|
Emekli olanın kızından dolayı aldığı aylığı
kestirmesi gerekir
Ekrem Sarısu - 27 Şubat 2009 Cuma - Posta
Soru: Yakınımızın kızı iki yıl önce vefat etti. Kızının malulen emekli aylığını
2007 yılının Nisan ayından bu yana annesi alıyordu. Annesi 2008 yılının Kasım
ayında emekli oldu. Kızının maaşını annesinin almasında bir sakınca var mıdır?
Veya alabilir mi?
İsmail Hayta
Cevap: Sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışan veya bu kurumlardan kendi
çalışmalarından dolayı gelir ve aylık alan ana ve baba, çocuğundan dolayı
Bağ-Kurdan ölüm aylığı alamaz. Yakınınız kızından dolayı ölüm aylığı
bağlatırken, sigortalı olarak çalışmaya başladığında veya sosyal güvenlik
kurumlarından gelir ve aylık almaya başladığında, kuruma haber vererek almakta
olduğum ölüm aylığı kestireceğim diye beyan ve taahhütte bulundu. Emekli aylığı
bağlandığı için kızından dolayı aylık alamayacağından. Kuruma başvuru yaparak
almakta olduğu aylığı kestirsin.
5400 günle de 9000 günle de 58 yaşında emekli olursunuz
Soru: 25 Temmuz 1958 doğumlu. 1 Ocak 1999 Bağ-Kur sigortalısı oldum. Bugüne
kadar primlerimi ödedim. Ne zaman emekli olabilirim?
Saim Gökalp
Cevap: İki şekilde emekli olabilirsiniz:
1)1 Haziran 2002 tarihi itibariyle 25 tam yıl prim ödeme süresini doldurmaya
sizin gibi 21.5 tam yıldan fazla 22
tam yıldan az süre kalanlar emekli olmak için; 25 tam yıl prim ödeme ve 58 yaş
şartlarına tabi bulunuyor. Ara
vermeden sigortanızı ve prim ödemenizi devam ettirmeniz halinde 25 tam yıl(9000
gün) prim ödeme süresini
dolduracağınız 1 Ocak 2024 tarihinde emekli olabilirsiniz.
2)Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için; 15 tam yıl prim ödeme ve 58 yaş
şartlarına tabisiniz. 1 Ocak 2013 tarihine kadar prim ödeyerek prim ödemenizi 15
tam yıla(5400 gün) çıkartmanız şartıyla 58 yaşınızı dolduracağınız 25 Temmuz
2016 tarihinde kısmi yaşlılık aylığı ile de emekli olmanız mümkün.
Babanız 57 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir
Soru: Babam 1 Haziran 1954 doğumlu. Bağ-Kura esnaf olarak (Bakkal) 20 Nisan 1982
tarihinde giriş yaptı. Tam olarak 15 yıl 1 ay 16 gün pirim yatırarak 6 Haziran
1997 tarihinde beklemeli olarak Bağ-Kuru terk etti. O kadar araştırdım bir türlü
babamın emeklilik tarihini bulamadım. Daha doğrusu sizin gazetede verdiğiniz
hesaplama örnekleriyle hesaplayamadım. Lütfen bu emeklilik tarihini
hesaplayabilir misiniz? Bu arada babamın 15 yıl pirim ödemesi yanında tam 1 yıl
ödenmiş SSK’sı da var.
Ergun Peker-Ankara
Cevap: 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için
aranan 15 tam yıl prim ödeme ve 55 yaş şartlarını yerine getirmek için, 1 Ekim
1999 tarihi itibariyle 8 tam yıldan fazla 10 tam yıldan az süre kalanlar 57
yaşını doldurduğu tarihte emekli olabiliyor. Babanızın prim ödemesi yeterli
olduğundan 57 yaşını dolduracağı 1 Haziran 2011 tarihinde kısmi yaşlılık aylığı
ile emekli olabilir(yaş haddinden emeklilik).
Anneniz 1492 gün prim ödeyip 58 yaşını bekleyecek
Soru: Annem 1958 Doğumlu, 1990 ve 1992 Yılları arasında 2 Yıl 1 Ay 11 Gün
Bağ-Kur prim ödemsi var. SSK sigortasına da şuan 1347 gün prim ödemesi mevcut.
Sigorta Başlangıç tarihi 2 Şubat 1999 dur. 3600 Günden emekli olabilir mi? Eğer
olabilirse Hangi Yıl Olabilir?
Nurcan Karabulut
Cevap: Annenizin 3600 günle emekli olması mümkün. Kısmi yaşlılık aylığı için
aranan 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarını
anneniz gibi 24 Mayıs 2011 tarihinden itibaren sağlayanlar, 58 yaşını doldurduğu
tarihte emekli olabiliyor. Anneniz 1492 gün daha prim ödeyerek, Bağ-Kurla
birlikte toplam 2108 gün olan prim ödemesini 3600 güne tamamlaması şartıyla,
2016 yılında 58 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir.
Askerliğinizi borçlanmanıza gerek yok
Soru:3 Mart 1963 doğumluyum. İşe giriş tarihim 1 Ocak 1984 olup, toplam 5298 gün
prim ödemem var. Askere gidiş tarihim 4 Mart 1984, askerlik bitiş tarihim 20
Ağustos 1985 dir. Askerliğimi borçlanıp bedelini ödesem en erken ne zaman emekli
olabilirim?
Dursun Ersöz
Cevap: Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48
yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan 48 yaşınızı
dolduracağınız 3 Mart 2011 tarihinde emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi sigorta
başlangıç tarihinden sonra yaptığınızdan, borçlanma sadece prim ödeme gün
sayınızı artırır emekli olacağınız tarihi değiştirmez. Bu açıdan askerlik
borçlanması yapmanıza gerek yok.
İsteğe bağlıda prim 7 puan arttı bunda karşılık sağlık yardımı geldi
Soru: Ablam bir süredir çalışmıyor ve isteğe bağlı olarak sigortasını ödemeye
devam ediyoruz. Fakat bizim talebimiz olmaksızın prim ödemeleri artıyor. Ve
artık ödemekte güçlük çekiyoruz. Bize önerebileceğiniz bir şey var mıdır? Bu
prim artışlarını engellemenin ve mümkünse düşürmenin bir yolu var mıdır? İsteğe
bağlı sigortada ne kadar süre ödeme yapmamız gerekiyor? Ve çıkmak istersek
ödediğimiz paraları geri alabilir miyiz?
Cüneyt Çengel
Cevap: Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren isteğe
bağlı sigortalılar prime esas kazancın alt sınırı(bugün için aylık 666 TL) ile
üst sınırı(bugün için aylık 4.329 TL) arasında kendilerince belirlenen kazanç
tutarının yüzde 32 si kadar prim ödemeleri gerekiyor. Bugün için isteğe bağlı
sigortaya ödenecek en az aylık prim tutarı 214 TL dir. Asgari ücret artıkça
ödenen primde bir miktar artmaktadır.1 Ekim 2008 tarihinden itibaren prim oranı
yüzde 25 den yüzde 32 ye çıkartılmış buna karşılık bu tarihe kadar sağlık
yardımı alamayan isteğe bağlı sigortalılara sağlık yardımı verilmeye başlandı.
Yazılı başvuru yaparak asgari tutar üstünden prim ödemenin dışında yapacak bir
şey yok.
Ablanızın sigorta başlangıç tarihi, doğum tarihi ve prim ödeme gün sayısını
bildirmediğinizden emekli olması için, ne kadar prim ödeyeceğini
hesaplayamıyoruz. Ancak, 1 Ekim 2008 den itibaren isteğe bağlı prim ödemeleri,
4/b sigortasına(eski adıyla Bağ-Kura) sayılıyor. Ablanız Bağ-Kur şartlarıyla
emekli olmak için prim ödemesinin son 1260 gününü(3.5 yılını) isteğe bağlı
olarak değil, sigortalı bir işte çalışarak ödemesi gerekiyor.
Doğum borçlanmasının yolu yargıdan geçiyor
Soru: Eşim 18 Ocak 1969 doğumlu. SSK'ya ilk başlangıç tarihi 9 Eylül 1987 dir.
Evlendikten sonra işyerinden ayrıldı. 9 Kasım 1990 e kadar 1088 gün prim ödemesi
var. 2003 e kadar eşim çalışmadı ve prim ödemesi. Bu süre içinde iki çocuğumuz
oldu. 2003 yılından itibaren isteğe bağlı sigorta primi ödemeye başladık. 5 yıl
8 ay aralıksız prim ödedik. Yeni çıkan yasa gereği Bağ-Kur emeklisi olmamak
adına, eşim fiilen çalışmaya başladı ve halen çalışıyor. Şu anda prim günleri
toplamı 3290. Emeklilik için 44 yaş, 5225 prim ödeme ve 20 yıl sigortalılık
süresini doldurmamız gerekiyor.
Doğum borçlanması yapabilir miyiz? Çünkü; yasada çok ilginç koşullar var.
İşyerinden doğum nedeniyle ayrılmış olma koşulu ve bunu belgeleme şartı. Doğum
borçlanması için yargı yolu dâhil ne yapabiliriz. Aydınlatırsanız seviniriz.
Şenol Gercüş-Edirne
Cevap: Sosyal güvenlik Kurumu doğum borçlanmayla ilgili olarak yayımlamış olduğu
genel tebliğ ve genelge ile borçlanma yapabilmek için; doğum nedeniyle işten
ayrılma şartı getirdi. İşten ayrıldığı tarihten itibaren 300 gün içinde yapılan
doğumları da, doğum nedeniyle işten ayrılmış kabul ediyor. İşverenden onaylı
belge şartı tebliğde var. Genelgede bu tür bir şart yok. SGK’ nın işverenden
onaylı belge alma şartından genelge ile vazgeçmiş bulunuyor. Ancak, yasada
olmayan şartlar genel tebliğle getirilmesine karşın, tebliğ ile getirilen
şartlarında genelge ile vazgeçiliyor. Bir anlamda genel tebliğ ile kanunla
getirilmesi gereken şartlar getiriliyor. Diğer taraftan tebliğle yapılan
düzenlemede bir anlamda genelge ile ortadan kaldırılıyor. Hukuk Devletinde
olmayacak ne gibi işlem varsa, hepsi doğum borçlanmasının içinde var. Kelimenin
tam anlamıyla bir muamma.
