Yetim aylığı alan kız çocuğu sağlık yardımı
da alır
Ekrem Sarısu - ekremsarisu@yaklasim.com - 08
Şubat 2010 - Pazartesi - Posta
Soru: 32 yaşındayım. Okumuyorum ve bekarım. Üç
ayda bir babamdan emekli dul yetim aylığı alıyorum. Fakat SSK’lı çalıştığım için
sağlık güvencem iptal olmuştu. Sağlık yardımını SSK’dan alıyordum. Şu an
itibarıyla 7 aydır işsizim. Babamdan aldığım maaş dışında herhangi bir güvencem
yok. Emekli Sandığı’na başvursam, sağlık sigortasından faydalanabilir miyim?
Takdir edersiniz ki, sürekli mevzuat değişmekte. İnsanlar da ne yapacaklarını
bilemiyor. Telefonla SGK’yı ve Emekli Sandığı’nı aradım. Net bir cevap
vermediler. Doğa MERT
Cevap: Dul ve yetim aylığı alanlar genel sağlık
sigortalısıdır. Ancak, dul ve yetim aylığı alan sigortalı olarak çalışıyorsa
sağlık yardımını kendi sigortasından almak zorunda. Nitekim sizde de aynısı
olmuş. Babasından dolayı sizin gibi yetim aylığı alan kız çocuğu sigortalı
olarak çalışmadığı dönemde sağlık yardımını yetim aylığı aldığı sosyal güvenlik
kurumundan alabilir. Yetim aylığı aldığınız Emekli Sandığı’ndan sağlık yardımı
da alabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken, Sosyal Güvenlik Kurumu’na
başvurmaktır.
Bağ-Kur emekli kız çocuğuna babasından yetim aylığı bağlamaz
Soru: Annem 1994’te babam ise 1997’de Emekli Sandığı’ndan emekli oldu. Öğretmen
olan babam Aralık 2006’da vefat etti. Annem o tarihten bu yana dul ve yetim
aylığı alıyor. Ayrıca kendisi de emekli maaşı alıyor. Dedem 20 yıllık Bağ-Kur
emeklisi. Dedem vefat ederse anneme dedemden dolayı maaş bağlanır mı? Egemen
DÖNERTAŞ
Cevap: Bağ-Kur kendi çalışmalarından dolayı
sosyal güvenlik kurumlarından emekli aylığı alan dul kız çocuklarına anne veya
babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Anneniz Emekli Sandığı’ndan aylık
aldığından, babasından dolayı Bağ-Kur’dan yetim aylığı alamaz. Ancak anneniz
Bağ-Kur’dan, dedeniz Emekli Sandığı’ndan emekli olsaydı, anneniz Emekli
Sandığı’ndan yetim aylığı alabilirdi. Bu, yasaların farklılığından
kaynaklanıyor. Çevrenizde bu durumda olup babasından yetim aylığı alan olabilir.
Bunlar sizi yanıltmasın.
160 gün askerlik borçlanması yeterli
Soru: 2 Mart 1965 doğumluyum. 29 Nisan 1987’de SSK’lı oldum. Askerliğimi
1985-1987 arasında yaptım. Sigortaya girişim askerden sonradır. Askerliğimin ne
kadarını yatırırsam ne zaman emekli olurum? Ali ŞAHİN/İzmir Cevap: Sigorta
başlangıç tarihinden önce yaptığınız askerlik sürenizin 160 gününü borçlanmanız
halinde, başlangıç tarihiniz 160 gün geri gider ve 25 yıl sigorta, 5300 gün prim
ile 49 yaş şartlarına tabi olursunuz. 5300 gün prim ödemeniz şartıyla da 2 Mart
2014’te emekli olabilirsiniz.
Gayrimenkul satışında dikkatli olmayan boşu boşuna vergi öder
Soru: Üç yıl önce 160 bin liraya satın aldığım arsanın değerinin 2010’da 440 bin
liraya yükseltildiğini öğrendim. Ama nasıl oluyorsa tespit edilen değere itiraz
hakkımız da yokmuş. Arsaya bir müşteri var. Satmam söz konusu. Ancak, 250 bin
lira civarında satacağımız arsaya, 440 liradan tapu harcı ödememiz gerektiğini
öğrendim. Ona da eyvallah. Ancak 160 bin liraya aldığım arsanın tapuda satış
değeri 440 bin lira görünecek. Resmiyette arsadan 280 lira kazanç elde etmiş
duruma düşeceğim. Olmayan kazancın (aradaki farkın) Gelir Vergisi’ni ödemek
durumunda kalacağım. Arsayı satarken gerçek satış değeri üstünden harç
ödememizin ve haksız yere Gelir Vergisi ödememenin bir yolu var mı? Ne
önerirsiniz? Erkan ÇINAR/İSTANBUL
Cevap: Sorunuzdaki eleştirilerinizde çok
haklısınız. Bir arsa alım satımında birden çok hukuki ve adil olmayan durum söz
konusu.
1) Emlak Vergisi değerleri belediyelerin takdir komisyonlarınca belirleniyor.
Kriz nedeniyle tüm gayrimenkullerin değerinin düştüğünü, Mısır’daki sağır sultan
bile duydu. Ama takdir komisyonları gayrimenkullerin değerini yükseltti. Vergiyi
ödeyen kişinin belirlenen emlak değerine itiraz ve dava açma hakkı yok. Bu yolla
vatandaştan, gayrimenkullerin gerçek değerlerin çok üstündeki fiktif değerler
üstünden Emlak Vergisi alınıyor.
2) Gayrimenkullerin satışında gerçek alım satım bedeli üstünden tapu harcı
ödeniyor. Ancak, alım satım bedeli emlak vergi değerinden az olamıyor. Bu yolla
da vatandaştan, kanuni olmakla birlikte hukuki olmayan harç alınıyor.
3) Edinme tarihinden itibaren 5 yıl (1 Ocak 2007’den önce edinilen
gayrimenkullerde 4 yıl) içinde elden çıkarılmasından sağlanan kazanç, değer
artış kazancı olarak Gelir Vergisi’ne tabi tutuluyor. Tapuda satış değeri
olarak, gerçek değerin üstündeki Emlak Vergisi değeri görünenlerden haksız yere
elde etmediği kazançlar nedeniyle Gelir Vergisi istenebiliyor. Hem de cezalı
olarak. Maalesef uygulama bu şekilde. Gelişmiş hiçbir hukuk devletinde bu tür
uygulamalar göremezsiniz. Gelelim arsa satışınızda en az hasarla nasıl
kurtulacağınıza... Tapu harcından kurtuluş yok. 250 bine satsanız da 440 lira
üstünden binde 16.5 oranında Tapu Harcı ödeyeceksiniz (aynı oranda alıcı da).
Ancak haksız yere değer artış kazancı üstünden Gelir Vergisi ödemekten
kurtulmanız mümkün. Bunun için, Tapu işlemi sırasında memurdan, arsanın emlak
vergi değerinin 440 lira olmakla birlikte gerçek alım-satım bedelinin 250 bin
lira olduğunun tapu kütüğüne yazılmasını talep edin. Bazı tapu memurlarının bu
kaydı düşmek istemediğini duyuyoruz. Memur itiraz ederse, Maliye Bakanlığı’nın
24 Şubat 1999 tarih ve 6604 sayılı özelgesini hatırlatın. Maliye, satıcının
talebi üstüne gerçek alım-satım bedelinin tapu senedinde ayrıca gösterilmesinin
mümkün olduğunu belirtiyor.
600 gün prim emekli aylığını yükseltmez
Soru: 8 Nisan 1962 doğumluyum. 1 Ocak 1991’de SSK’lı oldum. 6020 gün prim
ödedim. Emekli olmak için 5525 iş günü yeterliymiş. Çalıştığım yer, sigortamızı
birkaç gün ödeyerek geçiştirmek istiyor. En yakın hedef benim. Normalde emekli
olma dönemime kadar ödenirse 6620 gün olacak. 5525 günle emekli olmakla 6620
günle emekli olmak arasında maaş farkı ne olur? Çok zararım olur mu? Şerife
TÜRKDÖNMEZ
Cevap: 20 yıl sigorta, 5450 gün prim ve 57 yaş
şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim
ödemeseniz de 20 yıllık sigorta sürenizi dolduracağınız 1 Ocak 2011’de emekli
olabilirsiniz. Muhtemelen primleriniz asgari ücret üstünden ödenmiştir.
Dolayısıyla, taban aylık üstünden emekli aylığı bağlanacağından, 600 gün fazla
prim ödemenin emekli aylığı tutarınıza bir faydası olmaz.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz.
|