|
Destek primi ödeyerek kendi nam ve
hesabınıza bağımsız çalışabilirsiniz
Ekrem Sarısu - 02 Şubat 2009 - Pazartesi - Posta
Soru: Öğrenmek istediğim; emekli olarak dışarıdan bazı firmaların arızalı
makinelerini tamir etmem isteniyor. Tabi benim bir şirketim yok yani kaçak
faturasız bir çalışma olacak. Benim bu işleri yaparken bir kaza geçirmem
olasılığı var. Bu olayda cezalı duruma he ben hem de firma düşer gibi geliyor.
Sizden öğrenmek istediğim benim ne gibi şartları yerine getirirsem (sigortaya
prim, dilekçe veya bir firma kurma gibi) bu kazalarda ben ve firmalar
sorumluluklardan kurtulmuş olur.
Özdoğan Urfalıoğlu
Cevap: Emeklide olsanız çalıştığınız firma veya firmalar sigortaya girişinizi
bildirmek zorundalar. Ay içinde değişik işyerlerinde kısa süreli çalışacak
olmanızda sorun teşkil etmez. Çünkü;değişik çalışma modelleri var. Örneğin;
kısmi süreli çalışma, çağrı üstüne çalışma vb. Aksi takdirde kayıt dışında işçi
çalıştırıyor durumuna düşerler, bırakın iş kazasını herhangi bir denetimde dahi
başları derde girer. Bu açıdan emekli aylığınızı kestirmeden destek prime tabi
olarak çalışabilirsiniz. Ücretinizden yüzde 7.5 oranında destek primi kesilir.
Ayrıca işverende ücretin yüzde 22.5 oranında destek primi işveren hissesi ile
işin tehlike derecesine göre yüzde 1 ile 6.5 arasında iş kazası ve meslek
hastalığı primi öder.
Diğer taraftan vergi mükellefi olup destek primi ödeyerek, kendi nam ve
hesabınıza çalışabilirsiniz. Destek primi emekli aylığınızdan 2009 da yüzde 13,
2010 da yüzde 14 ve 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren yüzde 15 oranında kesilir.
Bu seçeneği işverenlerinde tercih edeceklerine hiç şüphe yok. Her iki çözümde de
olası bir iş kazasında kimsenin başı ağrımaz.
Normalde 51 yaş haddinde 58 yaşa tabisiniz
Soru: 1.1.1966 doğumluyum. SSK girişim 1.10.1988. Aralıksız ödenmiş 7140 günüm
var. Primlerim 1/A asgari ücretten yatıyor. Şu anda kazanç tutarım 45.324 TL
gözüküyor. Bundan sonra primlerim yatırılmasa yaş haddini doldurduğumda emekli
olabilir miyim? Emekli olabilirsem ne kadar aylık alırım? Emekli olduğum zaman
sağlık hizmeti alabilir miyim?
Doğa
Cevap: Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi,
3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Bundan sonra prim ödemeseniz
de 58 yaşınızı dolduracağınız 1 Ocak 2024 de kısmi yaşlılık aylığı ile emekli
olabilirsiniz(yaş haddinden emeklilik) Ancak normal emeklilik için; 25 yıl
sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. Prim
ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, 51 yaşınızı
dolduracağınız 1 Ocak 2017 de emekli olabilirsiniz. Normal emeklilikte 7 yıl
önce aylık bağlanacağından, yaş haddinden emekli olmayı düşünmemelisiniz. Emekli
aylığı için; 2000 den önceki dönem ve 1 Ocak 2000- 1 Ekim 2008 arasındaki dönem
için hesaplanan iki kısmi aylığın toplamından oluşan bir kısmi aylık ve 1 Ekim
2008 ile emeklilik talebinde bulunulan tarih arasındaki dönem için ayrı kısmi
aylık hesaplanıyor. İki kısmi aylığın toplamı emekli aylığını oluşturuyor.
Emekli olacağınız tarihe kadar oluşacak olan verileri bilmemiz mümkün
olmadığından alacağınız aylık tutarını hesaplamamız da mümkün değil. Ama bugün
emekli olsanız yaklaşık 600 TL aylık alırsınız.
Yetim Aylığınızı Özürlü Aylığı Düzeyine Çıkartabilirsiniz
Soru: 33 yaşında yüzde doksan özürlüyüm. 4 yıl
önceye kadar 375 YTL özürlü maaşı alıyordum. Babam ölünce babamın maaşının üçte
biri 155 YTL bağlandı. Ben ikisini 1 yılı kadar aldım ikisini birden aldığım
için özürlülük maaşını kestiler. Birde üstüne o zamana kadar aldığım parayı
faiziyle birlikte geri istediler 5 bin YTL ödeme imkânım olmadığı için bir
avukata danıştım. Oda benden hiçbir şey talep etmeden dava açtı ve davayı
kazandım. Ama maaş tekrar bağlanmadı. Şimdi ise annem bakım parası alıyor. Annem
babamdan da 360 YTL maaş alıyor. Özürlü maaşını alırsın diyorlar ne yapmalıyım?
Ulaş Yaşa
Cevap: 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz Ve Kimsesiz Türk Vatandaşları İle
Özürlü Ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmeliğin 2.
Maddesinin (d) bendine göre: herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan aylık ve
gelir alan malul çocuklardan, aylık ya da gelirleri, özürlülük derecelerine göre
ödenecek olan özürlü aylığı tutarından düşük olması durumunda, özürlü aylığı
almaya hak kazanır. Ancak hem yetim aylığı, hem de özürlü aylığı olmak üzere iki
aylık birden ödenmez. Ancak, yüksek olan aylık ödenir. Maluliyetinizden dolayı
babanızdan almakta olduğunuz yetim aylığı maaşı, 2022 sayılı Kanun kapsamında 18
yaşından büyük, maluliyet derecesi yüzde 70’in üzerinde olan bakıma muhtaç
özürlü vatandaşlarımıza verilen aylık tutarından düşük olduğu için yetim
aylığınız, 2022 sayılı Kanun kapsamında bakıma muhtaç özürlü vatandaşlarımıza
verilecek aylık düzeyine çıkartılacaktır. Örneğin, 01.01.2009 tarihi itibariyle
18 yaşından büyük bakıma muhtaç özürlü vatandaşlarımıza 259,23 TL aylık
ödenmekte olup, yetim aylığı ise 155 TL dir. Yani, yetim aylığınız, 18 yaşından
büyük bakıma muhtaç özürlü aylığından oldukça düşüktür. Bu nedenle,
maluliyetiniz nedeniyle hak ettiğiniz özürlü aylığı miktarı ile yetim aylığınız
arasındaki 104,23 TL ’lik fark, talebiniz üzerine Sosyal Güvenlik Kurumu
tarafından aylığınıza ilave edilerek ödenecektir. 4 yıl önce özürlü aylığınızın
kesilmesinin nedeni, hem yetim aylığını hem de özürlü aylığını aynı anda
almanızdan dolayıdır. Ayrıca, annenizin evde bakım ücreti alması sizin özürlü
aylığı almanıza engel değil. Çünkü; annenize verilen bakım ücreti, size bakım
hizmeti verdiği için size değil annenize verilen bir aylıktır. Yapmanız gereken,
yetim aylığınızın miktarını gösterir belge ve bakıma muhtaç özürlü olduğunuzu
gösterir Ağır Özürlü ibareli Sağlık Kurulu raporunuz ile size en yakın Sosyal
Güvenlik Kurumu İl/Merkez müdürlüklerine başvurarak almakta olduğunuz yetim
aylığını özür derecenize karşılık verilen özürlü aylığı miktarına, yani 260 TL’
ye çıkarttırabilirsiniz.
Annenizin aylık bağlama oranı yüzde 50 sizin yüzde 25 dir
Soru: Babam SSK dan emekli bir işçiydi. Vefat ettikten sonra, ben, ablam ve
annem babamın emekli maaşını almaya başladık. Ancak benim lise eğitimim
bittikten sonra yaşımın dolması nedeniyle maaşımın kestirdim. Kesilen maaşı
anneme devrettiler. Daha sonra ablamın sigortalı bir işe girmesiyle onunda maaşı
da kesildi. Ancak bu parayı yüksek maaş olduğu gerekçesiyle, bir kişiye en fazla
maaşın yüzde 75 i verilebildiğini gerekçesiyle anneme bağlamadılar. Maaş Devlet
Hazinesine kalmaktadır. Şimdi ise ben Üniversiteyi kazandım ve aylık başvurdum.
