|
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU
İşsizlik sigortasında ödeneğe hak kazanma
süreleri
İbrahim Işıklı - 19 Temmuz 2006 Çarşamba - Dünya
Türkiye'de çalışanların karşı karşıya bulundukları en önemli sorunlardan birisi
de işsizliktir. Çalışanların, işsiz kalmaları durumunda en azından belirli bir
süre gelir garantisi altına alınmaları için işsizlik sigortası 4447 sayılı
kanunla 01.06.2000 tarihinden itibaren yürürlüğe konulmuştur. İşverenlerin,
işsizlik sigortası primlerini, sigortalının prime esas kazancının toplamı
üzerinden yüzde 1 sigortalı ve yüzde 2 işveren olmak üzere toplam yüzde 3
oranında tahakkuk ettirerek ilgili olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar
Sosyal Sigortalar Kurumu'na ödemeleri gerekmektedir.
4447 sayılı kanun uyarınca sigortalı sayılanlardan hizmet akitleri yasada
belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona erenler, Türkiye İş Kurumu'na
süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını
kaydettirmeleri, hizmet akitlerinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en
az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten
ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmaları
kaydıyla işsizlik ödeneği almaya hak kazanırlar.
Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli
çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;
a) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan
sigortalı işsizlere 180 gün,
b) 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan
sigortalı işsizlere 240 gün,
c) 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan
sigortalı işsizlere 300 gün,
süre ile işsizlik ödeneği verilecektir. Ancak hizmet akitleri 4447 sayılı
kanunun 51. madde kapsamında sona eren sigortalı işsizin, hizmet akdinin sona
ermesinden önceki son 120 gün içinde, hizmet akdi devam etmekle birlikte,
1- Hastalık,
2- Ücretsiz
3- Disiplin cezası
4- Gözaltına alınma,
5- Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,
6- Kısmi istihdam,
7- Grev,
8- Lokavt,
9- Genel hayatı etkileyen olaylar,
10- Ekonomik kriz,
11- Doğal afetler,
nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulması, işe ara verilmesi veya sigortalının
çalışamamış olması halinde, 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler
kesinti sayılmamaktadır. Prim yatırılmayan süreler için Sosyal Sigortalar Kurumu
kayıtları esas alınmakta, ayrıca belge istenmemektedir.
İşten Ayrılma Bildirgesi'nde (İAB) en az 600 günlük prim ödendiği işveren
tarafından bildirilmesine rağmen, SSK kayıtlarında, ödenen son primler
görülemeyecektir. İAB'de sigortalı işsizin çalıştığı ve prim ödendiği bildirilen
süreler ile SSK kayıtları arasında yaklaşık 3-8 aylık bir fark oluşabilecektir.
Bu nedenle, SSK ile yazışmalar devam ederken, sigortalı işsizin işsizlik
sigortası hizmetlerinden en kısa sürede yararlanabilmesi amacıyla, İAB'ye itibar
edilerek işlemlere devam edilir. Ancak, prim ödeme sürelerine ilişkin kayıtlar,
SSK ile kurulan sabit hat bağlantısı ile ulaşıldığı anda kontrol edilir. Hak
kazanılmadığı veya hak kazanılan sürede bir farklılık olduğu anlaşılır ise
sigortalı işsize fazla yapılan ödemeler yasal faizi ile birlikte geri alınır.
SSK'ya ödenen hastalık ve analık sigortası primleri ise bir sonraki ay SSK'ya
ödenecek prim miktarından mahsup edilir.
Prim ödeme süresi İAB' den anlaşılamıyor ise; sigortalı işsizin talep
dilekçesinde çalıştığını beyan ettiği işyerindeki prim bilgilerine
ulaşılabilmesi için; SSK kayıtlarına (SSK ile kurulan sabit hat bağlantısı ile)
ve varsa aynı sigortalı işsiz için kuruma daha önce verilmiş ancak işsizlik
ödemelerinde kullanılmamış İAB'lere bakılır ve buradan da sonuç alınamazsa
sigortalı işsizin talep dilekçesinde belirtmiş olduğu işyerlerinden ve sigorta
müdürlüklerinden en seri şekilde (faks, A.P.S. gibi) bilgi istenmektedir.
Bilgilerde fark olması durumunda SSK'dan gelen bilgilere itibar edilecektir. Bu
şekilde en az 600 günlük prim ödeme süresi tamamlandığı takdirde işlemlere devam
edilir. Yapılan araştırmalara rağmen en az 600 günlük prim ödeme süresi
sağlanamıyor ise İAB, İş-Kur numarasına göre dosyalanır ve nedeni ile birlikte
ret kararı başvuruyu izleyen ayın sonuna kadar sigortalı işsize bildirilir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|