Esas olan yasa hükmüdür. Gerek tebliğ, gerekse genelge ile yasaya aykırı olarak
getirilen şartlar hukuken geçersizdir. Önemli olan yasa olduğuna göre; yasa
doğum borçlanması için sigortaya tescil, doğumdan sonrasında 2 yıl süresince
hizmet sözleşmesine tabi olarak çalışmama(prim ödememe), doğan çocuğun yaşaması
ve borçlanma bedelinin bir ay içinde ödenmesi şartlarını arıyor. Eşiniz yasaya
göre doğum borçlanması yapabilir. Ancak, SGK’nın tebliğ ve genelgesine göre
yapamaz. Bu durumda, İş Mahkemesine dava açarak hakkınızı yargı yoluyla almaya
çalışmaktan başka seçeneğiniz yok.
Boşandığında şartları taşıyorsanız tekrar yetim aylığı bağlatabilirsiniz
Soru: Evlenmeden önce babamın SSK emeklisini alıyordum. Şimdi ayrılıyoruz. Çünki
eşimle anlaşamıyoruz. Acaba babamdan dolayı tekrar aylık alabilir miyim?
Zehra Şensoy
Cevap: Evlendiğinizde çeyiz yardımı almışsanız nikâh tarihinden itibaren 24 ay
geçmediği sürece yetim aylığı bağlatamazsınız. Ancak, çeyiz yardımı almamışsanız
veya nikâh tarihiniz üstünde 24 aylık süre geçmişse, sigortalı olarak çalışmıyor
ve kendi çalışmanızdan dolayı sosyal güvenlik kurumlarından gelir ve aylık
almıyorsanız, babanızdan dolayı tekrar yetim aylığı bağlatabilirsiniz.
Temmuz 2010 da 49 yaşınızı da dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz
Soru: Sigorta başlangıcım 1 Temmuz 1985 dir. Toplam olarak 6600 gün prim ödemem
var. Askere gitmeden önce sigortalıydım. Ne zaman emekli olabilirim?
İsmail Sayak
Cevap: Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49
yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim
ödemeseniz de, 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 1 Temmuz 2010
tarihinde, 49 yaşınızı da dolduruyorsanız bu tarihte emekli olabilirsiniz.
Doldurmuyorsanız 49 yaşınızı doldurduğunuz tarihte emekli olabilirsiniz.
Emekli sandığından alınan emekli aylığına da haciz konamaz
Soru: Emekli Sandığı emeklisiyim. Kredi kartı borcumdan dolayı emekli aylığımın
tamamına haciz konmuştur. Bu durum normal mi? Değilse ne gibi bir işlem yaparak
konan haczi kaldırtabilirim?
Ahmet Yurdakul-Tokat
Cevap: Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihine kadar SSK ve
Bağ-Kurdan alınan emekli aylıklarına nafaka borcu dışındaki borçlar ve kurumun
prim alacağı dışındaki borçlar için haciz konamıyor, ancak emekli sandığından
alınan emekli aylıklarına haciz konabiliyordu. Ancak yeni yasanın yürürlüğe
girdiği1 Ekim 2008 tarihinden itibaren çoğu sosyal hakta SSK, Bağ-Kur ve emekli
sadığı atasında norm ve standart birliği sağlandı. Norm ve standart birliği
sağlanan hususlardan biri de emekli aylıklarını haciz konamayacağı hususudur. 1
Ekim 2008 tarihinden itibaren emekli sandığından alınan emekli aylıklarına da
nafaka ve kuruma olan prim borcu dışındaki borçlar için haciz konamıyor(5510
sayılı Kanun md. 93). Bulunduğunuz yerdeki icra mahkemesine “ haczedilemezlik
şikâyetinde” bulunduğunuzda haciz kalkacaktır. Ayrıca, kamuoyunda torba kanun
olarak adlandırılan ve Cumhurbaşkanlığında imza aşamasında olan 5838 sayılı
kanunun ile yapılan düzenlemeye göre; borçlunun muvafakati bulunmayan haciz
taleplerinin icra müdürleri tarafından reddedilmesi gerekiyor. 5828 sayılı
yasanın Resmi gazetede yayımlandığı tarihten itibaren icra müdürleri borçlunun
muvafakati bulunmaması halinde, emekli aylıklarına haciz konma taleplerini
reddedecekler. Mevcut uygulamada yasada hüküm olmasına karşın icra müdürü haciz
talebini yerin getirerek, emekli aylığına haciz koyuyor, borçlunun
“haczedilemezlik şikayeti” üstüne de kaldırılıyordu. 5838 sayılı kanun yürürlüğe
girdiğinde icra müdürü baştan haciz talebini reddedilecek ve bu konudaki
mağduriyetler de giderilmiş olacaktır.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |
