Emekli aylıkları eşit ve adil değil |
08.07.2010 |
|
| ||
Emekli aylıkları eşit ve adil değil Ekrem Sarısu - ekremsarisu@yaklasim.com - 08
Temmuz 2010 Perşembe - Posta Cevap: Babanız 12 yıl önce emekli olduğu dönemde, emekli aylıkları gösterge ve katsayı sistemine göre hesaplanıyordu. Yani, ‘emekli aylığı = gösterge x katsayı x aylık bağlama oranı’ formülü ile kullanılıyordu. Formüldeki gösterge, son 10 yılda (yoksa son 5 yıl) üstünden prim ödenen kazanç ortalamasının gösterge tablosunda karşılığı olan (veya en yakın) sayı, katsayı emeklilik talep tarihindeki memur maaş katsayısı, aylık bağlama oranı da prim ödeme gün sayısına göre belirlenen orandır. Görüldüğü gibi emekli aylığı tutarını son 42 ayda (3.5 yılda) ödenen prim tutarı belirlemiyor. Aylık bağlama oranı, gösterge rakamı ve katsayı emekli aylığı tutarına göre etkili oluyor. Babanız gibi son yıllarda tavandan prim ödeyenle, asgariden prim ödeyenlerin aynı tutarda aylık alması mümkün. Buna ‘taban aylık‘ uygulaması sebep oluyor. Babanız prim ödemeleriyle asgari tutardaki emekli aylığı hak ederken, bir başkası ödediği primlerle babanızın aylığının yarısı kadar aylık hak etmesine karşın, taban aylık uygulamasıyla, bağlanması gereken aylığın iki katı kadar aylık bağlanıyor. Babanızın yarısı kadar prim ödemese de babanız kadar emekli aylığı alıyor. Emekli aylıklarında çarpıklıklar babanızın durumu ile de sınırlı değil. Aynı kazanç tutarı üstünden, aynı gün sayısı
kadar prim ödeyen, ancak farklı yıllarda emekli olanlar da farklı tutarda aylık
alıyorlar. Aynı gün sayısında prim ödeyen aynı yıl emekli olan SSK’lı,
Bağ-Kur’lu ve Emekli Sandığı iştirakçileri farklı tutarlarda aylık alıyorlar.
Emekli aylıkları arasındaki adaletsiz ve eşit olmayan uygulama örneklerini
artırmak mümkün. Emekli aylıklarının durumu, kanayan bir yara. Siyasetçiler
sürekli intibak yasası çıkararak bu durumu düzelteceğini söylerler. Ancak bugüne
kadar düzelten olmadı. Sonuç olarak babanızın ödediği primleri iade almanız
mümkün değil. 1 Ekim 2008’den bugüne kadar hesaplanacak olan
primleri ödemek zorundasınız. 20 Mayıs 2005 itibarıyla Bağ-Kur’a kayıt ve
tescilinizi yaptırmış da primlerinizi ödememişseniz, prim borçlarının tamamını
ödemek zorundasınız. Prim borçlarınızı 5 yıla tamamlayıp sildirmeniz mümkün
değil. Çünkü, 30 Nisan 2008 itibarıyla 5 yıldan (60 aydan) fazla prim borcu
olanların sigortaları durdurularak, 1 Ekim 2008’e kadar olan prim borçları
silindi. Sizin 30 Nisan 2008 itibarıyla 5 yıldan fazla süre prim borcunuz
olmadığından, prim borcunuzu sildirmeniz mümkün değil. Cevap: Emekli olacağınız yaş 60 değil. Emekli
olmak için, 25 yıl sigorta, 5375 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 2007
gün daha prim ödeyerek, ödemenizi 5375 güne tamamlamanız şartıyla 50 yaşınızı
dolduracağınız 5 Haziran 2022’de emekli olabilirsiniz. Cevap: 25 yıl sigorta, 5150 gün prim ve 47 yaş
şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim
ödemesiniz de 28 Mart 2012’de emekli olabilirsiniz. Servis aracı alıp vergi
mükellefi olduğunuzda, 4/b’li (Bağ-Kur) olmanız gerekir. Emekli olacağınız
tarihe kadar 4/b’ye 1260 günden az prim ödeyeceğinizden, 47 yaşınızı
dolduracağınız tarihte, SSK’dan emekli olabilirsiniz. Cevap: Vefat edenin prim borçları mirası
reddetmemiş olan mirasçılarına geçer. Babanızın mirasını reddetmemişseniz
(reddetmediğiniz anlaşılıyor) prim borçları, kanuni mirasçılarından aranır.
Ancak, 30 Nisan 2008 itibarıyla 5 yıldan (60 aydan) fazla prim borcu olanların
sigortaları durdurulup prim borçları silindi. Babanızın 30 Nisan 2008 itibarıyla
5 yıldan fazla prim borcu varsa, borcu silindiğinden sizden de diğer
mirasçılarından da isteyemezler. Cevap: Askerlik sürenizi borçlanmanız halinde, 25 yıl sigorta ve 49 yaş şartlarına tabi olursunuz. Askerlik borçlanmasıyla birlikte 25 yıl prim ödeme sağlayacağınızdan, Bağ-Kur’u kapatıp bundan sonra prim ödemeseniz de 49 yaşınızı dolduracağınız 20 Mart 2011’de emekli olabilirsiniz. İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti - Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
Ekrem Sarısu
Okunma: 481 | |||
Yazarın En Çok Okunan 5 Yazısı
|