Kesilen o maaşın verilmesini beklerken benim maaşımı yine annemin maaşından
kesip bana vermeye başladılar. Üstelik liseye devam ederken aldığım ücretin 1/4
kadarını veriyorlar. Yani bundan 2 sene önce 200 TL civarı maaş alırken şimdi 50
TL civarı maaş alıyorum. Bu durumda bir yanlışlık var mıdır? Ayrıca Devlete
kalan maaşın anneme, ya da bana verilmesi için ne yapabilirim? Kime ve ne
gerekçeyle başvurmalıyız?
Tolga Uludağ
Cevap: Anneniz ve kardeşinizle birlikte aylık alırken, annenizin aylık bağlama
oranı yüzde 50, kardeşinizle sizin aylık bağlama oranınız yüzde 25 dir. Yetim
aylığınız kesildiğinde anneniz ve kardeşinizin aylığı yeniden hesaplanmış ve bir
miktar artırılmıştır. Diğer kardeşinizin aylığı kesildiğinde ise, anneniz aylık
bağama oranı yüzde 50 den yüzde 75 e çıkartılmıştır. Tekrar yetim aylığı
bağlattığınızda ise size yüzde 25 oranında aylık bağlanmıştır. Annenizin aylık
oranında yüzde 75 den yüzde 50 ye indirilmiştir. Maalesef yasa bu şekilde
yapılan işlem doğru. İki yıl önce 200 lira yetim aylığı alırken bugün yetim
aylığınızın 50 liraya düşürülmesinde bir yanlışlık olmalı. Çünkü; aylık bağlama
oranınız yüzde 25 dir. Annenizin aldığı aylığın yarısı tutarında bir aylık
almanız lazım. Kuruma yazılı olarak başvurmanız halinde, yanlışlık düzeltilir.
Prim yeterli 46 yaşın dolmasını bekleyeceksiniz
Soru: 2 Temmuz 1967 doğumluyum. Sigortalı olarak çalışmaya başladığım tarih 1
Nisan 1982 dir. Daha sonra SSK dan Bağ-Kura geçiş yaptım. 2001 yılında Bağ-Kur
dan tekrar SSK ya geçiş yaptım. Ve halen aktif SSK’ lıyım. Bugüne kadar ödediğim
primler ise
Bağ-Kur 2670 gün, SSK’ya 2734 gündür. Halen SSK ya prim ödemem devam ediyor
Ne zaman emekli olabilirim?
Ali Adıgüzel
Cevap: SSK da emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5075 gün prim ödeme
ve 46 yaş şartlarına tabisiniz. Ancak bu şartlarla emekli olabilmeniz için
tekrar SSK lı olduğunuz 2001 den itibaren SSK ya en az 1260 gün prim ödemiş
olmanız gerekiyor. 2001 den itibaren SSK ya en az 1260 gün prim ödemeniz varsa,
bundan sonra prim ödemeseniz de, 46 yaşınızı dolduracağınız 2 Temmuz 2013
tarihinde emekli olabilirsiniz.
Çalışmalarınız SSK ya bildirilip bildirilmediğini işverenden araştırın
Soru: Sigorta giriş tarihim 3 Temmuz 1987' dir.
Ancak giriş tarihimden işe başlama tarihime kadar olan süreçte herhangi bir prim
ödenmemiştir. İşe başlama tarihim ise 15 Temmuz 1998 dir. Bu yıldan beri hala
çalışmakta olup sigorta primimde herhangi bir kesinti yoktur.23 Mayıs 1956
doğumlu olduğuma ve 3600 iş gününü doldurduğuma göre, Yaştan ne zaman emekli
olabilirim?
Bilge SONER
Cevap: Bilge adında hem erkek hem de bayan olabiliyor. Sorunuzu bayan olduğunuz
varsayımına göre cevaplandırıyoruz. İşe giriş bildirgeniz SSK ya gönderilmiş
ancak, fiilen çalışmanıza rağmen, işveren çalışma günleriniz SSK ya
bildirilmemişse, hizmet tespit davası açarak günlerinizi yargı yoluyla kazanmaya
çalışabilirsiniz. Ancak, bu durumda fiilen çalışmanıza rağmen, çalışmalarınızın
bildirilmediğini mahkemede kanıtlamanız gerekir. Kısmi yaşlılık aylığı için
aranan 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarını
sizin gibi 24 Mayıs 2008 ile 23 Mayıs 2011 tarihleri arasında sağlayanlar 56
yaşını doldurduğunda emekli olabiliyor. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan
sonra prim ödemeseniz de, 56 yaşınızı dolduracağınız 23 Mayıs 2012 tarihinde
emekli olabilirsiniz.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |