490 gün prim ödemesi vardır. Emekli olabilmek için yurt dışında çalıştığı günlerinden 1440 prim günü olan borçlanarak 9.350.00 TL ödeyerek, emeklilik için SGK' ya 15 Aralık 2008 tarihinde başvurmuştur.16 Ocak 2009 tarihinde emeklilik başvurusu reddedilmiştir. 25 yıl sigortalık süresini doldurmamış olmadığından reddolunduğu açıklanmıştır. 2011 de emekli olacağı bildirilmiştir. Fakat benim çevremde 48 yaşında yurtdışı günlerini borçlanarak emekli olanlar var. Lütfen bana siz açıklar mısınız, bu parayı ödeyip gün kazanarak emekli olamıyor muyuz? Hayrettin Özgür Cevap: Emekli olmak için yaş şartının yanında, prim ödeme ve sigortalılık süresi şartları da aranmaktadır. Kurum haklı. Babanız yaş ve prim ödeme şartını yerine getiriyor, ama süre şartını yerine getiremiyor. Çünkü: babanızın yurtdışındaki çalışma süresinin 4 yılı borçlanması sonucu sigorta başlangıç tarihi 4 yıl geri giderek emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi oluyor. Prim ödemesi yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemese de, 25 yıllık sigortalılık süresini dolduracağı 1 Ekim 2011 tarihinde emekli olabilir. Şayet varsa babanız yurtdışı çalışma süresinin 3 yılını(1080 günü) daha borçlanmış olsaydı, 1 Ekim 2008 de emekli olabilirdi. 48 yaşında yurtdışı çalışmasını borçlanarak emekli olanların sigorta başlangıç tarihleri 1983 yılıdır(borçlanma sonucu başlangıçları 1983 e gitmiştir) SSK ya çalışarak 3.5 yıl prim ödemeniz gerekiyor Soru: 29 Temmuz 1968 doğumluyum. 1 Mayıs 1987 tarihinde sigorta başlangıcım bulunmakta ve SSK ya 537 gün prim ödemem var. 28 Ağustos 1991 tarihinde Emekli Sandığına geçtim. 24 Temmuz 2004 tarihinde işten çıktım. Hesabıma göre 12 yıl 10 ay 26 gün hizmetim var. Yeni çıkan yasalara göre nasıl ve ne zaman emekli olabilirim? Murat Çetin-Kastamonu Cevap: SSK da emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Ancak, primi ödenmiş son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunduğundan, bu şartlara tabi olabilmeniz için, SSK ya çalışarak en az 1260 gün prim ödemeniz gerekiyor. SSK ya 1260 gün prim ödemenizi şartıyla, 50 yaşınızı dolduracağınız 29 Temmuz 2018 tarihinde emekli olabilirsiniz. SSK dan 6 yıl erken emekli olursunuz Soru:15 Ocak 1966 doğumluyum. SSK girişim 2 Nisan 1987 dir. Ödenmiş 692 gün primim var. Eylül 2007'den itibaren Bağ-Kura prim ödüyorum. ( İsteğe bağlı olarak ) Sizden öğrenmek istediğim bu şekilde Bağ-Kur'a devam ederek mi emekli olayım? Yoksa SSK'dan mı emekli olayım? Her ikisinin de emeklilik şartlarını öğrenmek istiyorum. Ve kaç yılında emekli olabilirim? Şafak Demir Cevap: SSK da emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 4143 gün daha prim ödeyerek toplam 1232 gün olan prim ödemenizi 5375 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirisiniz(Ağustos 2020 ayında). Ancak; bu şartlarla SSK dan emekli olabilmenizi için 96 ay isteğe bağlı prim ödedikten sonra, sigortalı bir işte çalışarak 1260 gün prim ödemeniz gerekiyor. Bağ-Kurda ise emekli olmak için 20 tam yıl prim ödeme(7200 gün) ve 58 yaş şartına tabisiniz. Aralıksız prim ödemeniz halinde, 20 tam yıl prim ödeme sürenizi dolduracağınız 28 Eylül 2026 tarihinde Bağ-Kurdan da emekli olabilirsiniz. Son 3.5 yıl primi isteğe bağlı olarak ödememek gerekiyor Soru: Eşim 16 Nisan 1968 doğumlu. 10 Ocak 1989 tarihinde Türk Ticaret Bankasında çalışmaya başladı. Banka 15 Ocak 2004 tarihinde tazminatını ödeyerek iş akdine son verdi. Çalıştığı süre içinde 6 aylık ücretsiz izin kullanmıştır. Eşim Nisan 2005 ayından itibaren isteğe bağlı sigortaya alt sınırdan prim ödemeye başlamış ve Temmuz 2008 ayına kadar prim ödemelerini eksiksiz yapmıştır. Yeni yasaya göre, 3.5 yıl isteğe bağlı prim ödeyenlerin daha geç emekli olacaklarını ve daha az emekli aylığı alacaklarını öğrendim. Eşim bundan nasıl etkilenecek? Eşimin bu durumdan etkilenmemesi ve emekli aylığını düşmemesi için ne yapmalıyız? Eşim hangi tarihte emekli olacaktır? Emekli aylığının yüksek olması için ne yapmalıyız? Eşim bugün emekli olsa ne kadar aylık alabilirdi? Şakir Gamlıoğlu-Erzurum Cevap: Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı prim ödemeleri 4/b sigortasına(eski adıyla Bağ-Kura sayılıyor) sayılıyor. 1 Ekim 2008 den önce sigortalı olanlar primi ödenmiş son 7 yılda(son 2520 gün prim ödemesinde) fazla prim ödediği kurumdan emekli olduğundan, prim ödemesinin son yedi yılında isteğe bağlı sigortaya 1260 gün(3.5 yıl) prim ödeyenler Bağ-Kur şartlarıyla emekli olma durumunda kalacaklar. Bağ-Kurdan emekli olmak için SSK ya nazaran daha fazla prim ödenmesine karşın daha az emekli aylığı alınıyor. Eşiniz emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 45 yaş şartlarına tabi. Eşinizin prim ödemesi yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemese de 45 yaşını dolduracağı 16 Nisan 2013 tarihinde emekli olabilir. Eşiniz emekli olana kadar prim ödemek istiyorsa isteğe bağlı sigortaya 1 Ekim 2008 den itibaren 41 aydan(1230 günden) fazla prim ödememesi gerekiyor. Eşinizin emekli aylığını geçmişte üstünden prim ödediği Kazanç tutarları ve prim ödeme gün sayısı belirleyecek. Eşiniz emekli aylığını yükseltmek için, aylık bağlanacak ortalama kazancını ve aylık bağlama oranını yükseltmesi gerekir. Bunun içinde uzunca bir süre (8, 10 yıl gibi) prime esas kazancın tavan tutarı üstünden(bugün için 4.329 TL dir) prim ödemesi gerekir. Bugün emekli aylığı bağlansa yaklaşık 600 TL aylık alır. Sigorta başlangıç tarihinde hastalığı ve özrü olan malulen emekli olamaz Soru: Doğum tarihim 13 Kasım 1955 dir. Bağ-Kur başlangıç tarihim 23 Ağustos 1985, ayrılış tarihim 12 Aralık 1985 dir. Sigorta başlangıç tarihim 1 Temmuz 1994 olup, SSK ya 2660 gün prim ödemem var. Askerlik sürem olan 600 günü borçlandım ve borçlanma bedelini ödedim. Bağ-Kura 109 gün prim ödemem bulunuyor. Malulen emeklik talebim, hastalığım sigorta başlangıç tarihinden önce olduğu gerekçesiyle reddedildi. Hastalığım gırtlak kanseri. Ameliyatı oldum. Yüzde 70 sakat raporum var. İsteğe bağlı sigorta primi ödemeye devam ediyorum. Yazılarınızda benim durumumda olan kişilere verdiğiniz cevaplarda, “vergi indirim belgesi” konu ediliyor. Vergi indirim belgesinin ne anlama geldiğini açıklar mısınız? Vergi indirim belgesi almam gerekiyor mu? Ve nasıl alabilirim? Alırsam emekliliğime bir faydası olur mu? Ben bu şartlarda en erken ne zaman emekli olabilirim? Belirli bir yaşı doldurmam gerekiyor mu? Mehmet Buçan-Samsun Cevap: İlk defa sigortalı olduğu tarihte hastalığı ve özrü bulunanlar malulen emekli olamıyor. Rahatsızlığınız ilk defa sigortalı olduğunuz tarihte varsa malulen emekli olamazsınız. Ancak özürlü hakkıyla emekli olmanız mümkün. Sizin gibi 1 Mayıs 2008 den önce sigortalı olduğu için, yürürlükten kaldırılan eski yasa şartlarına tabi olarak emekli olacak olan sigortalılardan, vergi indirim hakkı almış olan özürlüler, özürlü hakkıyla erken emekli olabiliyor. Vergi İndirim hakkı, ene az yüzde 40 özürlü olanlara veriliyor. Ücretli çalışan özürlü, bulunduğu yerdeki vergi idaresine(vergi dairesi başkanlığı, vergi dairesi, defterdarlık vb.) başvurarak, gönderecekleri hastaneden aldığı rapora göre veriliyor. Almakta olduğu ücretten, özür derecesine göre sakatlık indirimi adı altında bir indirim yapılıyor. Bu suretle özürlünün eline daha fazla para geçiyor. 1 Ekim 2008 den itibaren Bağ-Kur sigortalılarına da özürlü hakkıyla emeklilik hakkı getirildiğinden, SSK dan da, Bağ-Kurdan da özürlü hakkıyla emekli olabilirsiniz. 1) Sigortalı bir işte çalışarak vergi indirim hakkı alırsanız, emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartlarına tabi olursunuz. 231 gün daha prim ödeyerek, 3369 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlayacağınızı tarihte emekli olabilirsiniz(yaklaşık olarak Eylül 2009 ayında) 2) 1 Ekim 2008 den itibaren İsteğe bağlı prim ödemeleri 4/b sigortasına(eski adıyla Bağ-Kura) sayılıyor. 4/b sigortasında emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi 3960 gün prim ödeme şartlarına tabisiniz. İsteğe bağlı sigortaya, 591 gün daha prim ödeyerek 3369 gün olan prim ödemenizi 3960 güne tamamlayacağınız tarihte 4/b sigortasından(eski adıyla Bağ-Kurdan) emekli olabilirsiniz. 50 yaşınızı doldurduğunuz da emekli olabilirsiniz Soru:15 Nisan 1963 doğumluyum. 21 Mayıs 1988 de Bağ-Kur başlangıç tarihim 11 yıl 8 ay 26 gün pirim ödemem var. 10 Mayıs 2008 tarihinden itibaren SSK lı bir işte çalışıyorum. Askerlik borçlanması yapmadım. Buna göre kaç yılında emekli olabilirim? Ve hangi kurumdan emekli olurum? Mustafa Mertgün Cevap: Sizin gibi 1 Ekim 2008 den önce sigortalı olanlar, primi ödenmiş son 7 yılda fazla prim ödediği kurumdan emekli olabiliyor. SSK’dan emekli olmanız avantajlı. SSK şartlarına tabi olarak emekli olmanız için, sigortalı olduğunuz 10 Mayıs 2008 tarihinden itibaren en az 1260 gün(3.5 yıl) prim ödemeniz gerekiyor. SSK ya 1260 gün prim ödemeniz halinde emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olursunuz. 1260 günden başka prim ödemeseniz de 50 yaşınızı dolduracağınız 15 Nisan 2013 tarihinde emekli olabilirsiniz. İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
Ekrem Sarısu
Okunma: 1540 | |||
|
Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı
| ||||
