İşten
Ayrılan 100 Gün Sağlık Yardımı Alır
Ekrem Sarısu - ekremsarisu@yaklasim.com - 06
Haziran 2010 Pazar - Posta
Soru: 25 yıl sigorta süremi tamamladım ve prim günümü doldurdum. İşi
bıraktığımda, sağlıktan (SGK) yararlanabilir miyim? Deniz ERYİĞİT
Cevap: İşinizden ayrıldığınız tarihten itibaren 100 gün daha sağlık yardımı
alabilirsiniz. 100 günden sonra eşiniz sigortalı ise eşiniz üstünden, yoksa
gelir durumunuza göre, sadece genel sağlık sigortasına prim ödeyerek sağlık
yardımı alabilirsiniz. Aile içinde kişi başına düşen aylık gelir payı asgari
ücretin üçte birinden (233.28 lira) az ise prim ödemeden sağlık yardımı
alabilirsiniz.
Emekli Sandığı emekli aylığı alan iştirakçisine yetim aylığı bağlamaz
Soru: Emekli Sandığı emeklisi dul bir bayanım. Rahmetli babam da Emekli Sandığı
emeklisiydi. Annem yok. Babamın emekli maaşını alabilir miyim? N.AKIN
Cevap: Emekli Sandığı, sandık iştirakçisi olarak çalışan veya kendi
çalışmalarından dolayı sandıktan emekli aylığı alan dul kız çocuklarına, anne
veya babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Emekli Sandığı’ndan aylık
aldığınızdan, babanızdan dolayı sandıktan yetim aylığı alamazsınız. Ancak, SSK
veya Bağ-Kur emeklisi olsaydınız, babanızdan yetim aylığı alabilirdiniz. Bu,
yasaların farklılığından kaynaklanıyor. Çevrenizde bu durumda olup aylık alanlar
sizi yanıltmasın.
Aldığınız primi faiziyle iade edip günlerinizi tekrar kazanabilirsiniz
Soru: 12 Mart 1959 doğumluyum. 1 Kasım 1997’den beri sigortalıyım. 3600 iş
günüyle ya da normal emeklilikle ne zaman emekli olabilirim? 1976’da evlenirken
sigorta paramı geri almıştım. 1978’de doğum yaptım. Bununla ilgili bir dava
açabilir miyim? Nurfet OKSAR
Cevap: 1997’deki başlangıcınıza göre yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl
sigorta süresi, 3600 gün prim ve 58 yaş şartına tabisiniz. 3600 gün prim ödemiş
olmanız şartıyla 58 yaşınızı dolduracağınız 12 Mart 2017’de emekli
olabilirsiniz. 1976’da evlenirken ‘sigorta paramı almıştım’ dediğinize göre,
1976’dan önce sigortalı olmalısınız.
Şayet, almış olduğunuz primleri, aldığınız
tarihten 1 Ekim 2008’e kadar olan süre için yüzde 5 faiz, bu tarihten talep
tarihinize kadar güncelleme katsayı oranı uygulanarak bulunan tutar üstünden
ödeyerek, sigorta günlerinizi tekrar kazanabilirsiniz. 3600 gün prim ödemeniz
varsa, istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Prim eksiğiniz varsa, 1978’deki
doğumunuz için borçlanma yoluyla 720 gün kazanmanız da mümkün.
Bireysel emeklilik katkı payını ücretinizin vergi matrahından düşebilirsiniz
Soru: Kamu kurumunda sözleşmeli olarak çalışıyorum. Birkaç ay önce bireysel
emeklilik sistemine dahil oldum. Vergi indiriminden yararlanmak için bireysel
emeklilik ödeme belgesini kurumun ilgili birimine gönderdim.
Verilen yanıtta, indirimin getireceği ek
ödemeden dolayı, ücretimin işe girerken sözleşmede imzaladığım maaş tutarının
üzerine çıkacağını ve sözleşmede belirtilen aylık ücretin üzerinde ödeme
yapılamayacağı belirtildi.
Sözleşmeli personel bireysel emeklilik
sisteminin getirdiği vergi avantajından yararlanamaz mı? Aydın KARAÜZÜM
Cevap: Ücretli kendisi, eş ve çocukları adına Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES)
ödediği katkı paylarını, ödendiği ayda elde edilen ücretinin yüzde 10’unu ve
yıllık asgari ücret tutarını aşmaması koşuluyla, vergilendirilecek ücret
matrahından düşebilir. Bu uygulama Gelir Vergisi Kanunu’nun 63/3’üncü maddesinin
ücretliye sağladığı bir haktır.
Bu hakkı, ne sözleşme ne de işveren ücretlinin
elinden alamaz. İşyerinin, sözleşmedeki net ücretiniz yükseleceğinden BES’e
ödediğiniz katkı paylarınızı ücret matrahından düşemeyecekleri fikrine katılmak
mümkün değil. Çünkü, BES katkı payının matrahtan düşülmesi, katkı payına isabet
eden Gelir Vergisi’nin, vergi dairesi yerine size ödeneceği anlamına
gelmektedir.
Bu uygulamanın işverene sözleşmeniz haricinde
ilave bir yük getirmesi söz konusu değil. İşyeriniz, BES katkı paylarınızı
belirttiğimiz limitleri aşmamak koşuluyla, vergilendirilecek ücret matrahından
düşebilir. Aksi görüşteyseler, vergi dairesi başkanlığından görüş alabilirler.
Veya siz görüş alıp işverene sunabilirsiniz.
Makam tazminatı çeyiz yardımına dahil edilmez
Soru: 28 Aralık 2009’da evlendim. 12 aylık çeyiz yardımı yapıldı. Babam albay
emeklisi olduğu için yetim aylığını Emekli Sandığı’ndan alıyordum. Çeyiz
yardımından makam kesintisi yapılmış.
Bunun ne olduğunu anlamadım. Makam kesintisi
hakkında bilgi verebilir misiniz? Yeni kanuna göre 2008’den sonra evlenenlere 24
ay maaş veriliyormuş. Bana neden 12 ay tutarında çeyiz yardımı verildi? Şule
BEKTAN
Cevap: 1 Ekim 2008 itibarıyla Emekli Sandığı’na tabi olanlara eski hükümler
uygulandığından, 12 aylık tutarında çeyiz yardımı aldınız. SSK’ya tabi olanlar
eskiden beri 24 ay tutarında çeyiz yardımı alıyordu. Bağ-Kur’da çeyiz yardımı
yoktu. 1 Ekim 2008’den itibaren Bağ-Kur’lulara da 24 aylık tutarında çeyiz
yardımı getirildi.
Sonuç olarak, 12 aylık tutarında çeyiz yardımı
almanızda bir yanlışlık yok. Babanız albay emeklisi olduğundan, aldığınız aylık
yetim aylığı ile makam tazminatının toplamından ibaretti. Çeyiz yardımı yetim
aylığı üstünden ödenmektedir. Makam tazminatı düşülmüş. Bu, yasadan kaynaklanan
bir durum, yanlışlık yok.
Annenizin aylığı sizin aylığınız kesildiğinde artar
Soru: Babamdan dolayı annem, ağebeyim ve ben yetim aylığı alıyoruz. Ama ağabeyim
18 yaşını doldurduğundan yetim aylığı kesildi. Ağabeyimin aylığı anneme
bağlanmadı.
Normalde bağlanması gerekiyor muydu? Bağ-Kur’da
çalışanlar bağlanacağını söyleyip, anneme dilekçe yazdırdılar ama bağlamadılar.
Anneme de devir olmadı, kesildi. Bu konuda ne yapmalıyız? Çağla KARADENİZ
Cevap: Annenizin aylık bağlama oranı yüzde 50, sizin ve kardeşinizin yüzde
25’tir. Ağabeyiniz 18 yaşını doldurduğu ve eğitimine devam etmediği için yetim
aylığı kesilmiş. Bu durumda annenizin aylığı artmaz. Ancak evlenmeniz veya
sigortalı işe girmeniz nedeniyle sizin aylığınız kesildiğinde, annenizin aylık
oranı yüzde 50’den yüzde 75’e yükseltilir.
Çalışan emekli işten çıkarsa kıdem tazminatı alabilir
Soru: Emekli Sandığı’ndan emekli olduktan sonra özel bir üniversitede sözleşmeli
olarak çalışmaya başladım. 10 yıldır çalışmaktayım. Kendi isteğimle ayrılırsam,
kurumdan tazminat alma hakkım var mıdır? Adnan SINAR
Cevap: Kendi isteği ile işinden ayrılan kıdem tazminatı alamaz. Emekli
olduğunuzdan kıdem tazminatı alabilmeniz için işveren haksız yere veya siz haklı
bir nedenle iş akdinizi feshetmelisiniz. Bu seçeneklerin dışında emekli
ikramiyesi alarak işinizden ayrılmanız mümkün değil. Ancak iş akdinizde bu
konuda özel bir düzenleme varsa, o düzenlemeye göre işlem yapılır.
İktisadi Dayanışma
Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti
- Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına
Hoş Geldiniz. |