|
Yüzde 35 vergi oranının iptal edilmesi kafa
karışıklığı yarattı
Ekrem Sarısu ekremsarisu@yaklasim.com 07
Şubat 2010 Pazar - Posta
Soru: Anayasa Mahkemesi vergi tarifesini iptal
etmiş. Ücretli çalışanlar dava açtığı zaman vergi iadesi alacağını duyduk.
Belediyede çalışan bir grup memuruz. Nasıl ve nereye dava açacağımız hakkında
bilgi verebilir misiniz? C.ÖNER
Cevap: Anayasa Mahkemesi’nin ücretlilerden yüzde 35 oranında Gelir Vergisi
alınmasını Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Bunun üzerine yaklaşık 10
milyon ücretlinin kafası karıştı. Hatta çoğunda vergi iadesi beklentisi doğdu.
2006’dan beri tüm ücretliler aynı oranda vergi ödüyordu
2006’ya kadar ücretlilere farklı vergi tarifesi uygulandı. Ücretliler esnaf ve
tüccarlara göre 5 puan daha az vergi ödediler. Ancak, 1 Ocak 2006’da, farklı
vergi tarifesi uygulamasına son verildi. 2006’dan beri esnaf, tüccar ve
çalışanlar aynı oranda vergi ödüyordu. Ancak, bu değişikliğin iptal edilmesi
için Anayasa Mahkemesi’ne dava açıldı. Anayasa Mahkemesi de 15 Ekim 2009 tarihli
kararıyla, bu durumu Anayasa’ya aykırı bularak ücretlilere uygulanan yüzde 35
oranını iptal etti. Söz konusu kararın yürürlüğe girmesi ile ücretlilere
uygulanacak üst sınır vergi oranı, yüzde 27 olacak.
Anayasa Mahkemesi kararından kimler yararlanacak
Anayasa Mahkemesi kararından yıllık olarak 2009-2010’da vergi matrahı 50 bin
lirayı aşanlar yararlanacak. Şirketlerin üst düzey yöneticilerini bir tarafa
bırakırsak, yıllık vergi matrahı 50 bin lirayı aşan ücretli sayısı, yok denecek
kadar az. Çünkü, brüt ücretten önce işsizlik sigortası dahil yüzde 15 prim
kesiliyor. Sonra asgari geçim indirimi düşülüyor (bekar için aylık 364.50 lira).
Kalan üstünden Gelir Vergisi hesaplanıyor. Bu açıdan bakıldığında, yıllık vergi
matrahı 50 bin lirayı geçen ve yüzde 35 Gelir Vergisi ödeyen ücretli sayısı
oldukça az.
Karar memurları ilgilendirmiyor
Yaklaşık 2.2 milyon devlet memurunun Anayasa Mahkemesi kararından
yararlanabilmesi için kesintiler ve asgari geçim indiriminden sonraki vergi
matrahının 2009 ve 2010 yıllarında yıllık 50 bin lirayı aşması gerekir ki, bu
tutarı aşan devlet memuru yok. Çünkü, devlet memurunun ücretini oluşturan
unsurların çoğu Gelir Vergisi’ne tabi değil. Toplam ücret göz önüne alındığında,
memurun vergi oranı, vergi tarifesinin ilk gelir dilimine uygulanan yüzde 15’i
bile aşmıyor. Söz konusu kararın memurları ilgilendirmediğini söyleyebiliriz.
8 Temmuz 2010’da yürürlüğe girecek
Basında, sanki Anayasa Mahkemesi kararı yürürlüğe girdi de tüm çalışanlardan
yüzde 35 Gelir Vergisi kesiliyor, dava açan yüzde 8 vergi iadesi alacak gibi bir
hava estirildi. Bu doğru değil. Çünkü, 15 Ekim 2009 tarihli Anayasa Mahkemesi
kararı, 8 Ocak 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmasına karşın, 8 Temmuz
2010’da yürürlüğe girecek. Çünkü, söz konusu kararda, Resmi Gazete’de
yayımlandığı tarihten itibaren 6 ay sonra yürürlüğe girmesi öngörülmüş.
Dolayısıyla halen yüzde 35 oranı yürürlükte. İdare, 8 Temmuz 2010’a kadar yeni
bir düzenleme yapmadığı sürece de yürürlükte kalacak.
Geçmişte yüzde 35 vergi ödeyen ücretliye vergi iadesi yapılmayacak
Geçmişte ücretinden yüzde 35 vergi kesilenlerin, vergi iadesi alması mümkün
değil. Çünkü Anayasa’nın 153’üncü maddesinde, Anayasa Mahkemesi kararlarının
Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihte yürürlüğe gireceği ve geriye yürümeyeceği
hüküm altına alınmış. Dolayısıyla, Anayasa Mahkemesi kararları Resmi Gazete’de
yayımlandığı tarihten önceki olaylara uygulaması söz konusu olmadığından,
mahkeme kararından önce ücretlerinden yüzde 35 oranında Gelir Vergisi kesilen az
sayıdaki ücretliye vergi iadesi de söz konusu olmaz. Eğer yeni bir düzenleme
daha yapılırsa yüzde 8 fark alınabilir Şayet idare, Anayasa Mahkemesi kararı
yürürlüğe girene kadar yasal bir düzenleme yaparak ücretliler açısından yüzde 35
oranını kaldırmazsa, bu tarihten sonra ücretinden yüzde 35 oranında Gelir
Vergisi kesilenler, vergi tarifesindeki yüzde 35’ten önceki oran olan yüzde 27
oranı ile yüzde 35 arasındaki farkı (yüzde 8) iade olarak geri alabilirler.
Vergi iadesi için izlenecek yol
Vergi iadesi ile ilgili olarak basında değişik yorumlar yer aldı. Ağırlıklı
görüş muhtasar beyanname ihtirazi kayıtla beyanneme verilip bir ay içinde dava
açılması yönündeydi. Ancak ücretten vergiyi, sorumlu sıfatıyla işveren kesiyor
ve takip eden ayın 23’üncü günü akşamına kadar muhtasar beyanname ile vergi
dairesine beyan ederek 26’ncı günü akşamına kadar ödüyor. Burada verginin
mükellefi ücretli. Bu durumda ücretli beyanname vermediği için, ‘ihtirazi
kayıtla’ beyan yoluyla dava açması da söz konusu olamaz. Ancak ücretli, düzeltme
talebinde bulunabilir. Ücretli muhtasar beyannamenin verildiği vergi dairesine,
bir düzeltme dilekçesi vererek ücretinden yüzde 27 yerine Anayasa Mahkemesi
kararına aykırı olarak yüzde 35 oranında Gelir Vergisi kesildiğini, yersiz
olarak kesilen yüzde 8 verginin kendisine iadesini talep eder. Vergi dairesi
düzeltme talebini reddederse, yani vergiyi iade etmezse, bu kez Maliye
Bakanlığı’na şikayet dilekçesi vererek, verginin iadesini ister. Maliye de iade
etmezse, ücretlinin dava açma hakkı doğar ve olayı mahkemeye taşır. Ve yüzde 8
vergi iadesi alır.
Destek primi emekliyi değil SGK’yı destekliyor
Soru: 2001 yılında kamudan emekli oldum. 2007’de özel şirkette işe başladım. Bu
işyerinde destek primi ödenmektedir. Bu destek primim, işten ayrıldığımda emekli
maaşıma ek bir şekilde yansıyacak mı? Kayhan ŞAHİN
Cevap: Sosyal güvenlik destek priminin emekli
aylığına hiç bir katkısı yok. Destek priminin emekliye iş kazası ve meslek
hastalığından başka faydası bulunmuyor. Sosyal güvenlik destek primi adından da
anlaşıldığı gibi çalışan emekliyi değil, sosyal güvenlik kurumunu
desteklemektedir. Destek primiyle emekli aylığını yükseltemezsiniz.
İsteğe bağlıya 152 ay prim ödeyebilirsiniz
Soru: 1974 doğumluyum. 24 Kasım 2006’dan beri isteğe bağlı Bağ-Kur’a prim
ödüyorum. Ne kadar sonra SSK’ya geçip kaç yaşında emekli olabilirim? Bağ-Kur’da
kalırsam ne zaman emekli olurum? Primim 3 yıl 2 ay 11 gün. Zeynep GÜLKAN
Cevap: SSK’da 7000 gün prim ödeme ve 58 yaş
şartlarına tabisiniz. İsteğe bağlı olarak 4/b sigortasına (Bağ-Kur) 152 ay (4560
gün) daha prim ödedikten sonra isteğe bağlı sigortanızı kapatarak, kalan 1289
gün prim eksiğinizi de sigortalı bir işte çalışarak prim ödemenizi 7000 güne
tamamlamanız şartıyla, 2032’de 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli
olabilirsiniz.
Eş ve anneden dolayı çift aylık alamazsınız
Soru: Ölen SSK’lı eşimden dul aylığı almaktayım. Bağ-Kur emeklisi olan annemden
yetim aylığı alabilir miyim? Bu konuda farklı görüşler var. Kimi ikisi üzerinden
de aylık alabileceğimi söylüyor, kimi de sadece birinden aylık alabileceğimi
belirtiyor. Bu konuda beni aydınlatırsanız sevinirim. Zekiye
Cevap: SSK’dan eşinizden dolayı dul aylığı
aldığınızdan Bağ-Kur’dan annenizden dolayı yetim aylığı alamazsınız. Ancak, iki
aylıktan tercih ettiğinizi alabilirsiniz. İyi aylığı tutar olarak karşılaştırın,
hangisi yüksekse onun bağlanmasını talep edin.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |